امامزاده سيد ناصرالدين؛ یکی از زیارتگاه های قدیمی شهر تهران

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، امامزاده سيد ناصرالدين تهران، از نوادگان محمد بن علی پیشوای پنجم شیعیان است. معماری این بنا مربوط به دوره صفوی – دوره قاجار است و در تهران، ضلع غربی خیابان خیام، بین ۱۵ خرداد و میدان محمدیه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۶۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بقعه امامزاده سید ناصرالدین در ضلع غربی خیابان خیام و نرسیده به چهار راه گلوبندک قرار دارد. این بقعه به روایت منسوب به مدفن سید نصرالدین از نوادگان امام محمد باقر و در روایات دیگر متعلق به سیدناصرالدین از نوادگان امام زین‌العابدین می‌باشد.

بقعه اين امامزاده با مساحت ۵۰۰ متر مربع مشتمل بر صحن و بنايي هشت ضلعي است. بخشي از صحن بقعه مزبور در طرح تعريض خيابان، ازبين رفته است. کتيبه اي قديمي بر روي قطعه چوبي بالاي ضريح جديد قرار دارد که مي رساند حاجي ميرزا تقي طهراني در سال ۹۹۳ هـ. باني ضريح قديمي بوده و استاد قطب الدين بن سيف طرشتي آن را ساخته و امروزه به جز کتيبه مزبور چيزي از ضريح قديمي باقي نمانده است.

به نظر مي رسد که اين بقعه با پلان هشت ضلعی از آثار قرن نهم هجری باشد و طبق کتيبه های موجود در سالهاي ۱۳۱۰ و ۱۳۱۱ هـ. که اواخر سلطنت ناصر الدين شاه قاجار بوده، رواق، صحن ، آيينه کاری و کاشيکاری های آن به دستور خانم منير السلطنه، مادر کامران ميرزا انجام گرفته است. این بقعه یکی از قدیمی ترین زیارتگاه‌های شهر تهران به حساب می آید و علاوه بر زائران بی شماری که شامل اهالی پایتخت هستند، زائران و ارادتمندان بسیاری از سایر نقاط کشور برای زیارت این امامزاده در این مکان حضور می‌یابند. 

در زمان احداث خيابان خيام صحن وسيع و کاشيکاری اين بقعه و درخت کهنسال آن از ميان رفت و اينک تنها قسمت کوچکی از صحن قبلی در جلوی ايوان بقعه باقی مانده است. بقعه مزبور به شماره ۲۶۸۳ جزو آثار ملی ثبت شده است.

بنای اصلی امامزاده «سید ناصر الدین (ع)» با پلان ۸ ضلعی جزء آثار قرن نهم هجری است و یکی از قدیمی ترین زیارتگاه‌های شهر تهران به حساب می آید و علاوه بر زائران بی شماری که شامل اهالی پایتخت هستند، زائران و ارادتمندان بسیاری از سایر نقاط کشور برای زیارت این امامزاده در این مکان حضور می‌یابند. این امامزاده توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیده است و طی چند مرحله مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. آخرین تعمیرات صورت گرفته در این آستان مقدس به سال ۱۳۸۲ مربوط بوده و با مجوز اداره اوقاف و به همت میراث فرهنگی انجام شده است.

آن طور که در روایات اسلامی مطرح شده و به نقل از مرحوم آیت الله مرعشی نجفی(ره) که صاحب علم انساب بوده است، نسب امامزاده سید ناصرالدین(ع) در برخی از روایات به امام محمد باقر(ص) می رسد و بر اساس یک روایت دیگر، از نوادگان امام زین العابدین(ص) است.

بازار تهران ده‌ها سال پیش شامل بازارچه صندوقدار، مجمع الصنایع، سبزه میدان، محله خلج‌ها و گذر امامزاده سید ناصر الدین (ع) می‌شد و بقعه متبرک این امامزاده درست در وسط یک قبرستان قرار داشته است و در حال حاضر نیز مدرسه تاریخی منیر السلطنه و دفتر موقوفه هنوز در این امامزاده قرار دارد.

امامزاده سید ناصر الدین (ع) دارای کتیبه‌ها و کاشی‌ کاری‌ های بسیار زیبا و قدیمی است. کاشی کاری‌های زیبای آن متعلق به دوره قاجار است و برخی از آن ها شامل کاشی‌های نقش برجسته ای می شود که در محوطه داخلی ضریح به رنگ سیاه و سفید کار شده اند. همچنین کاشی کاری‌‌های محوطه بیرونی و درونی امامزاده از زیبایی و ظرافت خاصی برخوردار است که در کمتر امامزاده‌ای دیده می شود و چشم هر زائر و گردشگری را به خود جلب می کند و جلوه بصری خاصی دارد.

بر اساس کتیبه های موجود آیینه‌کاری و کاشی‌ کاری‌ های رواق و صحن امامزاده سید ناصرالدین (ع)، در سال‌‌های ‌١٣١٠ و ‌١٣١١ هجری قمری به دستور منیرالسلطنه و از محل دارایی ابراهیم‌خان وزیر نظام انجام شده است.