خبرگزاری شبستان، گروه غدیر و مهدویت: اهل بیت علیهم السلام بهترین بندگان خدا هستند و قلب و روح ایشان سرشار از علوم و معارف الهی است و در فضیلت و کرامت و اعجاز، هیچ پیامبر و ملکی هم شأن آن ها نیست. پیامبر و خاندان طاهرش آن قدر پرعظمت و والا مقام هستند و جنبه فرابشری ایشان به حدی است که گاهی فراموش می کنیم از جنس انسان هستند. کما اینکه خداوند در قرآن کریم به پیامبرش ابلاغ می کند به مردم بگوید که او نیز همانند سایرین بشر است، منتهی بشری که به او وحی می شود: «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَيَّ»[1]
غفلت از این نکته موجب می شود گاهی برخی امور مربوط به اهل بیت علیهم السلام ساده انگارانه تحلیل شود و حقیقت ماجرا آشکار نگردد.
چرا می گوییم مهدیِ فاطمه(س)؟
بر کسی پوشیده نیست حضرت مهدی(عج)، فرزند حضرت زهرا علیها السلام است. معمولاً این امر بر اساس قوانین طبیعی زاد و ولد و اینکه امام زمان علیه السلام از نسل حضرت زهرا(س) است، تحلیل می شود. گاهی کسانی که عمیق تر به ماجرا نگاه می کنند، در تحلیل انتساب حضرت مهدی علیه السلام به حضرت زهرا(س)، به جنبه فرابشری حضرت فاطمه علیها السلام و علوم غیبی او توجه و در این باره به روایات متعددی اشاره می کنند که حضرت زهرا سلام الله علیها با عنایت الهی از وجود چنین فرزندی آگاه بوده است. البته این دو تحلیل در جای خود درست است.
روایات آگاهی حضرت زهرا(س) از فرزندش مهدی(عج)
در روایتی نقل شده است پیش از تولد امام حسین علیه السلام حضرت زهرا(س) مطلع می شود كه حسین(ع) ایشان را شهید خواهند كرد. حضرت زهرا علیها السلام ناراحت و گریان می شود اما وقتی خبر می آید كه مهدی(عج) امت از ذریه او خواهد بود، آرام می شود.[2]
در حدیث معروف به صحیفه و لوح از جابر بن عبدالله انصاری نیز نقل شده که به نام امام زمان علیه السلام در مصحف فاطمه(س) اشاره شده است.[3]
همچنین در روایتی تأثر برانگیز نقل شده است: «رسول خدا صلّی الله علیه و آله در بستر مرگ بود. حضرت فاطمه(س) در كنار بستر او گریان شد. پیامبر(ص) فرمود: عزیزم فاطمه! چرا گریه می كنی؟ عرض كرد: پس از شما، از ضایع شدن [تلاش‌ها و زحمات شما] و مورد ستم قرار گرفتن می‌ترسم. فرمود: محبوبه من! آیا نمی دانی... ما اهل بیتی هستیم كه خداوند هفت خصلت به ما داده، كه به احدی قبل از ما و بعد از ما نداده است: من خاتم پیامبران و محبوبترین خلق نزد خداوند هستم. وصی من، بهترین اوصیا و محبوبترین آنها نزد خداوند است... دو سبط این امت از خاندان ما است كه آنها دو فرزند تو، حسن و حسین هستند. ای فاطمه! سوگند به كسی كه مرا به رسالت مبعوث نمود، از آن دو، مهدی این امت می‌باشد...»[4]
وجود شخصیتی مانند حضرت مهدی علیه السلام، نتیجه سبک زندگی فاطمی است
در چرایی انتساب حضرت مهدی علیه السلام به فاطمه زهرا علیها السلام، بهترین تحلیل این است که به جنبه بشری حضرت زهرا(س) و مسیری را که ایشان برای زندگی خود برگزیده اند، توجه کنیم. اهل بیت علیهم السلام هر فضیلت و کمالی که دارند، به خاطر همت بلند و تلاش و مجاهده بی دریغ در راه خداوند است. خدا با کسی نسبت قوم و خویشی ندارد و تنها بر اساس سعی انسان ها به آنها تفضل می کند، از همین رو در کتاب هدایتش فرموده است: «وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى وَ أَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرى؛[5] و براى انسان جز آنچه تلاش كرده [هيچ نصيب و بهره اى] نيست، و تلاش او به زودى ديده خواهد شد.»
روش و سلوکی را که حضرت زهرا سلام الله علیها برای زندگی و تربیت فرزندانش برگزیده، و برنامه ریزی و تلاشی را که برای نیل به آن انجام داده، به گونه ای است که انتظاری جز تربیت فرزندانی چون امام حسن و امام حسین و ائمه معصوم دیگر علیهم السلام از آن نمی رود. هرچند حضرت مهدی علیه السلام از اولاد حضرت زهرا(س) است، اما این انتساب طبیعی نمی تواند حقیقت نسبت دادن ایشان به حضرت فاطمه(س) را تبیین نماید. زیباترین تفسیر در این زمینه این است که سیره تربیتی حضرت زهرا به قدری دقیق و هوشمندانه و برخاسته از روح الهی وی بود که در نتیجه آن وجود مقدس اهل بیت علیهم السلام تربیت شدند. بنابراین در تحلیل سیره اهل بیت علیهم السلام بیشتر از آنکه بر عوامل طبیعی یا فرا طبیعی که قابل الگوبرداری نیستند، توجه کنیم، لازم است بر جنبه تلاش و همت بشری ایشان که قابلیت الگوبرداری دارد، تأکید نماییم.
نویسنده: علی روشن، کارشناس سطوح عالی حوزه علمیه قم
پی نوشت
[1] کهف، آیه: 110.
[2] کامل الزیارات، صفحه 57.
[3] الكافي، ج1، صفحه 527.
[4] كشف الغمه في معرفة الأئمه (ط-القديمه)، ج2، ص: 468.
[5] نجم، آیه: 39-40.
نظر شما