به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان،«ماه رمضان» نهمین ماه از ماه‌های قمری، ماه نزول قرآن و ماهی مبارک است که در آن روز بر مسلمانان واجب است، این ماه آئین ها و آداب مختص خود را دارد که مسلمانان روزه دار با آن یکماه را سپری می کنند، نقاره زنی، سحری‌خوانی، دم دم سحری، منقبت خوانی، نوحه‌خوانی، اذان، قرائت قرآن به عنوان معروف ترین آئین های ماه رمضان درمناطق مختلف ایران شناخته می شود که می شود به آنها اشاره کرد.
یکی از آئین های مرسوم در ماه مبارک رمضان «منقبت خوانی» یا مناقب خوانی است، منقبت خوانی گونه ای از ستایشگری مذهبی و روایات حماسی، آئینی، مذهبی و هنری است که در مقام ستایش خداوند و پیامبر و ائمه اطهار اجرا می شود.
قدیمی ترین و مهمترین نمونه در باب مناقب خوانی و فضایل خوانی از« عبدالجلیل رازی» صاحب کتاب «النقص» است. در کتاب« النقص» که در نیمه قرن ششم هجری تالیف شده، تصریح شده است که مناقب و فضایل خواندن قاعده ای نو نیست و سابقه ای طولانی دارد.
معنی لغوی «منقبت» که جمع آن مناقب میباشد عبارت از هنر، ستودگی و کار نیک است و منقبت خوان یعنی کسی که صفات و نیکویی های پیامبر و آل پیامبر را با شعر و آواز می سراید.
منقبت خوانی که با شکوفایی شعر پارسی در بین ایرانیان رواج یافته سابقه آن به قرن ششم هجری برمی گردد، در واقع و به زبانی دیگر منقبت خوانان همان مداحان شیعی هستند که در مجالسی كه در مساجد یا تكایا برپا می شد به منقبت خوانی می پرداختند.
منقبت خوانان با مدح امام علی(ع) و مدح رشادت های شهدای کربلا، جوانمردی های حضرت عباس(ع) و شخصیت حضرت امام حسین (ع) به منقبت خوانی می پرداختند .
«منقبت خوانی» و آیین «مناقب خوانی» از دوران صفویه بر مبنای قیام و شهادت امام حسین (ع) و یاران با وفایش شکل گرفت ؛ اما روایت های منقبت خوانان پس از توسعه و گسترش مفاهیم شیعی به امام علی (ع) به عنوان امام نخست شیعیان تغییر کرد و منقبت خوانان در مراسم و آیین‌های مذهبی دیگر و بویژه آیین های ماه مبارک رمضان و لیالی قدر به ایشان پرداختند . از همان زمان آئین «منقبت خوانی» به عنوان بخشی از آیین های نمایشی و نیایشی ماه مبارک رمضان در میان مردم مرسوم شد.
نمونه ای از اشعار منقبت خوانی را در زیر مشاهده می کنید:
*******
بی علی دین در مثل باشد حباب
پوچ و تُو خالی حبابی در سراب
تازه آن را هم ببیند بین خواب
مستِ مجنونی به حال اضطراب
دین کامل با علی پیدا شود
دین فقط در عشق او معنا شود
عشق مولایم علی عشق خداست
عشق او بر هر غم و دردی دواست.....
*******
امشب این شمع فروزان و پس از آن سحر است
ای بشر از چه گریزی که زمان در گذر است
از کدامین گذر آیی که بلایت نرسد
راه بی بیم و خطر بین که یکی در نظر است
مرکب عافیت از راه تشیع گذرد
غیر از این بین همه بیراهه و در آن خطر است
*******
تو گر دنیا بخواهی از علی(ع) خواه
جنان را هم تو از دست ولی خواه
که حضرت می کند هر جا کفایت
ببینی هر زمان از او عنایت
کسی گر سوی جنات نعیم است
علی(ع) تنها صراط مستقیم است
منقبت خوانی به عنوان یکی از غنی ترین آیین ها در میان مسلمانان و بویژه شیعیان کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و پاکستان مرسوم است و ماه مبارک رمضان تجلی دوباره اجرای این آئین در میان روزه داران است.
نظر شما