لزوم تسهیل قوانین «فرزندخواندگی»

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ امروزه به دلیل ناباروری برخی از زوجین مسئله ای با عنوان «فرزندخواندگی» مطرح می شود به این معنا که زوجین نابارور یک کودک بی سرپرست را تحت حمایت خود قرار می دهند و سرنوشت دیگری را برای آن کودک رقم می زنند.

 

زوج‌های جوانی هستند که سال‌ها در انتظار داشتن فرزندی که کانون خانه را گرم کند حسرت به دل مانده و پس از ازدواج صاحب فرزندی نشده‌اند و این آرزو که دست نوازششان بر سر فرزندی باشد به رویایی دست نیافتنی برایشان تبدیل شده است.

 

«فرزند خواندگی» موضوع پیچیده و عجیبی نیست بلکه یک موضوع بسیار عاطفی محسوب می شود و طی سال های اخیر به دلیل ارتقای فرهنگ فرزند خواندگی و از سوی دیگر به علت افزایش عوامل بروز ناباروری زوجین، میزان تقاضای پذیرش فرزندان بی سرپرست و بدسرپرست افزایش یافته است.

 

اجرای این طرح شامل کودکانی می شوند که دست روزگار پدر و مادرشان را گرفته است و سایه یتیمی را بر سر آن ها گسترانده است و این کودکان در مراکز بهزیستی چشم انتظار افرادی هستند که برای رضایت خداوند به میدان می آیند و سرپرستی آنان را تقبل می کنند.

 

«فرزندخواندگى» نهادی قانونى است که به وسیله آن رابطه خاصى بین فرزند خوانده و پدر خوانده و مادر خوانده ایجاد می‌شود و سابقه این موضوع در طول تاریخ حقوق تقریباً طولانی است و در زمان‌های گوناگون با اهداف متفاوتی مورد توجه قرار گرفته است.

 

 

سابقه تاریخی «فرزندخواندگی» در اسلام

در ایران با وجود اینکه این نهاد در دوران حکومت ساسانیان و اعتبار آن در نزد زرتشتیان، با نفوذ اسلام باطل شد اما به دلیل فواید فردی و اجتماعی و نیار جامعه و حمایت و حفاظت از کودکان بدون سرپرست با آثار حقوقی مشخصی وضع گردیده است.

 

فرزندخواندگی در بین مردم ایران تا اواخر سال 1353شمسی جایگاه قانونی نداشت اما نیاز جامعه و خانواده‏ ها و لزوم حمایت از اطفال بدون سرپرست سبب شد که در اسفندماه آن سال، قانونی با عنوان «قانون حمایت از اطفال بدون ‏سرپرست» به تصویب برسد و در این قانون ضوابطی در زمینه شرایط و خصوصیات زن و شوهری که مایل به پذیرش کودک بی‏سرپرست در خانواده هستند، مشخصات طفل بدون‏ سرپرست، نحوه واگذاری طفل، مرجعی که صلاحیت واگذاری بچه به خانواده دارد و آثار حقوقی این نهاد حقوقی پیش‏ بینی شده است.

 

در طرح «فرزندخواندگی» کودکان بی سرپرست به خانواده‌هایی داده می‌شوند که صلاحیت نگهداری از آن‌ها را داشته باشند و از نظر قانون مورد ارزیابی قرار گرفته باشند و اگر والدینی که تقاضای سرپرستی کودکی را دارند شرایط لازم را نداشته باشند، درخواست آنان رد می‌شود.

 

نزول آیاتی درباره فرزندخواندگی، نشان می‌دهد که در عصر نزول قرآن نیز «فرزندخواندگی» رواج داشته است و در قرآن کریم در 2 آیه با جمله «شاید به ما سودی برساند یا او را به فرزندی بپذیریم» به سابقه این موضوع در پیش از اسلام اشاره می‌کند؛ در مورد اول آیه نهم سوره قصص است که می فرماید؛ هنگامی که حضرت موسی را از آب گرفتند همسر فرعون (آسیه) این جمله را درباره موسی می‌گوید و مورد دوم آیه ۲۱ سوره یوسف است؛ وقتی که عزیز مصر یوسف را خرید، به همسرش زلیخا این جمله را درباره یوسف می‌گوید.

 

در ایران نیز براساس قانون و لوایح آن بحث فرزندخواندگی با احکام شرعی و بررسی ویژگی زن و مرد و همسران صورت می گیرد و این اتفاق از سوی سازمان بهزیستی رقم می خورد و با توجه به آمار ناباروری بیش از ۲۵ درصد زوجین در ایران خیلی از مردم تمایل به گرفتن فرزند از بهزیستی دارند که البته عدم آگاهی با آگاهی نادرست درباره آن باعث ایجاد مشکلاتی می شود و همین طور ذهنیت نادرست خیلی از خانواده ها اجازه چنین کاری را به زوجین نمی دهد.

 

به یکی از مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست در خراسان جنوبی رفتیم در آن جا کودکان معصومی را می دیدیم که چشمشان به زوجینی بود که برای انتخاب فرزند به آن مرکز آمده بودند و در دلشان از خدا می خواستند تا پدر و مادری داشته باشند و دست نوازش را بر روی سر خود احساس کنند.

 

پیمودن مسیری طولانی برای پذیرش یک فرزند

«آقا رضا» یکی از شهروندان بیرجندی بود که به همراه همسرش به این مرکز آمده بود تا یک کودک را به عنوان فرزندخوانده انتخاب کنند در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان گفت: من و همسرم حدود 10 سال است که با یکدیگر زندگی می کنیم و نتوانستیم به دلایل پزشکی فرزندی داشته باشیم.

 

وی در ادامه بیان کرد: ما حدود 10 سال است که در حسرت شنیدن صدای کودکی در خانه خود هستیم و به دلیل جواب نگرفتن از انواع و اقسام دارو و درمان تصمیم گرفتیم تا کودکی را به عنوان فرزندخوانده انتخاب کنیم.

 

این شهروند بیرجندی با بیان اینکه پیچ و خم های قانونی بسیاری در مسیر فرزندخواندگی وجود دارد، افزود: مسئولان می توانند کمی آسان تر بگیرند و قطعا سرپرست دار کردن کودکان می تواند به کاهش آسیب های اجتماعی کمک بسیاری کند.

 

آقا رضا گفت: درست است که از نظر دینی برای پذیرش یک فرزند باید اقدامات خاصی انجام دهیم اما به نظرم طی کردن این مسیرهای طولانی برای شنیدن صدای خنده یک کودک بسیار آسان است.

 

 

حس شیرین مادری نوبرانه طرح «فرزندخواندگی»

«فاطمه خانم» یکی دیگر از شهروندان بیرجندی بود که به همراه همسرش در این مرکز برای انتخاب فرزند حضور یافته بودند و در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار داشت: حدود 150 سال است که ازدواج کردیم و خداوند صلاح ندانسته است تا فرزندی داشته باشیم.

 

وی در ادامه گفت: هر زمان کودکی را می دیدیم اشک از چشمانمان جاری می شد و بعد از کلنجارهای بسیار و مشورت با بزرگان فامیل تصمیم گرفتیم تا کودکی را تحت سرپرستی خود قرار دهیم.

 

فاطمه خانم ادامه داد: اکنون آرزوی ما در حال برآورده شدن است و می توانم حس شیرین مادری را احساس کنم و امیدواریم بتوانیم فرزندی صالح و سالم و مفید برای جامعه تربیت کنیم و پیش خدا و پدر و مادر واقعی آن کودک سرافکنده نباشیم.

 

سرپرستی از کودک بی سرپرست برای جلب رضایت خداوند

«علی آقا» یکی دیگر از شهروندان بیرجندی است که به همراه همسرش در این مرکز حضور داشتند در گفتگو با خبرنگار شبستان گفت: من و همسرم دارای 2 فرزند هستیم و به دلیل تمکن مالی تصمیم گرفتیم تا یک فرزند دیگر را تحت سرپرستی خود قرار دهیم.

 

وی در ادامه بیان کرد: ما حدود 10 سال است که دیگر فرزندی نداشتیم و اکنون هم از نظر پزشکی قادر به داشتن فرزند نیستیم و به همین دلیل به این مرکز آمده ایم تا پرونده ای جهت حمایت از کودکی تشکیل دهیم و امیدواریم مورد تایید مسئولان قرار گیریم.

 

این شهروند بیرجندی اظهار کرد: همسرم کودکان را بسیار دوست دارد و معتقد هستیم که حمایت از کودکان بی سرپرست باعث می شود تا خداوند رحمت و مغفرت خود را نصیب ما کند و قطعا این موضوع رضایت الهی را به دنبال خواهد داشت.

 

رعایت مسائل شرعیت دین مبین اسلام شرط اجرای فرزندخواندگی

حجت الاسلام «محمدرضا بابایی» کارشناس مذهبی در خصوص جایگاه «فرزندخواندگی» در اسلام در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان گفت: اگر کسی یک کودک یتیم را به خانه بیاورد و بزرگ کند هیچ نسبتی با آن خانواده نخواهد داشت.

 

امام جمعه فردوس در ادامه عنوان کرد: چیزی به عنوان «فرزندخواندگی» در اسلام وجود ندارد که در راستای آن نسبت و محرمیتی ایجاد شود و مورد تایید دین مبین اسلام نیست.

 

وی به موضوع حمایت از ایتام اشاره کرد و گفت: خوب است که مردم با شرکت در طرح های کمیته امداد و بهزیستی از ایتام حمایت کنند.

 

کارشناس مذهبی ادامه داد: اگر زوجین نابارور برای انتخاب فرزند به این مراکز مراجعه کنند باید نسبت به مرحمیت کردن آن کودک به پدر و مادر از طریق شیر و یا عقد موقت اقداماتی انجام دهند.

 

حجت الاسلام بابایی در خصوص ثواب کمک به ایتام گفت: پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند که اگر یک یتیم را نان خور خود کنید در قیامت نان خور خداوند خواهید بود؛ بر این اساس چه خوب است که انسان سرپرستی یک یتیم را با رعایت مسائل شرعیت بر عهده بگیرد.

 

واگذاری 51 کودک بی سرپرست به زوجین واجد شرایط در خراسان جنوبی طی سال 99

«علی عرب نژاد» مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی نیز در این خصوص در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار کرد: در حال حاضر هفت کودک پشت نوبت فرزندخواندگی در خراسان جنوبی هستند و حدود 369 پرونده در این راستا در حال بررسی و پشت نوبتی قرار دارد.

 

وی با اشاره به اینکه سال گذشته 51 کودک به خانواده های متقاضی در استان واگذار شدند، افزود: از این تعداد ۲۱ کودک پسر و ۳۰ کودک دختر بودد و این آمر در سال 99 نسبت به سال گذشته آن کاهش داشته است.

 

مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی در خصوص شرایط عمومی فرزند خواندگی گفت: متقاضیان باید مقید به انجام واجبات و ترک محرمات و دارای صلاحیت اخلاقی و تابعیت ایرانی باشند.

 

عرب نژاد در ادامه بیان کرد: ازدواج زوجین باید عقد دائم باشند و ۵ سال از ازدواج آنان گذشته باشد و زنان ایرانی که همسر خارجی دارند نمی توانند متقاضی سرپرستی شوند مگر آن که شوهر خارجی تابعیت ایرانی نیز داشته باشد.

 

وی با بیان اینکه حداقل یکی از زوجین بیش از سی سال سن داشته باشد، ادامه داد: دختر مجرد هم حداقل باید سی سال داشته باشد و متقاضیان کمتر از پنجاه سال در اولویت هستند.

 

مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه زوجین نباید محکومیت کیفری داشته باشند، افزود: برخورداری از تمکن مالی و بیمه پایه اجتماعی و درمان از مهم ترین شرایط محسوب می شود چرا که بعداً باید کودک را بیمه تکمیلی نمایند.

 

عرب نژاد در خصوص مشکلات فرزند خواندگی اظهار کرد: یکی از مهم ترین مشکلات بالا بودن آمار متقاضیان نسبت به کودکان قابل واگذاری است و مراجعات مکرر متقاضیان و درخواست  تحویل کودک خارج از نوبت نیز از دیگر مشکلات این طرح است.

 

وی در پایان گفت: به دلیل اینکه زوجین اکثرا متقاضی نوزاد یا کودک زیر ۲ سال هستند مشاهده می کنیم که این موضوع باعث اعتراض و تجمع پرونده ها از سال های قبل گردیده است.

 

سخن آخر؛

درست که فرزندخوانده هیچ وقت فرزند واقعی آن خانواده نمی شود اما اگر با عشق و محبت این فرزند بزرگ شود قطعا به خانواده اش عشق خواهد ورزید و قطعا این خانواده ها نقش بزرگی در تربیت انسان هایی صادق، باایمان، مهربان و دلسوز برای جامعه ایفا خواهند کرد و امید است که نگاه های تلخ و بیهوده و خرافی نسبت به این موضوع در جامعه از بین برود و با نگاهی تازه و جدید به سمت یتیم نوازی حرکت کنیم.