خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ اگر اردیبهشت شیراز را با بهارنارنجش توصیف می کنند، اردیبهشت گیلان را نیز باید ماه بهارنارنج و چای لقب داد. اردیبهشت گیلان گویی تصویری از بهشتی است که در قرآن به مومنان نوید داده شده است.
این روزها اگر به گیلان بروید، هرجا که باغات مرکبات هست، عطر چای و بهارنارنج مدهوشتان می کند. حتی وجود تک درخت نارنجی در خانه های شهری، تمام کوچه و خیابان منتهی به آن را پر از عطر نارنج می کند. اما «بلوار بهارنارنج» چیز دیگری است.
جاده ای که تو را به بهشتی در دامنه روستای «لیلاکوه» می برد که در باغ های چای درختان نارنج نیز به شکوفه نشسته اند و دوستداران طبیعت در این جاده -که از ابتدای روستای لیلاکوه در شهرستان لنگرود آغاز می شود- ساعت ها پیاده روی می‌کنند. در این مسیر، از ملاط، کومله، پرشکوه و تا نارنج باغ های املش اکسیژن هوا توام با عطر بهارنارنجی است که تا انتهای ریه ها فرو می رود. ریه هایی که ۲سالی است بخاطر شیوع ویروس کرونا، پشت ماسک به حد خفگی رسیده و آرزوی تنفسی آزادانه دارند.
در اردیبهشت ماهی که در اسطوره های ایرانی به نام ایزدبانو «آناهیتا» نامگذاری شده، کشاورزان، چشم بر آسمان و دست به دعا دارند تا باران ببارد. در طول مسیر، روستاییان آخرین برداشت پرتقال و مرکبات و دیگر تولیدات خانگی خود همچون آب نارنج و رب آلوچه خود را جلوی درب منازل گذاشته اند تا بفروش برسد. اما آنچه بیش از همه بچشم می خورد، شکوفه های نارنجی است که در سبدهای کوچک و بزرگ چیده شده تا به مشتریان عرضه شود.
نزدیک به کارخانه چای پرشکوه، عطر برگ های چیده شده چای که در کارخانه فرآوری می شود، لابه لای شکوفه های نارنج مستتان می کند و زنانی که جلوی درب خانه نشسته و شکوفه های نارنج خود را در سینی پاک می کنند. یکی از آنها می گوید: برای تهیه محصولاتی که با شکوفه های نارنج درست می شود، ابتدا باید گلبرگ های سفید شکوفه های نارنج را از کاسبرگ و پرچم جدا کرد.
گیدا پرشکوهی می افزاید: تهیه مربای بهارنارنج از همه سخت تر است. یک شب قبل باید شکوفه های تمیز شده را در آب سرد خیس کرده و صبح آب آن را خالی کرد. سپس شکوفه ها را در آب می جوشانیم، آب آن را خالی کرده و دوباره آب سرد می ریزیم. این کار حداقل باید سه بار تکرار شود. برخی تا هفت بار هم شکوفه ها را می جوشانند تا تلخی شکوفه ها گرفته شود. سپس شکوفه ها را در مخلوط آب و شکر می جوشانیم تا حدی که شکر قوام آمده و به غلظت برسد.
به گفته او سختی جمع آوری شکوفه های نارنج از یک طرف و تلخی گرفتن شکوفه ها و افزایش قیمت شکر موجب شده امسال قیمت مربای بهارنارنج هم افزایش یابد و این مربا توسط تولیدکنندگان خانگی به قیمت ۴۰هزار تومان به‌فروش می رسد.
بعد از میدان بهارنارنج در انتهای شهر کومله، در فرعی که به سمت املش می رود، بهشتی از باغ های چای و مرکبات روبروی بیننده گشوده می شود. جابجا در میان بوته های چای، درختان نارنج پرشکوفه شده اند و مردمی که زیر درختان و لای بوته های تُنُک چای عکس‌هایی از خود به یادگار می گذارند. این باغ ها عمدتا در شیب کوه ایجاد شده است. به همین دلیل چیدن شکوفه های نارنج سخت تر شده است. برخی از باغ ها حصارهای فلزی دارند و امکان دسترسی عموم به آن نیست. معلوم است کسی سراغ این باغ های نارنج نیامده و فرش سفیدی از شکوفه های نارنج پای هر درخت دیده می شود. در برخی دیگر از باغ ها، زیر شاخه های خمیده، پارچه ای از دو طرف بسته اند تا شکوفه ها داخل آن بریزد.
به باغ های روستای ملاط می روم. روستایی که پیش از صفویه، مقر سلاطین امیران کیایی بود و اکنون ۱۲تن از سادات کیایی در این روستا دفن هستند. دیوارهای خارجی بقعه تا همین ۱۰سال پیش مزین به نقاشی های مذهبی با مضمون حوادث عاشورا بود. افسوس که به نام نوسازی بنای بقعه، معماری بومی آن و هم نقاشی های دوره قاجار آن از بین رفت.
در سربالایی جاده مالرویی که به باغ های مرکبات ملاط می رسد، زنان روستایی مشغول چیدن برگ های نورسته چای بهاره هستند. بجز زنبورها انگار کسی فرصت چیدن شکوفه های نارنج را ندارد. به هر درخت نارنج که نزدیک می شوید، صدای بال زدن و ویز ویز زنبورهای عسل شنیده می شود و آن سوتر در بلندی کوهی که مشرف به جاده است، کندوهای عسل ردیف به ردیف چیده شده است و تازه در می یابی چرا عسل بهاره و با طعم بهارنارنج لذت بخش تر است.
به کومله می روم، روستایی که هرساله در آن جشنواره بهارنارنج برگزار می شد. امسال می‌باید شاهد «نهمین» جشنواره بهارنارنج می بودیم. دور استخر کومله در چنین روزهایی مملو از جمعیتی بود که برای خرید محصولات جانبی بهارنارنج می آمدند. امسال نیز همچون سال پیش، محدودیت های ناشی از کرونا، مانع از برگزاری جشنواره بهارنارنج شده است.
یکی از بانوان کومله، روش سنتی تهیه عرق بهارنارنج را توضیح می دهد: مانند درست کردن گلاب است. خیلی زحمت دارد. شکوفه های تمیز شده را داخل یک دیگ بزرگ می ریزیم و داخل دیگر را تاجاییکه روی شکوفه هار ا بگیرد، آب می ریزیم. بعد یک ظرف فلزی دیگر روی شکوفه ها قرار می دهیم. زیر دیگ را روشن می کنیم تا آب بجوش آید. ساعتها باید آب بجوشد و بخار شود و برای آنکه بخار آب دوباره به ظرف درون دیگ برگردد، هر ازگاهی روی دیگ آب سرد می ریزیم.
شاید راحت ترین شیوه مصرف شکوفه های نارنج، چای بهارنارنج باشد، دمنوشی که از مخلوط چای و شکوفه های خشکیده نارنج تهیه می شود. دمنوشی که آرامش را هدیه می دهد. به جرات می توان اردیبهشت گیلان گویی بهشتی است که وعده اش را شنیده ایم.
نظر شما