پساب سرگردان تصفیه خانه بیرجند در انتظار تصمیم مسئولان

خبرگزاری شبستان_خراسان جنوبی: آب تصفیه خانه بیرجند بعد از رهاسازی در مسیر رودخانه شاهرود مشکلاتی برای شهروندان ایجاد کرد که پس از آن حجت الاسلام «یدالله وحدانی نیا»، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی  در دومین نشست کارگروه اتخاذ تدابیر لازم در راستای تأمین امنیت غذایی برای پیشگیری از جرایم علیه بهداشت عمومی خراسان جنوبی در بهمن ماه سال گذشته اظهار کرد که با راه‌اندازی فاز جدید تصفیه‌خانه فاضلاب بیرجند در آینده نزدیک و واگذاری پساب حاصل از تصفیه به کارخانه‌ها و بخش کشاورزی، مشکلات کنونی پساب فاضلاب بیرجند حل می‌شود اما هم اکنون با گذشت حدود چهار ماه؛ این واگذاری ها از سوی دستگاه متولی به سرانجام نرسیده و پساب این تصفیه خانه سرگردان است.

 

خبرنگار شبستان در خصوص برنامه دستگاه های متولی برای حل معضلات پساب تصفیه خانه بیرجند با چند تن از مسئولان مصاحبه کرد که در ادامه به آن پرداخته می شود.

 

جایگزین آب پساب با چاه های کشاورزی

«سعید سروری»، سرپرست آب منطقه ای خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در بیرجند، در خصوص انتقال پساب به شهرک شهید رحمانی خوسف اظهار کرد: انتقال آب به شهرک صنعتی خوسف یک پیشنهاد بوده ولی هنوز به عنوان یک طرح مصوب تصویب نشده است.

 

وی با بیان اینکه آب پساب تصفیه خانه بیرجند مدیریت شده و هم اکنون در مسیر رودخانه شاهرود جاری نیست، افزود: بخشی از این آب در بحث کشاورزی و الگوی کشتِ مورد تأیید جهاد کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته است.

 

وی با بیان اینکه تخصیص آب پساب تصفیه خانه بیرجند به شرکت علوفه ای بیرجند موقتی در دستور کار است، گفت: این تخصیص موقتی در راستای کاهش معضلات اجتماعی انجام شده است تا آب در مسیر رودخانه ها جاری نباشد.

 

 

وی تصریح کرد: در صورتی که سیستم تصفیه خانه ای نمی بود باید از چاه دشت های بیرجند آب را به منازل می بردیم تا از طریق چاه های جذبی این آب به خود سفره های زیرزمینی برگشت داده می شد؛ اما هم اکنون که تصفیه خانه ایجاد کرده ایم، چاه ها از مدار خارج می شود و حجمی از آب که به سفره برگشت داده می شده؛ جلوی آن گرفته می شود که این خود باعث افت سفره می شود.

 

سرپرست آب منطقه ای خراسان جنوبی ادامه داد: طبق دستور العمل ها باید آب تصفیه خانه بیرجند با آب چاه‌های موجود جایگزین شود، یعنی باید در حال حاضر  50 درصد آب پساب را با چاه های موجود جایگزین کنیم و 50 درصد را به عنوان تخفیف به واحدهای صنعتی واگذار کنیم.

 

سروری گفت: به صاحب چاه های کشاورزی می توانیم آب پساب بدهیم تا از چاه‌های موجود، آبی برای کشاورزی استفاده نکند لذا با مرکز تحقیقات کشاورزی، راه و شهرسازی و دانشگاه بیرجند در حال مذاکره هستیم تا آب چاه های آنها استفاده نشود و از آب پساب تصفیه خانه استفاده کنند.

 

وی با بیان اینکه می توانیم 50 درصد آب پساب تصفیه خانه بیرجند را به عنوان تخفیف به واحدهای صنعتی واگذار کنیم، افزود: انتقال آب تصفیه خانه به شهرک صنعتی بیرجند و شهرک شهید رحمانی خوسف در همین راستا انجام پذیر است اما انتقال آب به شهرک های صنعتی باید مصوب شود و هزینه های خط انتقال آب باید سوی بهره برداران تأمین شود.

 

سرپرست آب منطقه ای خراسان جنوبی عنوان کرد: از محل اعتبارات استانی نمی‌توان هزینه خط انتقال آب به شهرک های صنعتی را تأمین اعتبار کرد لذا ممکن است هزینه ها 100 درصد از سوی سرمایه گذاران تأمین شود.

 

 

«سید سعید پورجعفر»، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی هم به خبرنگار شبستان اظهار کرد: برای پساب تصفیه خانه بیرجند سه و نیم میلیون مترمکعب جایگزینی برای تخصیص آب شرب بیرجند در نظر گرفته شده است، یعنی مقداری آب باید جایگزین آب چاه‌های کشاورزی شود و در عوض برداشت آب از چاه‌ها کم شود.

 

وی پساب فعلی تصفیه خانه بیرجند را هفت میلیون مترمکعب آب عنوان کرد و گفت: سه و نیم میلیون مترمکعب آب جایگزین آب های کشاورزی می شود و مابقی طبق اولویت وزارت نیرو جایگزینی پساب به جای آب چاه های کشاورزی است لذا باید صاحبان چاه متقاعد شوند تا در عوض استفاده از پساب، چاه کشاورزی خود را پلمپ کنند و از پساب برای کشاورزی استفاده کنند.

 

جعفرپور بیان کرد: متاسفانه هنوز جهاد کشاورزی، الگوی کشت مناسب پساب را معرفی نکرده است و الگویی کشتی را ارائه داده اند که کشاورزان منطقه راضی به کشت آن محصول نیستند، آب منطقه ای متولی نوع کشت مناسب با پساب نیست لذا هرکس تاییدیه نوع کشت را از جهاد کشاورزی بیاورد، امکان واگذاری پساب به او وجود دارد.

 

وی با بیان اینکه با توجه به استانداردهای پساب؛ بسیاری از کشت‌ها را می توان با پساب تصفیه خانه بیرجند انجام داد، ادامه داد: چراکه این آب پساب آلودگی خاصی ندارد که بگوییم همه کشت ها ممنوع است، همچنین با راه اندازی تصفیه خانه بیرجند کیفیت پساب بهبود پیدا می کند.

 

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی تصریح کرد: اولویت آب منطقه ای این است که پساب، جایگزین منابع موجود شود چون آب جدیدی به دلیل خشکسالی نداریم، در وهله اولویت واگذاری به بخش صنعت و واگذاری آب برای کاشت درختان چوب است لذا بخشی از آب پساب برای این کشت‌های کشاورزی واگذار خواهد شد.

 

پورجعفر گفت: برای واگذاری آب پساب تصفیه خانه بیرجند به شهرداری بیرجند، دانشگاه بیرجند، شهرک های صنعتی بیرجند و خوسف اعلام شده است تا این ارگان ها، طرح خود را ارائه دهند چراکه آب منطقه ای برای واگذاری آب پساب به صنایع مشکلی ندارد اما طرح این ارگان ها باید ارائه و تصویب شود.

 

وی با بیان اینکه در حال حاضر با توجه به تاییدیه الگوی کشت جهاد کشاورزی بخشی از این آب به صورت موقت به شرکت علوفه کاران بیرجند واگذار شده است، افزود: شرکت آب منطقه ای فقط آب پساب را به واحدهای صنعتی تخصیص می دهد اما هزینه های خط انتقال لوله و یا در صورت نیاز تعبیه تصفیه خانه در پایین دست بر عهده سرمایه گذار است و در این خصوص اب منطقه ای اعتبار دولتی ندارد.

 

 

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی تصریح کرد: هر تصمیمی در خصوص پساب تصفیه خانه بیرجند در کارگروه مشترک آب منطقه ای و آب و فاضلاب در تهران گرفته می شود اما متاسفانه هنوز کسی به صورت جدی وارد عمل نشده است.

 

پورجعفر بیان کرد: بخشی از آب پساب تصفیه خانه بیرجند، طبق قرارداد به شرکت تولید علوفه ای بیرجند و اگذار شده و کشت های مورد تایید جهاد را تولید می کند لذا از واحدهای صنعتی و کشاورزان در حاشیه رودخانه شاهرود خواستاریم برای استفاده پساب درخواست بدهند چراکه در شهرهای بزرگ پساب را با قیمت های گزاف از آب منطقه ای می خرند.

 

وی با بیان اینکه استاندارد آب پساب تصفیه خانه بیرجند خوب و مطلوب است، ادامه داد: کیفیت آب پساب وظیفه آب منطقه ای نیست و کیفیت ورودی بر عهده آب و فاضلاب است که آب را تصفیه و به خروجی تصفیه خانه رها سازی می کنند.

 

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با بیان اینکه در مجموع این پساب کیفیت مطلوبی دارد، عنوان کرد: کیفیت آب پساب گاهی بر حسب میزان ورودی آب و میزان کلر استفاده شده تغییر می کند.

 

پورجعفر گفت: مصرف کننده باید کیفیت آب مورد نظر خود را در نظر بگیرد چراکه آب منطقه ای تصفیه اولیه را انجام می دهیم و تصفیه ثانویه را بر عهده مصرف کننده است.

 

آب پساب برای کشت علوفه مناسب نیست

«غلامرضا قوسی»، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی تصریح کرد: بر اساس آنالیز آبی که اداره کل استاندارد به جهاد کشاورزی داده است، ِکشت محصولی که ما به آب منطقه ای معرفی کرده ایم، تنها زارعت چوب و محصولاتی است که از بذر آن برای کِشت استفاده می شود.

 

وی گفت: مقداری برای کشت محصولات با آب پساب تصفیه خانه بیرجند محدودیت داریم چراکه کشت علوفه هم با این آب امکان پذیر نیست و کسانی که قصد اجاره آب پساب و قرارداد دارند تنها با کشت این نوع محصولات می توانند اقدام کنند.

 

 

تصمیمات آب منطقه ای برای مدیریت پساب اصلاح شود

«محمدعلی آخوندی» فرماندار خوسف هم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان اظهار کرد: برای پساب تصفیه خانه بیرجند تصمیماتی از قدیم گرفته شده است که منطقی نیست و باید اصلاح شود.

 

وی با بیان اینکه برای استفاده از آب پساب باید در خصوص نحوه استفاده و اولویت های آن برنامه ریزی شود، گفت: اولویت اصلی استفاده از این آب بر اساس مباحث عرفی و شرعی منطقه و بهداشت، استفاده از آب در بخش صنعت و معدن است، مصرف آب در بخش کشاورزی خیلی از افراد را حساس کرده است چراکه برخی آن را مناسب انواع کشت حتی علوفه نمی دانند.

 

آخوندی تصریح کرد: راه اندازی تصفیه خانه بیرجند با هدف استفاده از آب پساب در نواحی و شهرک های صنعتی اطراف تصفیه خانه بیرجند بوده است، لذا اولویت با شهرستان خوسف است. انتظاری که ما داریم این است که بخشی عمده ای از این آب برای شهرک های صنعتی بیرجند و خوسف تخصیص یابد و بخشی هم با مشارکت سرمایه گذار به معادن شهرستان تخصیص یابد چراکه این مهم در صرفه جویی منابع آب شرب شهرستان هم تاثیرگذار است.

 

وی ادامه داد: آب منطقه ای بخشی از آب و حداکثر 50 درصد آب پساب را برای جایگزینی چاه های کشاورزی در نظر گرفته است، همچنین می توان از این آب برای آبیاری فضای سبز مرکز تحقیقات و شهرداری ها استفاده کرد.

 

فرماندار خوسف گفت: محصول پنبه برای کشت با آب پساب مناسب است و از گزینه هایی است که در شهرستان خوسف پیگیری می شود، چراکه این محصول در بحث خوراک مصرف نمی شود، همچنین به نفع کشاورزان است که با تحویل آب چاه های کشاورزی، از آب پساب به عنوان یک آب پایدار بهره‌مند شوند.

 

آخوندی استفاده از آب پساب در بخش صنعت، معدن و فضای سبز را از اولویت های تخصیص آب پساب تصفیه خانه بیرجند عنوان کرد و گفت: ولی جایگزینی آب با چاه های کشاورزی گزینه سومی است که باید روی آن خیلی کار شود اما شرایط را در این خصوص مناسب نمی بینیم.

 

در نتیجه پیشنهاد می شود در صورتی که پساب تصفیه خانه بیرجند وارد فاز کشاورزی در منطقه شود بهتر است برای جلوگیری از خام فروشی محصولات، صنایع تبدیلی آن در منطقه ایجاد شود، به عنوان مثال در صورتی که زمین و آبی پایداری مانند پساب برای کشت پنبه در اختیار سرمایه گذار و یا کشاورزی قرار می گیرد بهتر است حمایت های لازم انجام شود تا کارخانه نخ ریسی و لباس دوزی آن در منطقه ایجاد شود تا موجب اشتغال و رونق شود.