گلیل و سرانی، زیستگاه نادرترین گونه های جانوری خراسان شمالی

خبرگزاری شبستان-شیروان؛ منطقه گلیل و سرانی شیروان با مساحت 18 هزار هکتار در سال 1350 حفاظت شده اعلام شده بود که در سال های 55 تا 61 نیز به عنوان پارک ملی تحت مدیریت قرار گرفت که ناحیه ای است کوهستانی در استان خراسان شمالی که با کشور ترکمنستان هم مرز است.

منطقه حفاظت شده گلیل و سرانی دارای آب و هوایی عموما کوهستانی، با شیب‌های تند و دره‌های عمیق و صخره‌های مرتفع است که بخش وسیعی از منطقه را جنگل های ارس با زاد آوری طبیعی مطلوب تشکیل می دهد که از شرق به غرب بر تراکم آن ها افزوده می شود.

سرانی یکی از ذخیره گاه های ژنتیکی درخت ارس و قوچ و میش اوریال به شمار می آید که بیش از 160 گونه گیاهی و 120 گونه جانوری در منطقه شناسایی شده اند.

گونه هایی چون بادام، انجیر وحشی، گوجه وحشی، زرشک، گون، درمنه، کلاه میر حسن، علف بره، چاه کوهی، و چمن گندمی کرکدار به همراه ارس پوشش گیاهی عمده منطقه را تشکیل می دهد.

گونه های مهم جانوری منطقه عبارتند از قوچ و میش اوریال، بز و پازن، پلنگ، گربه وحشی، گراز، گربه پالاس، سمور سنگی، تشی، دوپای فرات، ول بوفی، پایکا، خفاش، خرگوش، کبک، کبک دری، تیهو، دلیجه، چکاوک، باقرقره، سهره، لاک پشت خزری، لاک پشت افغانی، لوس مار، مار جعفری، مار آتشی، مار شاخدار ایرانی، کفچه مار و مار خالدار.

تنوع زیستی جانوری و گیاهی زیاد، چشمه های متعدد و دره های عمیق و زیبا زمینه فعالیت های علمی پژوهشی و گردشگری را در منطقه فراهم نموده اند. چشمه های این منطقه شامل گزگزوگ، کلاته، سرخدار، آب باغ، قرابل ، چاه کوه تنبل و بروفندیل علم و زیندانلو از جمله آن ها می باشد. آثار طبیعی ملی شهرستان واقع در این منطقه عبارتند از سروهای قره باغ به تعداد هفت اصله واقع در اراضی مستثنیات روستای باغان به فاصله 10 کیلومتر تا شیروان ، صنوبر نظر علی در اراضی ملی روستای نظر علی به فاصله 60 کیلومتر تا شیروان و ارس سرانی واقع در اراضی ملی روستای سرداب- سرانی که سومین درخت کهنسال ایران است.

هوای سرد در تابستان مراتع و جنگل این منطقه که یکی ازییلاق های عشایر دامدار شیروان می باشد، ییلاق گلیل یکی از شکارگاه های طبیعی مردم شیروان است پوشاک گرم در تابستان یکی از وسائل ضروری این منطقه گردشگری است. دریاچه سد گلیل شیروان از دیگر چشم اندازهای زیبای این منطقه است و آرامگاه زکریا از نوادگان امام هفتم( حضرت موسی کاظم) در یکی از قلل مرتفع گلیل از دیگر مکان های دیدنی زیارتی این منطقه گردشگری است.

جشنواره بازی های بومی و محلی با شرکت خراسان شمالی و رضوی دوم تیرماه سال 91 با همکاری محیط زیست، میراث فرهنگی، تربیت بدنی و امور عشایری با حضور گسترده مردم و مسئولان استانی و شهرستانی در این منطقه برگزار شد. منطقه حفاظت شده گلول و سرانی دارای دو پاسگاه محیط بانی ملوانلو واقع در روستای ملوانلو و پاسگاه سر محیط بانی شهید پرهام واقع در منطقه حفاظت شده گلول و سرانی است که فاصله بین این دو پاسگاه با یکدیگر 20 کیلومتر می باشد که توسط محیط بانان پرتلاش و زحمت کش منطقه گشت و کنترل حفاظت می‌شود.

مدیر اداره محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: طرح مدیریت حفاظت از منطقه «گلیل و سرانی» شهرستان شیروان که سال ۹۷ به عنوان سیزدهمین «زیست کره» کشور ثبت شد، در حال تدوین است.

«اسکندر گردمردی» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در شیروان اظهار داشت: با تدوین طرح مدیریت یکپارچه حفاظت از منطقه گلیل و سرانی موسوم به «کپه داغ» که در سال ۹۷ به عنوان زیست کره به نام جمهوری اسلامی ایران در اندونزی ثبت شد، گونه های جانوری و گیاهی احیا می شود.

مدیر اداره محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی افزود: با توجه به اهمیت منطقه گلیل سرانی، اقداماتی در زمینه تثبیت محدوده جغرافیایی آن هم در حال انجام است که راحت بتوان در زمینه استقرار نیرو و حفاظت فیزیکی آن اقدامات لازم را به عمل آورد.

گردمردی گستره منطقه حفاظت شده گلیل شیروان را، ۱۸ هزار و ۱۴۴ هکتار عنوان کرد و افزود: گلیل و سرانی سومین منطقه کشور است که پس از انقلاب اسلامی به عنوان ذخیره گاه زیست کُره به ثبت رسیده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی دو ذخیره گاه زیست کُره در استان های چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد به عنوان زیست کره در یونسکو به ثبت رسیده بود. این سه منطقه کشور اکنون به عنوان ذخیره گاه زیست کره در یونسکو ثبت شده است. ذخیره گاه های زیست کُره با رویکرد استفاده از روش های نوین برای مدیریت مناطق حفاظت شده و نیز عرصه های طبیعی تعریف می شود و تلاش بر این است تا صیانت و محافظت از این عرصه ها و نیز بهره برداری از ظرفیت های موجود در این مناطق با مشارکت های مردمی انجام شود.

 منطقه حفاظت شده گلیل و سرانی با وسعتی بیش از 18 هزار هکتار در فاصله 90 کیلومتری شمال شیروان و در منتهی ‌الیه حد شمال شرقی خراسان شمالی واقع شده و ضلع شمالی این منطقه با طول نزدیک به 30 کیلومتر با کشور ترکمنستان هم مرز است. نسبت مساحت این منطقه به مساحت کل مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست خراسان شمالی 6.65 درصد است.