به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، داشتن روحیه جهادی، عرضه کاری و کارآمدی ازمعیارهای انتخاب اصلح است، در داستان حضرت یوسف(ع) آمده است که آن حضرت می‌فرماید مسئولیت و حفاظت گندم‌ها را به من بدهید چراکه من هم توان و هم سواد حفظ و نگهداری گندم‌ها را در زمان قحطی دارم لذا انتخابات گامی برای سربلندی کشور و به نوعی حفظ حکومت اسلامی است، سرنوشت حکومت اسلامی در حضور حداکثری در انتخابات رقم می‌خورد از طرفی ضرورت انتخاب اصلح نیز کمتر از مشارکت حداکثری در انتخابات نیست کما اینکه فرد اصلح فردی است که نسبت به افراد اصلح کاندید شده، ویژگی‌های بهتری داشته باشد.لذا در این خصوص با «حجت الاسلام محمد ملک زاده»، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
کاندیدای اصلح از منظر قرآن کریم و اسلام دارای چه ویژگی هایی باید باشد؟
خداوند در قرآن کریم ویژگی های متعددی را برای کاندیدای اصلح برشمردند. بحث اصلح بودن کاندیداها و افرادی که قرار است، مسئولیتی را در جامعه ای بر عهده بگیرند، یکی از مباحث مهم در فرهنگ دینی ما محسوب می شوند. وقتی خداوند حضرت ابراهیم (ع) را به مقام امامت می رسانند، حضرت از خداوند سوال می کنند آیا این مسئولیت به فرزندان من هم می رسد. خداوند می فرماید: قطعا ما برای کسانی که مسئولیتی واگذار می کنیم، یک سری ویژگی هایی را در نظر گرفتیم. این طور نیست که هر فردی شایستگی رسیدن به مقام و منصبی را داشته باشد لذا در صورت برخورداری از آن ویژگی ها می تواند چنین منصبی را بپذیرد.
در همین راستا پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: وقتی مسلمانان کارگزاری را بر مسئولیتی برمی گمارد در حالی که می دانند از وی اصلح تر و داناتر هم نسبت به این مسئولیت وجود دارد ولی انتخاب نمی کنند، هم فردی که این مسئولیت را پذیرفته و هم کسانی که وی را بر این مسئولیت گماشتند، هر دو در پیشگاه پروردگار متعال، پیامبر اکرم (ص) و جمیع مسلمانان نسبت به خیانتی که صورت گرفته، مسئول هستند لذا این امر بیانگر ارزش و اهمیت اصلح بودن کاندیدای مورد نظر در جامعه است؛ بنابراین نیاز است که در انتخاب ریاست جمهوری یا هر پست دیگری تامل و دقت لازم را داشته باشیم و فردی را انتخاب کنیم که از ویژگی های اصلح بودن برخوردار باشد.
کاندیدای اصلح در دین مبین اسلام دارای چه ویژگی هایی است؟
امین بودن و عالم بودن یکی از ویژگی های مهم کاندیدای اصلح در قرآن کریم است. در آیه 54 و 55 سوره یوسف بر این مهم تاکید شده است، وَقَالَ الْمَلِکُ ائْتُونِی بِهِ أَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِی فَلَمَّا کَلَّمَهُ قَالَ إِنَّکَ الْیَوْمَ لَدَیْنَا مَکِینٌ أَمِینٌ (و پادشاه گفت: یوسف را نزد من آورید تا او را برای کارهای خود برگزینم. پس هنگامی که با یوسف سخن گفت به او اعلام کرد: تو امروز نزد ما دارای منزلت ومقامی و [در همه امور] امینی.« قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَائِنِ الْاَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ» یوسف گفت: مرا سرپرست خزانه های این سرزمین قرار ده؛ زیرا من نگهبان دانایی هستم، این نشان می دهد که عالم بودن و دانا بودن در فردی که می خواهد مسئولیتی را بر عهده بگیرد، بسیار مهم و ضروری است؛ ضمن اینکه خلق نیکو هم یکی از ویژگی های مهم کاندیدای اصلح از منظر قرآن کریم است. خداوند در آیه 4 سوره قلم خطاب به رسول خود می فرماید: «وَ إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ» حقا تو دارای خلق نیکو و بزرگی هستی، این نشان می دهد که حاکم و مسئول مربوطه باید دارای این ویژگی باشد.
باز در آیه 159 سوره آل عمران می فرماید: اگر تو خوش خلق نبودی و رفتار تندی داشتی، مطمئنا مردم از گرد تو پراکنده می شدند؛ بنابراین فردی که می خواهد زمامدار مردم در بخش های مختلف حکومتی باشد باید خلق نیکو داشته باشد در غیر این صورت نمی تواند با مردم به درستی و شایستگی برخورد کند، همچنین خداوند در آیه 128 سوره توبه به ویژگی مهربان بودن و دلسوز بودن حاکم اسلامی اشاره می کند و می فرماید «لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ» قطعا براى شما پيامبرى از خودتان آمد كه بر او دشوار است شما در رنج بيفتيد به [هدايت] شما حريص و نسبت به مؤمنان دلسوز مهربان پس حاکم اسلامی باید از جنس مردم باشد، ضمن اینکه خداوند در آیه 5 سوره قصص نیز می فرماید: «وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِينَ» (و ما اراده كرده‌ايم بر كسانى كه در زمين به ضعف و زبونى كشيده شدند، منّت گذاريم و آنان را پيشوايان و وارثان (روى زمين) قرار دهيم).مستضعف یعنی عامه و توده مردم، کسانی که مورد رنج و سختی قرار گرفتند.
یک مسئول و کاندیدای اصلح باید بتواند جامعه را اصلاح کند. اصلاح کردن هم از دیگر ویژگی های یک حاکم و کارگزار اصلح از منظر قرآن کریم است که خداوند در سوره هود به آن اشاره کرده است. حضرت نوح در آیه 88 این سوره خطاب به قوم اش می فرماید: «قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ انِيبُ» گفت: (اي قوم من! هر گاه من دليل آشكاري از پروردگارم داشته باشم و رزق خوبي بمن داده باشد (آيا ميتوانم بر خلاف فرمان او رفتار كنم ؟) من هرگز نميخواهم چيزي كه شما را از آن باز ميدارم خودم مرتكب شوم، من جز اصلاح تا آنجا كه توانائي دارم نميخواهم، و توفيق من جز به خدا نيست، بر او توكل كردم و به سوي او باز گشتم) یعنی در حد توانم برای اصلاح جامعه تلاش می کنم. این کلام حضرت بیانگر صداقت ایشان است، یعنی یک مسئول و کارگزاری که توانایی انجام کاری را ندارد، نباید وعده و عیدهای دروغین به مردم دهد، باید با آنها صادق باشد، شعار ندهد، این ویژگی بسیار مهم است و باید در انتخاب نماینده اصلح مورد توجه قرار گیرد.
کاندیدای اصلح باید به دور از تجمل گرایی و اشراف گری باشد. خداوند در آیه 45 سوره واقعه و آیه 9 سوره یاسین از مردمان مسرف و مطرب (کسانی که اهل اسراف، ریخت و پاش و بی بند و باری هستند)، برائت می جوید. قطعا این افراد شایسته زمامداری جامعه اسلامی نیستند، ضمن اینکه در آیات قبل هم گفتیم که باید از جنس خودتان باشد، چون توده مردم نمی توانند اهل ریخت و پاش و تجمل گرایی باشند. در همین راستا حضرت امیر (ع) می فرماید: کسی که می خواهد زمامدار جامعه اسلامی باشد باید در پایین ترین سطح جامعه قرار داشته باشد تا بتواند مردم را درک کند. علاوه بر ویژگی های فوق یک کاندیدای اصلح باید بیگانه ستیز و استقلال طلب باشد، به دنبال دوستی با دشمنان اسلام نباشد، چون دشمنان قطعا خیر و صلاح جامعه ما را نخواهند داشت. خداوند در سوره نساء از کسانی که به دنبال دوستی با دشمنان اسلام هستند به عنوان منافق یاد می کند لذا این قابل هضم نیست، کسی در جامعه اسلامی باشد ولی به دنبال پیوند دوستی با دشمنان اسلام باشد، چون دشمنان همیشه به دنبال ضربه زدن به نظام اسلامی می باشند؛ بنابراین باید از آنها دوری کنیم. در صورت ابراز مودت و محبت به آنها، ناچار به تامین منافع نامشروع آنها خواهیم شد، همان طور که در رژیم سابق این گونه بود.
کاندیدای اصلح از منظر نهج البلاغه چگونه است؟
مردم بعد از 25 سال خانه نشینی حضرت امیر (ع) متوجه اشتباه خود شدند لذا نزد حضرت آمدند و خواستار خلافت ایشان شدند. حضرت هم به اصرار آنها خلافت را پذیرفتند و فرمودند قطعا اگر در هنگام قبول مسئولیت فرد بهتر و اصلح تری از خود سراغ داشتم خلافت را نمی پذیرفتم. اکنون که پذیرفتم آن طور که لازم می دانم و به صلاح شما است، عمل خواهم کرد. من فرد امانتداری هستم، کسانی که به بیت المال مسلمین خیانت کردند و به ناحق از آن برداشت نمودند،حتی اگر مهر زنان خود کرده باشند، پس خواهم گرفت. این امر بیانگر حساسیت و قاطعیت حضرت نسبت به اموال جامعه اسلامی است. حضرت می فرماید: در این مورد با هیچ کس شوخی ندارم، حتی اگر فرزند خودم به بیت المال تعدی کرده باشد، دستش را قطع می کنم، این یکی از شایستگی ها و اصلح بودن حضرت به عنوان یک زمامدار جامعه اسلامی است؛ بنابراین لازم است که این ویژگی ها در کاندیداهای ریاست جمهوری ما هم مورد توجه قرار گیرد که مسئله بسیار مهم و ضروری می باشد.
نظر شما