خبرگزاری شبستان-مازندران؛ در شرایط کرونا کتابخانه‌های عمومی که یکی از اصلی‌ترین مراکز ترویج کتاب‌خوانی هستند، با محدودیت و تعطیلی مواجه شدند و خدمات ارائه منابع به اعضاء و علاقه‌مندان، رنگ و بوی دیگری گرفت. به‌منظور برون‌رفت از این بحران و کاهش تاثیرات ناشی از آن، اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در یک سال گذشته، اقداماتی در راستای تسهیل دسترسی مخاطبان به کتاب و منابع اطلاعاتی، حفظ و ارتقاء فرهنگ کتاب خوانی و ... را در دستور کار خود قرار داد. که برای تشریح عملکرد این اداره کل با «آرزو ولیپور» مدیرکل کتابخانه های عمومی مازندران به گفتگویی تفصیلی نشستیم که از مجال می گذرد.
* اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان مازندران برای تداوم ارائه خدمات در شرایط کرونا چه اقداماتی را انجام داده و یا در دست انجام دارد؟
«آرزو ولیپور» به خبرنگار خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه حال‌وروز کتابخانه‌ها و کتاب‌خوانان به هم گره‌خورده است یعنی حال کتابخانه‌ها زمانی خوب است که حال کتاب‌خوانان ما خوب باشد، اظهار کرد: در شرایط کرونایی موجود حفظ سلامتی کتاب‌خوانان و مراجعین به کتابخانه‌های عمومی در اولویت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور قرار دارد، ازاین‌رو به جهت حفظ پروتکل‌های بهداشتی حضور کتاب‌خوانان در کتابخانه‌های عمومی امکان‌پذیر نیست یا این حضور بسیار کمرنگ است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران گفت: با بهره‌مندی بهینه و هدفمند از فضای مجازی اتفاقات بهتری در کتابخانه‌های عمومی رقم خواهد خورد، چون در آن صورت دیگر برنامه‌های این نهاد از انحصار منطقه، بخش و استان خارج‌شده و در گستره کشور و حتی فراتر از مرزهای جغرافیایی به اجرا درخواهد آمد.
وی ادامه داد: برای مثال در بحبوحه بحران کرونا اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران با اجرای پویش «یک‌دقیقه‌ای معرفی کتاب» توانست 5700 ویدئو یک‌دقیقه‌ای را از سراسر کشور گردآوری نماید و این بیانگر مشارکت دوستداران کتاب و کتاب‌خوانی در اجرای طرح‌ها و پویش‌ها با بهره‌گیری از فضای مجازی است.
*بدون تجربه قبلی در مورد شرایطی مثل ویروس کرونا، چطور به این ایده‌ها رسیدید؟
ولیپور گفت: مجموعه اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران همه تلاش خود را به کار بسته در این شرایط حساس با اجرای برنامه‌ها و پویش‌های متنوع در فضای مجازی حال‌وروز کتابخانه‌ها و کتاب‌خوانان استان را بهتر کند.
وی بیان کرد: با تلاش مجموعه همکارانمان در ایام کرونا سعی بر آن شد تا ارتباط نهاد کتابخانه‌ها با مخاطبین خود یعنی کتاب‌خوانان قطع نشود و تمام سعی خود را به کارخواهیم بست تا این ارتباط بیش‌ازپیش افزایش یابد.
ولیپور خاطرنشان کرد: اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران از شرایط به وجود آمده به جهت شیوع ویروس کرونا نه به‌عنوان یک تهدید بلکه بستری برای گام نهادن در فصل جدیدی از ارائه خدمت بهره جست.
وی اذعان کرد: به جرات می‌توان گفت اگر در شرایط بحرانی همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های حاصل از آن قرار نمی‌گرفتیم شاید به ارتباط دوسویه‌ای که امروز در فضای مجازی به آن نائل شدیم نمی‌رسیدیم یا سال‌ها برای رسیدن به آن زمان نیاز داشتیم.
ولیپور تصریح کرد: تمام تلاشمان را خواهیم کرد ضمن حفظ این ارتباط دوسویه با مخاطب در فضای مجازی در پسا کرونا نیز در جهت ارتقا این ارتباط دوسویه گام برداریم تا در کنار برنامه‌های فیزیکی بتوانیم خدمات سهل‌الوصول و گسترده‌تری را به مخاطبین خود ارائه نماییم.
*استاندارد‌های اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان مازندران برای مناسب سازی کتابخانه‌های عمومی چیست و تاکنون چه خدماتی را انجام داده است؟
ولیپور بابیان اینکه اداره کل کتابخانه‌های مازندران یکی از عدالت محورترین دستگاه‌ها در توزیع تجهیزات کتابخانه‌ای، اداری و منابع انسانی در استان است، گفت: امکانات، تجهیزات و منابع کتاب کتابخانه‌های استان از گلوگاه تا رامسر (از شرق تا غرب) هیچ فرقی باهم نداشته و سعی بر آن شده که عدالت در توزیع تجهیزات و امکانات در سراسر استان یکنواخت باشد.
وی بابیان اینکه شعار ما در نهاد کتابخانه‌ها عدالت و توسعه فرهنگی است، افزود: امکانات کتابخانه‌ای در جای‌جای استان مشابه کتابخانه‌ی درجه‌یک مرکز استان است، چه‌بسا در بسیاری از کتابخانه‌های روستایی تجهیزات ما به‌روزتر و بهتر باشد.
ولیپور اظهار کرد: در چند سال اخیر 12 کتابخانه در مازندران به بهره‌برداری رسیده که از این تعداد 9 کتابخانه در روستاها بوده است.
وی خاطرنشان کرد: با مشاهده تیپ و تجهیزات کتابخانه‌های به بهره‌برداری رسیده به‌خصوص در روستاها می‌توان دریافت که امکانات و تجهیزات کتابخانه‌هایی که در روستا به بهره‌برداری می‌رسد با کتابخانه‌های شهری هیچ تفاوتی ندارد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران ادامه داد: تمام تلاش خود را کرده‌ایم که بازدیدها و دیدارهای درون استانی ما نیز رنگ و بوی عدالت محوری به خود بگیرد و بازدیدها و دیدارها در شرق و غرب استان به‌صورت متوازن انجام شود.
وی بابیان این مطلب که جلسات شورای اداری این اداره کل به‌نوبت در شرق و غرب استان به‌صورت یکنواخت برگزار می‌شود افزود: برقراری این توازن موجب رضایت و خرسندی کتابداران و همکارانمان در سراسر استان شده است.
ولیپور اذعان کرد: بازدیدهایی که در استان انجام می‌شود صرفاً یک بازدید تشریفاتی نیست، تیمی که ما را در این بازدیدها همراهی می‌کنند مصوبات سفر را مکتوب و ملزم به اجرای آن هستند.
وی از بازدیدهای سه مرحله‌ای این اداره کل خبر داد و افزود: پس از بازدید اولیه در مرحله دوم تیم دیگری برای پیگیری مصوبات به شهرستان‌ها اعزام می‌شود تا موانع و مشکلات روند اجرای مصوبات را پیگیری و رفع نماید.
ولیپور تصریح کرد: در مرحله سوم شخصاً با سفر به شهرستان مذکور و بازدید از روند اجرای مصوبات مسببان اجرای پروژه‌های ابلاغی را تشویق در غیر این صورت با افرادی که در راستای اجرای مصوبات کوتاهی نموده‌اند برخورد اداری صورت می‌گیرد.
* شنیده ها و دیده ها حاکی از این است که قاطبه ی مدیران استان کتاب‌خوان نیستند شما در این حوزه کاری خود برای افزایش سرانه مطالعه در بین مدیران چه کرده اید؟ آیا رضایت بخش بوده است؟
وی گفت: برخی از مدیران استان کتاب‌خوان و پیگیر اخبار نشر و تازه‌های کتاب هستند، ولی قاطبه مدیران از این فضا فاصله‌ی معناداری دارند.
ولیپور با اشاره به معرفی کتاب در شورای اداری استان اظهار کرد: باوجوداینکه نگاه خوش‌بینی به کتاب‌خوان شدن مدیران استان ندارم ولی بااین‌وجود نمی‌توانم بی‌تفاوت از کنار این موضوع بگذرم و به معرفی کتاب و تشویق مدیران به مطالعه ادامه خواهم داد.
وی افزود: هدف از معرفی کتاب تنها خواندن آن نیست، خواندن کتاب باید منجر به تغییر نگاه و نگرش شود.
ولیپور خاطرنشان کرد: با تلاشی که در این مدت صورت گرفته ذائقه مطالعه در بین مدیران رشد کرده است و تغییرات شگرفی را در این زمینه شاهد بوده‌ایم ولی تا رسیدن به نقطه مطلوب که همانا کتاب‌خوان شدن مدیران است فاصله زیادی داریم.
وی اذعان کرد: کتاب‌خوان بودن مدیران را می‌توان در ادبیات گفتاری آنان جستجو کرد ولی متأسفانه این تغییر و تحول در تعداد اندکی از مدیران استان دیده می‌شود.
ولیپور تصریح کرد: مانعی که در مسیر کتاب‌خوان شدن مدیران وجود دارد این است که مدیران بین خود و علاقه‌مندی‌های خود حائلی ایجاد کرده‌اند و از موضوعات موردعلاقه خود فاصله گرفته‌اند به زبان ساده‌تر یک مدیر حتماً نباید کتاب تخصصی حوزه مدیریتی خود را مطالعه کند و می‌تواند در راستای علاقه‌مندی‌های خود در حوزه‌های دیگر به مطالعه بپردازد.
وی ادامه داد: در طی این سال‌ها در معرفی کتاب (در شورای اداری استان) سعی کرده‌ام به‌تمامی حوزه‌ها ورود پیداکرده و کتاب معرفی نمایم.
* وضعیت پرداخت سهم نیم درصدی نهاد کتابخانه‌ها از سوی مدیریت شهری را چگونه ارزیابی می کنید؟
وی در خصوص تأمین و تخصیص اعتبارات نهاد کتابخانه‌های عمومی گفت: ارتزاق کتابخانه‌های عمومی طبق قانون از محل نیم درصد درآمد شهرداری‌ها تأمین می‌شود و اعتبارات استانی این نهاد بسیار اندک و ناچیز می‌باشد.
ولیپور بیان کرد: بسیاری از شهرداری‌های استان مانند آمل و بابل در پرداخت سهم نیم درصد خود بسیار خوب عمل کرده و با اداره کل کتابخانه‌های استان همراه و همسو هستند.
وی افزود: برخی از شهرهای کوچک استان که حتی در آن کتابخانه‌ای وجود ندارد با تمکین به قانون اقدام به پرداخت دقیق و منظم سهم نیم درصدی خود به اداره کل کتابخانه‌ها نموده‌اند که جا دارد از انضباط مدیریت شهری این دسته از شهرداری‌ها که پایبند به قانون هستند تقدیر و تشکر نمایم.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران از شهرداری ساری به عنوان ابر بدهکار کتابخانه‌های استان مازندران یاد کرد وافزود: متأسفانه شهرداری ساری با بدهی 10 میلیارد تومانی خود اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران را با مشکل مواجه کرده است.
ولیپور، تغییرات پی‌درپی شهرداران مرکز استان را یکی از دلایل این مشکلات برشمرد و افزود: به جهت کم‌کاری شهرداری ساری، این شهر به‌عنوان مرکز استان در حوزه ساخت‌وساز کتابخانه‌ای آسیب فراوان دیده است.
*چه تدابیری برای تمکین شهرداری‌ها به تعهدات خود در حوزه نهاد کتابخانه ها اندیشیده اید؟
وی ادامه داد: قانون‌گذار دست نهاد کتابخانه‌های عمومی را در وصول بدهی شهرداری‌ها باز گذاشته است که اگر شهرداری‌ها در پرداخت سهم نیم درصدی خود تعلل نموده و از تخصیص آن سر باز زنند نهاد کتابخانه‌ها می‌تواند با هماهنگی خزانه کل، حساب شهرداری را مسدود و مستقیماً بدهی معوق را از حساب شهرداری کسر و به‌حساب این نهاد واریز نماید.
ولیپور گفت: برای رعایت اخلاق تاکنون حاضر نشدم با مسدود کردن حساب برخی از شهرداری‌هایی که به تعهد عمل نکردند، عدم دریافت حقوق برخی از پرسنل شهرداری را از دو ماه به چند ماه برسانم.
وی بابیان این مطلب که ما به خود سخت گرفتیم تا به پرسنل شهرداری‌های استان روزگار سخت‌تر از این نشود، افزود: با این نگاه حمایتی نهاد کتابخانه‌ها به شهرداری‌های استان متأسفانه بعضاً مشاهده‌شده است که اعتبار در حساب شهرداری‌ها موجود بوده است و شهرداری‌ها به‌جای پرداخت بدهی خود به اداره کل کتابخانه‌ها که تکلیف قانونی آن‌هاست آن را در مکان دیگری که اولویت نداشته هزینه کرده‌اند.
ولیپور اظهار کرد: اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران در مرکز استان پروژه‌های نیمه‌کاره‌ای دارد که تکمیل آن نیازمند تعیین و تکلیف بدهی شهرداری مرکز استان است.
وی خاطرنشان کرد: بارها مدیرکل امور شهری استانداری مازندران به نمایندگی از سوی استاندار با شهرداری‌های استان جلسات و نشست‌های مشترکی جهت وصول مطالبات اداره کل کتابخانه‌های مازندران برگزار نموده است، با توجه به شرایط مالی شهرداری‌ها آنها موظف شدند بدهی خود را به‌صورت زمان‌بندی‌شده در فواصل زمانی مشخص به اداره کل کتابخانه‌های استان پرداخت نمایند ولی متأسفانه همچنان شهرداری‌ها به تعهدات خود پایبند نیستند.
ولیپور اذعان کرد: من به‌عنوان مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران همان‌گونه که به مجموعه‌های دیگر نگاه اخلاقمدارانه دارم باید به مجموعه خود نیز چنین نگاهی داشته باشم والا در حق مجموعه خود اجحاف کرده‌ام.
وی با تاکید براینکه مشکل مازندران عدم صداقت مدیران است، ادامه داد: شهرداری ساری که دم از نبود اعتبار جهت پرداخت بدهی خود می‌زند اقدام به بازسازی پردیس سینمایی ایران می‌نماید و کلنگ این پروژه میلیاردی را باافتخار به زمین می‌زند، پس اعتبار وجود دارد ولی صداقت در گفتار مدیران کمتر به چشم می‌خورد.
ولیپور خطاب به مدیران شهری و مدیرانی که نسبت به نهاد کتابخانه‌های عمومی کوتاهی می‌کنند، گفت: با عدم صداقت و پنهان‌کاری نمی‌توان امید را به جامعه تزریق کرد پس بهتر است صداقت را سرلوحه کار خود قرار دهیم.
وی بابیان اینکه امیدوارم با حضور شهردار جدید ساری و تیم تازه‌نفس مدیریتی‌شان این مشکل مرتفع گردد، افزود: نمی‌شود کوتاهی گذشتگان را به مدیری که تازه شروع به کارکرده نسبت داد و البته باید فرصت داد و بعد قضاوت کرد.
ولیپور بیان کرد: در دفاع از حوزه‌ی مدیریتی خود با احدی تعارف ندارم چون هویتم را از صندلی مدیریت و جایگاه امروزیم نگرفته‌ام که با تحویل دادن مسند امروزی بی‌هویت شوم.
وی بابیان اینکه برخی مدیران به‌محض تغییر جایگاه دچار افسردگی می‌شوند، افزود: از بیان برخی حرف‌ها هراسی ندارم چون معتقدم این جایگاه امانتی در دست ماست و در مدت مسئولیت باید باصداقت با مردم سخن گفت.
* از روند اجرای پروژه‌ی 11 ساله کتابخانه مرکزی ساری بفرمایید. بالاخره گره کور این پروژه فرهنگی قرار است چگونه و چه زمانی باز شود؟
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران اظهار کرد: در زمان ورودم به اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران در خصوص کتابخانه مرکزی استان هیچ وعده‌ای به مردم ندادم چون هیچ شناختی نسبت به این پروژه ملی نداشتم ولی همیشه برایم این سؤال مطرح بود که چرا باید یک پروژه 11 سال روی زمین بماند و هیچ اتفاقی برای آن نیافتد.
ولیپور بابیان اینکه در اجرای این پروژه ملی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیش‌ازاندازه کوتاهی شده است، افزود: کلنگ عملیات اجرایی این پروژه در سال 1389 به زمین زده شد ولی موافقت‌نامه اجرای آن در سال 1391 به امضا رسید، بنابراین موافقت‌نامه که مابین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پیمانکار این پروژه منعقد گردیده است قرار بود از محل اعتبارات ملی این پروژه طی مدت 2 سال تکمیل و تحویل اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان مازندران به‌عنوان بهره‌بردار گردد.
وی خاطرنشان کرد: در طی چهار سال حضورم در اداره کل کتابخانه‌های عمومی مازندران هرگاه پیگیری‌هایی را جهت مشخص شدن وضعیت این پروژه به زمین‌مانده انجام دادیم به این بهانه که نهاد کتابخانه‌ها دستگاه بهره‌بردار است اجازه ورود به سازمان مدیریت و مباحث کلان این پروژه را به ما ندادند.
ولیپور اذعان کرد: باوجوداینکه طبق قانون پیگیری اجرای این پروژه جزو وظایف ما نبود ولی با نشست‌های مختلف با نمایندگان استان، استاندار و مدیران مرتبط با اجرای این پروژه ملی از هر ابزاری برای به سرانجام رسیدن این پروژه 11 ساله استفاده کردیم.
وی بابیان اینکه به دلیل گذشت سال‌ها از آغاز اجرای این پروژه برخی از قسمت‌های کتابخانه‌ی مرکزی استان جلبک بسته است، افزود: نقشه پروژه کتابخانه مرکزی دچار مشکلات عدیده‌ای است به نحوی که هر بیننده‌ای تنها با یک‌بار بازدید از این پروژه ایرادات آن پی می‌برد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران ادامه داد: در سفر دکتر «محمدباقر نوبخت» معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور به مازندران درحالی‌که بازدید از پروژه کتابخانه مرکزی در برنامه سفر ایشان نبود با موافقت استاندار و پیگیری‌های صورت گرفته این بازدید محقق شد و قول پرداخت 20 میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل این پروژه ملی از سوی ایشان صادر شد.
ولیپور گفت: متأسفانه اعتبار موردنظر در زمان مقرر تخصیص پیدا نکرد (در اواخر اسفندماه سال 1399 تخصیص یافت) و این امر روند اجرای پروژه را دچار مشکل نمود.
وی افزود: از حمایت و همراهی استاندار محترم در پیگیری جهت به ثمر نشستن این پروژه سپاسگزارم، اگر اعتبار ۲۰ میلیاردی به پروژه اختصاص یافت به دلیل همراهی و دغدغه مند بودن ایشان بوده، بارها و بارها پیگیری‌های مکرر (حضوری/ تلفنی/ مکتوب) برای کتابخانه مرکزی صورت گرفت و هر بار ایشان باحوصله و با نگاه مثبت پیگیر این مسئله بودند.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندران افزود: سازمان مدیریت استان نیز انصافاً طی این مدت حامی کتابخانه‌های عمومی بوده، همسویی و هم نگاهی استاندار و سازمان مدیریت استان هر بار ما را امیدوار به اتفاقات روبه‌جلو می‌کرد.
نظر شما