انتخابات از نشانه های قدرت دینی و ملی مسلمانان بوده و پیشینه ای به قدمت ظهور اسلام دارد.
در صدر اسلام، پیامبر (ص) حق مشارکت در امور سیاسی و اجتماعی را به صورت «بیعت» به مسلمانان داده و حق شهروندی در اسلام از زمان پیدایش این دین مبین، محفوظ بوده است.
انتخابات با اصول و معیارهای امروز، یک پدیده جدید و نوظهور نیست اما در این زمینه احکام و سننی وجود دارد که می توان با بهره گیری و الگو قرار دادن آن، به نظریه ای جامع در رابطه با انتخابات دست یافت.
این عرصه سیاسی و اجتماعی مانند دیگر مسائلی که مردم با آن سر و کار دارند دارای احکام فقهی و شرعی خاص خود است که دانستن آن برای هر فرد جامعه ضروری و اجتناب ناپذیر است.
با حجت الاسلام «وحید پروین نژاد» کارشناس دینی و مذهبی گفتگویی در مورد احکام انتخابات انجام داده ایم که شما را به مطالعه آن دعوت می کنیم.
آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران واجب عینی است یا کفایی؟
از دیدگاه مقام معظم رهبری شرکت در انتخابات واجب عینی است.
آیا شرکت در انتخابات شرعاً واجب است و عدم شرکت حرام است؟
رهبری انقلاب در این زمینه می فرمایند؛ شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی برای افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعی، اسلامی و الهی است.
از نظر رهبری وظیفه خواص در قبال شناساندن فرد اصلح چیست؟ آیا از لحاظ شرعی تکلیفی بر عهده آنها است؟
همگان به ویژه خواص و علما، وظیفه دارند با حداکثر دقت افراد اصلح را با حجت شرعی، شناسایی کرده و به مردم معرفی کنند و مردم را در انتخابات درست یاری دهند؛ عدم دخالت خطرناک است؛ دخالت بدون بصیرت و حجت هم خطرناک است.
حکم رأی دادن سفید و بی نام چیست؟
از دیدگاه رهبر معظم انقلاب در هر صورت اگر رأی سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است.
در صورتی که به شخصی رأی داده شود و بعداً آن طور که باید به احکام اسلامی عمل نکند و موجب نارضایی شود، آیا فرد رأی دهنده در محضر خداوند مسئول است؟
چنانچه بر طبق موازین شرعی عمل کرده است، مسئول نیست.
سایر مراجع تقلید در حضور یا عدم حضور مردم در انتخابات چه نظری دارند؟
آیت الله مکارم شیرازی شرکت در انتخابات را شرعاً و اخلاقاً لازم می داند.
آیت الله سیستانی نیز عنوان می کند که شرکت در انتخابات واجب شرعی و عدم شرکت در آن امری نابخشودنی است؛ این مرجع عالیقدر جهان تشیع می گوید اگر کسی نتواند نماز بخواند یا روزه بگیرد می تواند قضای آن را ادا کند اما شرکت نکردن در انتخابات امری است که قضای آن ادا نمی شود.
آیت الله صافی گلپایگانی نیز در این زمینه می گوید باید برای حفظ دین و انقلاب در انتخابات شرکت کرد و بدین وسیله هر چه بیشتر به ساحت دین و حجت بن الحسن (عج) خدمت کرد.
آیت الله نوری همدانی نیز مشارکت در انتخابات را مانند نماز و روزه واجب می داند چون مربوط به عظمت نظام اسلامی است.
آیت الله علوی گرگانی نیز در این زمینه می گوید همانطور که رای دادن وظیفه ملی و دینی است انتخاب افراد مومن و متقی و دلسوز برای اسلام و کشور، وظیفه ای بس بزرگتر است.
در ایام انتخابات جهت شناخت نامزد مناسب باید نواقص و عیوب و امتیازات آنها را در گذشته و حال تفحص کرد؛ آیا صحبت کردن پشت سر نامزدها برای انتخاب فرد اصلح، جایز است؟
در امور مربوط به انتخابات در حد مشاوره، اشکال ندارد.
نظر امام خمینی (ره) در باب مشارکت در انتخابات چه بوده است؟
حضرت امام خمینی (ره) سخنان بسیاری در باب حضور و مشارکت در انتخابات دارند و آن را وظیفه ای الهی، انسانی و ملی می دانند که باید به آن عمل کرد.
ایشان خطاب به مردم می فرمایند آزادید هر رأیی دلتان می خواهد بدهید اما نسبت به سرنوشت مملکت خودتان، نسبت به اسلام، ملت و کشور بی تفاوت نباشید.
همچنین معمار انقلاب فرموده اند امروز شرکت در انتخابات رثیاست جمهوری نه فقط یک وظیفه اجتماعی و ملی است، بلکه یک وظیفه شرعی، اسلامی و الهی است که شکست در آن شکست در جمهوری اسلامی است که حفظ آن بر جمیع مردم از بزرگترین واجبات و فرائض است و وسوسه در آن از شیطان بلکه عمال شیطان بزرگ است.
مقام معظم رهبری در باب انتخابات چه تاکیداتی دارند؟
حضرت ایت الله خامنه ای شرکت در انتخابات را یک جهاد عمومی می دانند و معتقدند انتخابات در کشور ما باید مسابقه ای برای خدمت باشد نه مسابقه ای برای کسب قدرت چرا که انتخابات اسلامی اینگونه است.
مسئله اول در انتخابات این است که همه در این آزمون عمومی ملت ایران، شرکت کنند و نشان بدهند که ملت ایران زنده است و به سرنوشت کشورش علاقه دارد.
ایشان همچنین گفته اند من تعجب می کنم از بعضی ها که خودشان به وسیله انتخابات به یک جایی رسیده اند، همین ها انتخابات را زیر سوال می برند چطور آن وقتی که انتخابات به نفع شماست صحیح و متقن است اما آنجایی که به نفع شما نیست انتخابات می شود خراب؟
ما از دشمن گلایه ای نداریم... اما از دوستان... این جور نباشد که ما به زبان به مردم بگوییم که در انتخابات شرکت کنید منتها یک جوری حرف بزنیم که مردم را از ورد در انتخابات دلسرد کنیم.
مرز انتقاد کجاست؟ اگر انتقاد با پیشنهاد همراه نباشد چه ضرری دارد؟
انتقاد اگر با پیشنهاد توأم باشد به یقین بهتر است؛ ولی اگر انتقادکننده نتواند پیشنهادی مطرح کند باز هم از باب امر به معروف و نهی از منکر باید وظیفه خود را انجام دهد. چرا که رعایت آبروی افراد از ملزومات دین است.
انتقاد از نامزدها و بیان نکات منفی آن ها در جمع چه حکمی دارد؟
در صورتی که در مقام مشورت برای رأی دادن به آنها باشد اشکال ندارد، ولی باید صفات آنها را بیان کرد نه توهین، مذمت، تحقیر و یا تهمت به آنها زده شود.
نظر شما