کتاب «تاریخ جدید؛ جستارهایی در شناخت مکتب آنال» منتشر شد

، کتاب «تاریخ جدید؛ جستارهایی در شناخت مکتب آنال» توسط عبدالله ناصری طاهری و سمیه سادات طباطبایی ترجمه و به همت انتشارات سمت منتشر شد.

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، کتاب «تاریخ جدید؛ جستارهایی در شناخت مکتب آنال» زیر نظر ژاک لوگوف به رشته تحریر درآمده است. این کتاب توسط عبدالله ناصری طاهری و سمیه سادات طباطبایی ترجمه و به همت انتشارات سمت در 385 صفحه، با شمارگان 500 نسخه و به قیمت 44 هزار تومان منتشر شده است. 

 

در مقدمه‌ای که مترجمان بر این کتاب نوشه‌اند آمده است: «دیدگاه و روش­شناسی تاریخ­نگاری اروپا، به‌ویژه فرانسه، در طی سدۀ بیستم چنان دگرگون گشت که از دل آن رهیافت تازه­ای به نام تاریخ جدید زاده شد. در این رهیافت نوظهور مرزهای سنتی تاریخ در هم شکست و تاریخ با دیگر رشته­های دانش از جغرافیا گرفته تا اقتصاد در هم آمیخت. بدین‌ترتیب با تاریخی کلان و کل­گرا روبه‌رو می‌شویم که می­کوشد سر از لاک خود بیرون آورد و از تاریخ سیاسی که در شرح و توصیف شکست و پیروزی نامداران خلاصه می­شود، دوری گزیند. نیز به تاریخ دیوانه‌ها، دزدها و راهزن‌ها و دیگر اقشاری که به هیچ تلقی می‌شدند اهتمام شد. نگارش تاریخ خاندان‌های حکومت‌گر و شخصیت‌ها به پایان رسید و امور اجتماعی و مقولات ذهنی و خیالی جایگزین شد.

بی­گمان خالقان تاریخ جدید خود را وام­دار لوسین فِور و مارک بلوخ، بنیان­گذاران مکتب آنال، می­دانند؛ چراکه این دو به شدت با رویدادمحوریِ تاریخ سنتی مبارزه کردند و با تأسیس مجلۀ آنال تاریخ اجتماعی و اقتصادی بر این مهم تأکید ورزیدند که تاریخ­نگاری باید مسئله­محور باشد و بس.»

 

در ادامه همین مقدمه نقل از مترجم عربی «تاریخ جدید» آمده است: تاریخ جدید هرگز ـ با تکیه بر قاعدۀ تقسیم علوم به دو دستۀ «علوم صحیح» و «علوم تقریبی» ـ تاریخ را از دیگر انواع علوم جدا نمی‌کند، بلکه می‌کوشد با نگاه فراگیر و جامع خود هر پدیدۀ تاریخی را از ابعاد گوناگون بررسی کند و در این مسیر از روش‌های مختلف علمی مانند روش رایج در ریاضیات، طب، بیولوژی، جغرافیا و ... بهره می‌گیرد.»

 

مترجمان در معرفی این کتاب در همین مقدمه می‌نویسند: « کتاب پیش­رو به خوبی نمایانگر تحولی است که تاریخ جدید برای تاریخ­نگاری به ارمغان آورد. این کتاب ثمرۀ تلاش جمعی از تاریخ­پژوهان، همراه با نظارت ژاک لوگوف است. تاریخ جدید برای نخستین بار در سال 1978م منتشر شد. این چاپ افزون بر ده مقالۀ اصلی که شالودۀ کتاب محسوب می­شوند، بیش از صد فصل کوتاه را نیز در دل خود گنجانده بود. این فصل­های کوتاه که با همکاری بیش از سی پژوهشگر نوشته شده بود مفاهیم و اصطلاحات اساسیِ تاریخ جدید را شرح می‌داد. ولی چاپ­های بعد تنها ده مقالۀ اصلی را دارد و دیگر بخش­های کتاب حذف شده است.

 

در ادامه معرفی مقالات نوشته شده است: «لوگوف در مقالۀ نخست مسیری را برمی­رسد که تاریخ جدید تا رسیدن به این مقصد پشت سر گذاشته و نیز از راهی سخن می­گوید که هنوز طی نشده است. دومین مقاله به یکی از کلیدی­ترین مفاهیم مکتب آنال، زمان درازمدتِ برودلی، می­پردازد و شرح می­دهد که چگونه این مفهوم برای پژوهش در حیطۀ تاریخ ذهنیات کارآمد است. کریستف پومیان در سومین نوشتار از دلالت مفهوم ساختار در نزد مورخان پرده برمی­دارد و ساختارهای منطقۀ لاتیوم در قرون وسطی، نوشتۀ پیر توبر را که اثری برجسته در این زمینه است، بررسی می­کند. بورگی‌یر در انسان‌شناسی تاریخی از اهتمام تاریخ جدید به زندگی روزمرۀ مردم کوچه و بازار می­نویسد و چند نمونه از پژوهش‌های صورت گرفته در این حوزه را برمی­رسد؛ از جمله پژوهش­های مرتبط با تاریخ تغذیه و تاریخ بدن را. فیلیپ آریِس که کاوشگر قلمرو ذهنیت است در چهارمین گفتار پیشینۀ ذهنیت­پژوهی را در نزد پیشگامان مکتب آنال شرح می­دهد و افزون بر این مفهوم ذهنیت و جایگاه آن را در تاریخ­پژوهی معاصر با تکیه بر مثال­های گوناگون تبیین می­کند. پِسز در مقالۀ تاریخ فرهنگ مادی این مفهوم را تعریف و پیوند میان آن با تاریخ و باستان­شناسی را روشن می­کند. او از تاریخ­نگاران می­خواهد که جنبه­های مادی زندگی مردم عادی را خوار و حقیر نشمرند و بر این مهم تأکید می­ورزد که باید «توده­های ساکت» صدرنشین گردند. ژان لاکوتور از فعالان حوزۀ رسانه است که ژاک لوگوف نوشتن مقالۀ تاریخ آنی را بر عهدۀ او گذاشته است. وی اثری نیز به همین نام دارد. لاکوتور در نوشتار خود به تعریف تاریخ آنی، بیان ویژگی­های آن و پیوند میان روزنامه­نگاری و تاریخ­نگاری می­پردازد. لوگوف گفت­وگو با تاریخ­نگاران مارکسیست را تنها گفت­وگوی مهم و در حال جریان تاریخ جدید می­داند و بدین سبب از گی بوا می­خواهد دیدگاهش را به عنوان یک مورخ مارکسیست در این باره بیان کند. ژان‌کلود اشمیت در نهمین مقاله از مرکزگرایی در تاریخ­نگاری سنتی می­گوید و لزوم فاصله گرفتن از آن در تاریخ­نگاری جدید. او مفهوم «به ­حاشیه راندن» را تعریف کرده، سطوح مختلف آن را می­کاود و از انواع طرد و نفی و سازوکارهایش سخن می‌گوید. تاریخ خیال به گفتۀ لوگوف از حوزه­های نوظهور در تاریخ جدید است. نوشتن در این باره را اِولین پاتلاژان عهده­دار است. وی در نوشتار خود از مرزهای خیال­پژوهی، جایگاه آن در تاریخ­نگاری جدید و چالش‌های پیش رویش سخن می­گوید.»

 

به گفته ژاک لوگوف در مقدمه چاپ دوم این اثر، « تاریخ جدید همانند هر نوآوری که بالقوه استعداد گسترش دارد به حوزه‌‌های بکر قدم گذاشت و در زمینه‌‌‌‌هایی که پیش از این مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود بازنگری کرد. همچنین این تاریخ برای نخستین بار تلاش کرد تاریخ را با دیگر علوم درآمیزد و در عین حال بر تفاوت (ماهوی و به دنبال آن تفاوت در روش‌های تحقیق در) حوزه‌های گوناگون تاریخ‌پژوهی تأکید ورزید. هیچ عیبی ندارد اگر تاریخ جدید از مرحلۀ رهبری به مرحلۀ بهره‌کشی و تولید برسد.»

 

سرویراستار در مقدمه چاپ اول کتاب را چنین معرفی می‌کند: « فرهنگ‌نامهای که تقدیم می‌شود در وهلۀ نخست ابزاری است برای گسترش آگاهی و قصد نداشته‌ایم که تصویر کاملی از علم تاریخ ترسیم کنیم. بلکه هدف آن است که خوانندگان را با تازه‌ترین رویکردهای تاریخ‌پژوهی آشنا سازیم، رویکردهایی بسیار بااهمیت آن چنان که نام تاریخ جدید را بر سر زبان‌‌‌ها انداخته است. تاریخ جدید افزون بر پیشگام بودن  و نوآوری نقش بسزایی در تولید معرفت تاریخی در میادین پژوهش، انتشار آثار تاریخی و تدریس داشته است. علاوه بر معرفی، ما از مشکلات تاریخ جدید، لغزش‌‌‌ها و پیروزی‌هایش هم سخن گفته و رویکردهای قابل پیروی را شناسانده‌ایم. بدین سبب می‌توان گفت که کتاب اطلاعات مفید و در عین حال قابل اعتماد را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد.»

 

کتاب حاضر یکی از آثاری است که تحت عنوان مجموعه «نظریه و روش در مطالعات تاریخی» از سوی سمت منتشر می‌شود. این کتاب برای دانشجویان رشته تاریخ در کلیه مقاطع به عنوان کتاب مبنایی ترجمه شده است.

 در پشت جلد این کتاب آمده است: «تاریخ جدید مانند جامعه پژوهشگر و موضوع پژوهش از دو بعد ماده و روح تشکیل شده است. بدین سبب تاریخ جدید از ابزارهای نوین مثل آمارگیری برخاسته از اقتصاد جمعیت‌شناختی یاری می‌گیرد تا مظاهر مادی را پشت سر بگذارد و به روح جوامع تاریخی دست یابد. همچنین موضوعاتی را مطرح می‌کند که به نظر مورخ سنتی اروپا بی ارتباط است؛ حوزه‌ای که تاریخ را در حوادث و وقایع و قهرمانان  و پیروزی و شکست‌ها محدود می‌کند. تاریخ مرگ و موضع‌گیری جمعی و فردی در برابر آن از جمله موضوعات نوظهور در حیطه تاریخ است.

درباره کتاب تاریخ جدید می‌توان گفت که این کتاب دریچه‌ای به روی قرائتی متفاوت از تاریخ گشوده است؛ قرائتی که با خوانش رایج در باب تاریخ‌نگاری غرب متفاوت است.»

کد خبر 1066148

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha