«امامت» برترین مدل مدیریتی است/ مسجد؛ مقدس‌ترین سنگر حکمرانی محلی

خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون های مساجد: حجت الاسلام روح الله حریزاوی قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی امروز در جلسه ای مشترک با مدیران بنیاد هدایت دیدار و گفت‌وگو کرد.

حجت الاسلام حریزاوی نظریه امامت شیعه بسیار ارزشمند و متعالی دانست و اظهار داشت: فعالیت‌های مختلفی که امامان در مساجد و محله ها انجام می دهند یکی از ابعاد ولایت تکوینی است؛ بنابراین هرچقدر در این حوزه کار کنیم باز کم است.

وی با تأکید بر تحفظ مباحث عالی مسئله امامت، گفت: این میراث بزرگ را نباید ارزان خرج کرد. اینکه ما برای تعالی شبکه امامت سراغ مبانی اصلی رفته ایم، کار بسیار خوبی است؛ وقتی چنین مدل قوی و نظریه سترگی را در دست داریم باید به اعضای این شبکه توجه بدهیم که تو امام هستی و نسبت به این جایگاه تحفظ داشته باشیم.

غفلت اساتید مدیریت از مدل مدیریتی امامت

قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی به سه مدل مدیریتی که در دانشگاه‌ها بر اساس مبانی علوم انسانی غربی تدریس می‌شود اشاره کرد و بیان داشت: یک مدل مدیریت کاریزماتیک است؛ می گویند مدیریت امام خمینی(ره) کاریزماتیک مقدس بود مثل پاپ، بعد خودشان پاسخ می دهند که پاپ که کاری انجام نداد اما امام انقلاب با این عظمت را بنیان گذاری کرد.

حجت الاسلام حریزاوی مدل امامت را چهارمین مدل مدیریت دانست که مغفول مانده است و تأکید کرد: مدل امامت جامع همه فضیلت های مدیریت های قبلی و فاقد خلاءها و مشکلات آن مدل ها است؛ عقل کامل آن را تکمیل و ترسیم کرده است.

وی به روایتی منقول از امام صادق(ع) اشاره کرد و گفت: حضرت فرزند خود اسماعیل را در یکی از سال ها سبه عنوان سرپرست کاروان حجاج انتخاب کردند و به او تأکید فرمودند«أنت امام هذالاقوم» در حالی که به تعبیر امروزی او صرفاً یک روحانی کاروان بود که بنا داشت به صورت مقطعی مسئولیت حجاج را برعهده بگیرد اما با این حال حضرت اینگونه او را خطاب قرار می دهد و متوجه جایگاهش می کند.

«امام»؛ واژه توقیفی برای امام معصوم نیست

قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی افزود: حضرت آیت الله سبحانی با استناد به همین روایت توقیفی بودن لفظ «امام» را ابطال می کند و می فرماید اگر این لفظ برای امام معصوم بود حضرت به فرزند خودشان این خطاب را نمی کردند. بنابراین ما در شبکه امامت نیز باید کاری کنیم که امامان نسبت به جایگاه خود تفخیم و تشرف پیدا کنند و احساس کنند که به مقامی نائل شده اند.

حجت الاسلام حریزاوی در بخش دیگر سخنان خود با توجه به فعالیت‌های بنیاد هدایت، گفت: تجربه نگاری دانش گسترده ای است و دشمنان نیز برای این کار بسیار هزینه می کنند. به عنوان مثال برای تدوین کتاب «شدن» میشل اوباما 30 میلیون دلار هزینه کردند و خانواده اوباما را در یک جای خوش آب و هوا مستقر کردند تا سه ماه شبانه روز ثبت خاطره کنند؛ در نهایت همزمان این کتاب را به 30 زبان چاپ و منتشر کردند.

وی با اشاره به کار مشترک بنیاد هدایت با حوزه هنری در زمینه ثبت خاطرات امامان موفق، ابراز داشت: اگر حوزه هنری بتواند این کار را پیش ببرد، خیلی خوب است، چون این کار ثبت یک تاریخ و تمدن است. موضوع مستندسازی می تواند به این موضوع گره بخورد که همزمان با ثبت خاطرات یک گروه فیلم بردار نیز همراه شود.

قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی استفاده از ظرفیت خود امامان را برای این پروژه، مغتنم شمرد و گفت: برخی از امامان خودشان بخشی از این خاطرات را ثبت کرده اند؛ یک طلبه ای می گفت من خاطرات سیل پل دختر را نوشته ام و از ما می خواست که آن را چاپ کنیم. یک دوره تجربه نگاری و تاریخ شفاهی تنظیم کنیم که امامان خودشان این کار را انجام دهند و با قلم زیبا روایت کنند.

حجت الاسلام حریزاوی نقش بنیاد هدایت برای برنامه‌های ماه محرم را محوری عنوان کرد و اظهار داشت: در عملیات محرم کل بنیاد بیاید و بخشی از کار را برعهده بگیرد چراکه بار اصلی مراسم محرم بر روی دوش مساجد کشور است. بسیاری از شهرها به آن شکل هیئت ندارند و مراسمات خود را با محوریت مساجد برگزار می‌کنند.

وی با توجه به قداست ویژه مسجد و اهمیت توسعه حکمرانی محلی در این سنگر، گفت: اگر شرایطی به وجود آید که علما بخواهند بین مسجد و هیئت، یکی را انتخاب کنند، قطعاً مسجد را انتخاب خواهند کرد. حضرت آقا فرمود امام جماعت مسجد رئیس طبیعی مسجد است؛ مردم خود به خود مایل هستند که فعالیت های مختلف خود را با طلبه ها و امامان هماهنگ کنند. طرح هایی ملی می شود در حوزه مسجد ارائه کرد.

سلسله مراتب امامت میانی

حجت الاسلام سیدناصر میرمحمدیان مدیرعامل بنیاد هدایت در بخش دیگر این جلسه به تبیین بحث ولایت طولی و عرضی پرداخت و ابراز داشت: حرف های موازی در این حوزه زیاد و از سوی دیگر حرف دقیق عملیاتی بسیار کم است. ما در این حوزه سعی کردیم بر مبنای فرمایش اساتید مبرز حوزه علمیه مبانی خود تنظیم کنیم. حلقه های میانی یکی از کلیدواژه هایی است که جسورانه وارد آن شدیم.

وی ضمن بیان اینکه امامت میانی سلسله مراتبی دارد، تصریح کرد: باور ما این است که جایگاه امام به صورت تعینی شکل می گیرد. یک شبهه جدی در زمینه ولایت عام وجود دارد و آن کشفی یا نصبی بودن این جایگاه است؛ ما معتقدیم که این امر کشفی است.

حجت الاسلام میرمحمدیان، نمازخانه، مسجد فعال، مسجد محله، مسجد جامعه پرداز و مسجد تمدن ساز را سطوح پنج گانه برای رتبه بندی مساجد عنوان کرد و بیان داشت: هر امام باید مدیریت راهبری محله اش را آرام آرام برعهده بگیرد. لازمه فعالیت‌های حکمرانی محلی این است که امام ابتدا مردم را پای کار بیاورد.

وی به اهداف بلند بنیاد هدایت برای تعالی شبکه امامت ـ امت، اشاره کرد و گفت: الگوسازی و گفتمان سازی دو گام اصلی ما برای رسیدن به این هدف است. ما به دنبال این هستیم که مشخص کنیم نرم افزار مدیرتی امام با چه ابزار و روش هایی در محله منجز می شود؛ در این زمینه به صورت میدانی مشغول ارزیابی هستیم.

برنامه‌های بنیاد هدایت در افق 1400 و 1405

حجت الاسلام رضا غلامی قائم مقام بنیاد هدایت در ادامه به ارائه گزارشی از فعالیت‌های این مجموعه پرداخت و اظهار داشت: گام های کلان ما برای سال 1405 این است که 5 هزار مسجد را الگوسازی کرده،20 هزار مسجد را گفتمان سازی کنیم و در 80 هزار مسجد جریان سازی اتفاق بیفتد. تعداد امامان در شهرستان های محروم به 2 هزار 250، در روستاهای بالای 10 خانوار به 4 هزار و 600 امام، در پایگاه های فرهنگی اجتماعی 2 هزار و 860 و  در محلات شهری و سایر روستاها نیز به یک هزار و 825 امام دست پیدا کنیم.

وی در تشریح برنامه های این بنیاد در افق 1400، گفت: برنامه ویژه و عملیاتی ما در این سال با طراحی نقشه راه تحول محله است؛ یعنی دنبال این هستیم که امام محله بتواند نقشه تحول را بر اساس نیازها و ظرفیت های محله خود طراحی کند. تقویت شبکه راهیاران شهرستانی، راه اندازی مدل توانمندسازی و شبکه سازی گعده، استقرار دبیرخانه مساجد کشور در بنیاد، طراحی، راه اندازی و تقویت شبکه شریکة الامام، نیز از دیگر برنامه‌های بنیاد هدایت در سال جاری است.

قائم مقام بنیاد هدایت در شرح فعالیت‌های معاونت راهبری، ابراز داشت: این معاونت بازوی عملیاتی بنیاد در کشور است که 158 سفر ملی و منطقه ای، 693 سفر استانی، 7 هزار و 481 سفر شهرستانی و 200 تجربه نگاری از امامان برتر داشته اند.راه اندازی شبکه راهیاری یکی از ایده ها و الگوهایی بود که در بنیاد هدایت شکل گرفت. 40 شبکه راهیاری، 8 جلسه و نشست ملی، 153 جلسه منطقه ای و استانی، 2 هزار و 29 جلسه شهرستانی تا کنون توسط این معاونت برگزار شده است.

حجت الاسلام غلامی عملیات حاج قاسم را به عنوان نمونه ای از فعالیت‌های مختلف بنیاد هدایت در شبکه امامت مطرح کرد و گفت: این عملیات به صورت داوطلبانه طراحی شد؛ 205 مدیر شهرستان اعلام آمادگی کردند، 605 امام محله، 99 امام پایگاه فرهنگی ـ اجتماعی، 772 امام روستا، 124 طلبه جهادی، 106 روحانی طرح هجرت، 291 امام جماعت و 120 نفر از سایر فعالان فرهنگی در این عملیات مشارکت داشتند.

وی مهرواره محله همدل یکی از فعالیت‌های شاخص بنیاد هدایت در ماه مبارک رمضان برشمرد و خاطرنشان کرد: این پویش ملی با الگوی به میدان آوردن مردم پای صحنه حل مسائل محله اتفاق افتاد. بیشترین مسائلی که مردم به آن پرداختند، مسئله اقتصادی بود. بیش از 43 هزار محله و بیش از 57 هزار مسئله ثبت شده است. پویش دعوت نیز در زمینه مشارکت حداکثری مردم در ایام انتخابات برگزار شد که 875 نفر ساعت جلسه در این زمینه گرفته شد و در نهایت 5 اقدام میدانی برای این کار طراحی و اجرا شد.

قائم مقام بنیاد هدایت رسالت معاونت برنامه ریزی و توسعه را معاضدت و مواظبت از اهداف بنیاد عنوان کرد و گفت: کتاب های مختلفی در این بخش طراحی و منتشر شده است. منظومه سؤالات بنیاد هدایت و سند ملی مسجد نمونه‌های برجسته ای از محصولات این معاونت است که جمعاً یک هزار و 800 صفحه محتوای آموزشی و پژوهشی تدوین شده است.

حجت الاسلام غلامی افزود: در حوزه فناوری اطلاعات و زیرساخت، سامانه اطلاعات شبکه امامت(سجیر)، بانک اطلاعاتی اندیشه محراب(در حوزه مسجد)، سایت مهرواره محله همدل، راه اندازی شده است. معاونت پشتیبانی نیز مسئولیت تدوین آئین نامه های مالی و مالیاتی، تنخواه گردانی و رفاهی و تفاهم نامه طرح 313 با کمیته امداد امام خمینی(ره) را بر عهده داشته است.

وی با بیان اینکه در مرکز توانمندسازی مجموعه ای از اتفاقات با همکاری نهادهای مختلف صورت گرفته است، به ارائه فهرست فعالیت‌های این مجموعه پرداخت و گفت: طراحی مدل آموزش امامان سفیر احیاء و ارتقاء کشاورزی، برگزاری دوره توانمندسازی راهیاران ویژه بنیاد علوی، طراحی مدل عملیاتی ترویج زکات، طراحی روند راه اندازی مراکز تخصصی نیکوکاری زکات، طراحی دوره منتوری کسب و کار برای 110 امام برتر کشور، راه اندازی مرکز داوری بنیاد هدایت با همکاری قوه قضائیه، راه اندازی صندوق کارآفرینی روستایی، برگزاری امامان برتر ثقة الاسلام، طراحی مدل منتوری کسب و کار کارگزاران وزارت کار از جمله این فعالیت‌ها بود. همچنین مرکز تماس در روز 18 ساعت خدمات در سه شیف کاری ارائه می دهد و به ویژه در مهرواره محله همدل فعالیت گسترده ای داشته است.

قائم مقام بنیاد هدایت در شرح فعالیت‌های متنوع مرکز گفتمان سازی و رسانه، اظهار داشت: تا کنون 2 هزار و 100 محتوا در شبکه های اجتماعی، 515 خبر، 215 محتوای آموزشی، 30 کتاب تجربه نگاری، 60 مستند از امامان فعال و برتر در این مرکز تهیه، تولید و منتشر شده است.

حجت الاسلام غلامی فعالیت‌های دفتر بانوان بنیاد هدایت را مورد توجه قرار داد و گفت: مسئولان این دفتر 5 هزار کیلومتر سفر برای شناسایی و رصد برای ظرفیت های همسران امامان داشته اند؛ معرفی 125 بانوی فعال مسجد، انجام 32 مصاحبه و تجربه نگاری و برگزاری 10 نشست هم اندیشی از جمله کارهایی است که به همت دفتر بانوان بنیاد صورت گرفته است؛ محصول مجموعه این فعالیت‌ها ارائه مدل شریکة الامام است که همسران امامان در این طرح امام را در امور مختص به بانوان همراهی می کند.

وی در پایان به فعالیت‌های دفتر ارتباطات نیز اشاره کرد و گفت: طراحی نقشه نظام ارتباطات بنیاد هدایت، برگزاری 21 جلسه با دستگاه های حاکمیتی و دولتی، برگزاری 19 جلسه با شخصیت های دینی و حوزوی از جمله فعالیت‌هایی است که در این دفتر پیگیری و اجرا شده است.