«جواد کریم نژاد» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در تبریز اظهار داشت: کتاب «تشخّص و هویّت آذربایجان» از سری کتاب‌های جامعه‌شناسی سیاسی با موضوعِ «آذربایجان» در حوزۀ نشر است. محتوای این کتاب، به منظور شناخت علل و عوامل بنیادین و مؤثر در شکل‌گیری روابط و مناسبات قومی در جامعه ایران با تأکید بر «آذربایجانِ ایران» و اثرگذاری عناصر مختلف در فرآیند شکل‌گیری مناسبات «آذربایجان» در تاریخ معاصر است که ضمن بررسی مستندات موجود، تلاش گردیده تا عوامل اثرگذار بر مناسبات و تحوّلات آذربایجان، زبان‌ترکی آذربایجانی و هویّت مردمان این خطّه مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
مدیرعامل مؤسسه فرهنگی هنری نغمه آفرینش هنر که تحشیه‌نویسی و ویراستاری محتوایی این کتاب را نیز بر عهده دارد، با اشاره به اینکه؛ نگاه صفر و صدی به مسائل فرهنگی و قومی، چیزی جز کج سلیقگی نبوده و چه بسا ادامۀ این سنّت، موجب «گسست فرهنگی» نیز گردیده است، گفت: در جامعه‌ای مثل ایران، که دارای تنوّع قومی و تفاوت‌های فرهنگی است، موضوع تعلّق‌پذیری ملّی اقوام و تأثیر آن بر یکپارچگی و انسجام نظام اجتماعی حاکم بر جامعه، همواره به عنوان یک «مسأله اجتماعی» مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: مؤلف کتاب، بحث «تشخّص و هویّت مردمان آذربایجان» را به عنوان یک مسأله فرهنگی، اجتماعی- سیاسی نگریسته و با استدلال‌های علمی و منطقی که طرح کرده است، باز تعریفی از هویّت آذربایجانی در جهت روشنگری و همگرایی ملّی ارائه و مقولۀ «هویّت‌طلبی» و به تبعِ آن «هویّت‌طلبی مردمان آذربایجان» را وارد گفتمان ادبیات سیاسی و جامعه‌شناسیِ سیاسی نموده و گامی ارزشمند در معرفی این گفتمان برداشته و در صدد است که این نکته را در ادبیات سیاسی تفهیم نماید که؛ وفاداری‌های قومی بر مبنای هویّت‌طلبی در چارچوب قوانین تصریح شده قانون اساسی کشور، هیچ منافاتی با وفاداری ملّی و همگرایی ملّی ندارد و با این نگرش رویکردی جدید و نگاهی نو در خصوص مسأله مذکور ارائه می‌دهد.
مدیر انتشارات ریتم، در ادامه یا اشاره به بحث مسائل فرهنگی و اجتماعی اقوام خاطرنشان کرد: در تاریخ معاصر و به ویژه در قرن اخیر، متأسفانه، قدرت‌های استیلا‌طلب و استعمارگر، پروپاگاندای چند وجهی قومیّت‌ها را تبلیغ و آن را بر علیه وحدت و یگانگی جامعۀ هدف مورد استفاده قرار داده‌اند. یکی از مصادیق این افکار مسموم و شبهه افکنی‌ها، همان تفکّر اختلاف برانگیز قومیّتی در آذربایجان است.
وی گفت: در این کتاب، ضمن پاسخ قاطع به این شبهه افکنی‌ها، بطور تخصصی مبحث «پان‌ترکیسم» مورد واکاوی قرار گرفته و حقایقی از ناگفته‌های این تفکّر موهوم بیان شده است. چرا که، جریان پان‌ترکیسم ریشه در اندیشه‌ای دارد که بنیان‌گذاران این مفهوم اصلاً آذربایجانی و حتّی ترک‌زبان هم نیستند و تعلّقی به جامعۀ ترک‌ها ندارند، بلکه ریشۀ این تفکر، بیشتر منشاء اروپایی- یهودی دارد. از این‌رو؛ ضمن پرداخت به هویّت دینی، ملّی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مردم آذربایجان؛ روی دوم مفهوم «هویّت‌طلبی» و تمایز آن با مفهوم «جدایی‌طلبی» کار علمی و مطالعات وسیعی انجام شده است.
کریم نژاد یادآور شد: ما در این کتاب مفهوم هویّت‌طلبی مردمان آذربایجان را متمایز از مفهوم جدایی‌طلبی تفکّر مسموم پان‌ترکیسم می‌دانیم. چرا که موضوع هویّت‌طلبی در میان مردم آذربایجان یک موضوع بسیار با ارزش، هماهنگ با باورها، اعتقادات و اندیشه‌های مردم آذربایجان و ایران تلقّی می‌شود. از طرفی دیگر؛ برای ارائه مبحث «هویّت مردمان آذربایجان»؛ مؤلفه‌های زیادی برای بازتعریف هویّت آذربایجانی جمع‌بندی شده است. که از جمله آنها می‌توان: دین، مذهب، سرزمین، زبان، فولکلور، اعتقادات، باورها و... را به عنوان مؤلفه‌های اصلی هویّت مردم آذربایجان نام برد.
گفتنی است؛ مؤلف کتاب علی آذریان، فعال و کنشگر مسائل اجتماعی و مدرس دانشگاه در رشته جامعه‌شناسی است. وی دارای مدرک دکترای تخصصی در رشته «جامعه‌شناسیِ سیاسی» بوده و سال‌هاست ضمن تدریس در دانشگاه‌های مختلف تبریز، در زمینه مسائل اجتماعی- سیاسی حضور فعال و مؤثری دارد و پیش از این ده‌ها مقاله پژوهشی در زمینه‌های مختلف جامعه‌شناسی از جمله: نقش مشروطیت در تنویر افکار مردم ایران، نقش رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی در تبیین حقوق شهروندی، نقش تبریز در مشروطه‌خواهی و عدالت‌خواهی، کالبدشکافی قیام 29 بهمن تبریز و... به رشته تحریر در آورده و در کنفرانس‌های کشوری و بین‌المللی ارائه داده است.
کتاب «تشخّص و هویّت آذربایجان» توسط انتشارات ریتم در قطع وزیری و در 400 صفحه با شمارگان 1100 نسخه به زیور طبع آراسته شده است و علاقمندان می‌توانند از کتابفروشی‌‌ها نسبت به تهیه آن اقدام کنند.
نظر شما