مناره چولی،شگفتی معماری اسلامی و روایتگر تاریخ تمدن در «اربیل» عراق

خبرگزاری شبستان،جهان اسلام: مردم محلی اغلب از اربیل به عنوان شهر قلعه و مناره یاد می کنند و این دو سازه باستانی و تاریخی به دو نماد قابل توجه و دو مکان مشهور در این شهر تبدیل شده اند.

مناره قدیمی شهر اربیل که بین سالهای 1128-1138 میلادی در زمان سلطان مظفر کوکبری (برادر همسر صلاح الدین رهبر معروف کرد) ساخته شده است ، نشان دهنده دوران رشد و ثبات در  این شهر در قرون وسطی است.

یک سازنده محلی به نام «مسعود مراد» این مناره را از آجرهایی که کمتر سوخته شده اند و با استفاده از گچ ساخته است. اگرچه بخشهایی از سازه فرو ریخته است  اما مناره به طور معجزه آسایی قرن ها زنده مانده است.

«نادر باکر »، مدیر این مناره گفت که بخش گردشگری و باستان شناسی دولت اقلیم کردستان آن را در سال 2007 بازسازی کرد. و اکنون این مکان دیدنی با وجود تهدیدهایی مانند آب باران و شکنندگی ساختاری از سقوط ایمن است.

مناره در ابتدا 36 متر ارتفاع داشت اما اکنون تنها با ارتفاع متر در بالاترین نقطه خود قرار دارد. این مناره از یک پایه هشت ضلعی بلند تشکیل شده است و این پایه با دو طبقه طاقچه با طاق های نوک تزیین شده است اما بسیاری از موزاییک ها ، کاشی ها و هنر آن به مرور زمان از بین رفته است.

قبل از ساختن این مناره مردم در ارگ شهر زندگی می کردند. با افزایش جمعیت شهر ، سلطان مظفر یک مسجد ، این مناره ، دو مدرسه و بازار قیصری را بنا کرد. این یک دوران طلایی بود و همانطور که از نظر تاریخی شناخته شده است. مردم از ثبات ، رشد اقتصادی نسبی و ایمنی در این دوارن برخوردار بودند.

با این حال پس از سلطنت او ، و به دلیل حملات دیگر نیروها این سازه ها تخریب شدند اما مناره نجات پیدا کرد.

داستان ساخت این مناره به این شرح است که سلطان مظفر از خلفای عباسی از «Abbasid Caliph Mustansar Billa» در بغداد بازدید کرد و در راه بازگشت در کنار روستای داقوق توقف کرد  و مناره طوق را که سلجوقیان در سال 1055 ساخته بوند را دید .این مناره توجه او را به خود جلب کرد ، بنابراین به دنبال سازنده اش به نام محمد گشت اما از آنجا که او درگذشته بود سلطان مظفر ، سلطان مسعود مراد را که قبلاً نزد محمد کار می کرد پیدا کرد و او را به اربیل آورد و به او دستور داد تا مناره ای مانند طوق بسازد.اکنون نام مسعود مراد بر درب غربی مناره حک شده است.

این مناره دو نام دارد: چولی و سلطان مظفر. مناره چولی نامیده می شود زیرا چولی در زبان کردی به معنی «غیرقابل سکونت» است و دلیل نامگذاری این بود که مردم در آنجا زندگی نمی کردند ، زیرا این مکان بسیار دور از شهر تلقی می شد . نام دوم این مناره هم برای شخصی بود که هزینه ساخت آن را تامین کرد.

چیزی که این مناره را به یک شگفتی معماری تبدیل می کند ، پله های دوتایی آن است به این ترتیب که از دو در شرقی و غربی می توانید وارد مناره شوید. این درها کوچک هستند و هر یک از آنها امکان دسترسی به پله های داخل محوطه استوانه ای شکل را می دهند که بازدیدکنندگان را به بالا هدایت می کند.

مناره چولی در پارک مناره در جاده 30 متری اربیل واقع شده است و به گفته باکر ، هر ماه هزاران بازدید کننده را به خود جذب می کند.

«حسن محمد»، باستان شناس معروف می گوید که ساخت این مناره به دوره اتابک برمی گردد که سلطان مظفر بر آن حکومت می کرد. این مناره بیش از 800 سال قدمت دارد که بسیار جذاب است.

این مناره نه تنها یک مکان باستانی بلکه نمادی از رشد و تمدن در اربیل است.