به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، فرا رسیدن روز جهانی مسجد (30 مرداد ماه) و ضرورت بررسی کارکردهای مساجد در عمر بابرکت نهضت امام و مردم، فرصتی را فراهم آورد تا با حجت الاسلام والمسلمین «محمدحسن رحیمیان»، تولیت مسجد مقدس جمکران و عضو هیئت امنای بنیاد هدایت گفتگویی ترتیب دهیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
مساجد در تاریخ معاصر ایران به ویژه در مواضع حساس و سرنوشت ساز تاریخ همچون انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس چه نقشی داشته اند؟
مساجد در گسترش نهضت و پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نقشی موثر و ممتاز داشته اند همین مسجد نیم‌بند و ناقصی که قبل از پیروزی انقلاب داشتیم بستر واقعی و اصلی شکل‌گیری نهضت و گسترش و پیروزی انقلاب شد؛ در دفاع مقدس نیز مساجد با همین شرایط، مهمترین پشتوانه نظام اسلامی و دفاع مقدس بودند.
طبق تحقیقاتی که در بنیاد شهید داشتیم حدود 97 درصد شهدای ما از پایگاه و خاستگاه مسجد به معراج شهادت رفتند؛ عمده کمک‌های پشت جبهه ها هم مربوط به مسجد بود که واقعاً نقشی اساسی و محوری در جهت بقای نظام و صیانت از اسلام در برابر تهاجم دشمن داشت؛ البته در حال حاضر هم نقش مساجد به عنوان مهمترین پشتوانه نظام اسلامی است و در بسیاری از عرصه‌ها می‌بینیم که مساجد فعال هستند و مردم با محوریت مسجد نقش‌های بزرگی را ایفا می‌کنند.
مساجد در گسترش و افزایش روزافزون مراسمات مذهبی پس از انقلاب اسلامی چه نقشی داشته اند؟
پس از انقلاب برگزاری مراسماتی اعتکاف روز به روز گسترش پیداکرده است؛ برخلاف آنچه برخی تصور می‌کنند، در چند دهه اخیر توجه به مسائل مسجد و مظاهر غیرمسجدی رشد بیشتری داشته است. آماری که در سال 81 از حضور مردم در مسجد جمکران وجود دارد، یک‌میلیون نفر بوده و در سال 92 که بنده با عنوان خادم توفیق حضور داشتم این آمار افزون بر 15 میلیون بوده یعنی حدوداً 15 برابر در طول 11 سال است.
افزایش حضور مردم در مسجد مقدس جمکران را نسبت به سال‌های گذشته چشمگیر است، هر سال شاهد افزایش حضور قشرهای مختلف جامعه بوده ایم به‌گونه‌ای که طبق آماری که دو سال گذشته گرفتیم در طول یک سال افزون بر 21 میلیون نفر نمازگزار از سطح کشور و کشورهای دیگر مراجعت داشتند بنابراین در عرصه‌هایی توجه مردم به مسجد افزایش پیداکرده است.
مساجد بعد از پیروزی انقلاب از نظر حضور جوانان و زنان در مراسمات مذهبی و دیگر فعالیت ها چه تحولاتی را تجربه کرده اند؟
عجیب اینجا است که دو گروه جوانان و زنان که برای ضدانقلاب و تهاجم فرهنگی، جامعه هدف هستند، اتفاقاً درصد جوان‌هایی که در مسجد حضور پیدا می‌کنند بسیار متنوع و چشمگیر است؛ در این میان شاهد حضور پرشور زنان هستیم که تقریباً حدود 60 درصد زائران و نمازگزاران را شامل می‌شوند.
با توجه به احصایی که در طول یک هفته در قسمت خواهران و برادران انجام شد در تمام شب‌ها متناسب با جمعیت، در حد فاصل ساعت 12 شب تا اذان صبح تعداد زنانی که در مسجد مشغول عبادت و مناجات بودند معمولاً دوبرابر مردان بوده این‌ها شگفتی‌هایی است که در عرصه توجه مردم به مسجد صورت گرفته در حالی‌که در هیچ زمانی طی دو دهه اخیر تا این حد علیه ارزش‌ها و دین و مسجد از جانب دشمنان فعالیتی انجام نگرفته است.
وضعیت کنونی مساجد از نظر حرکت در مسیر تراز انقلاب را چطور ارزیابی می کنید؟
نقش آفرینی مساجد در حد توقع ما از مسجد نظام اسلامی نبوده است، بعد از پیروزی انقلاب انتظار می‌رفت هم کمیت و هم کیفیت مساجد مطابق و متناسب با نظام و جامعه اسلامی باشد که توجهی به این مسئله نشد؛ در دوره دفاع مقدس که فرصت پرداختن به این مسئله نبود اما پس از دفاع مقدس نیز در دولت ها توجه خاصی به مسجد نشد.
مسجد و کارکردهای اصیل آن در بقاء و رشد نظام و تحقق آرمان های چه نقش و تاثیری دارد؟
در اصل، بقاء و قوام نظام اسلامی وابسته به مسجد است؛ به این معنا که نظام اسلامی وابسته به جامعه اسلامی است؛ جامعه اسلامی وابسته به فرهنگ اسلامی است حال باید دانست که فرهنگ اسلامی از کجا شکل می‌گیرد؟ ظرف فرهنگ اسلامی کجا است؟ آیا فرهنگ‌سراهای ما از مسجد متولد شده یا فضایی به دور از فرهنگ دینی ما است؟
این در حالی‌که است که اولین گام پیامبر اکرم(ص) بعد از حضور در مدینه و آزاد شدن از محیط شرک آن دوران، احداث مسجد است نه اینکه به سراغ دارالاماره یا خانه شخصی بروند؛ در واقع اولین گام برای شکل‌گیری جامعه اسلامی توجه به مسجد است؛ باید مسجدی را احداث کنیم که عمده مسائل حیاتی جامعه از نماز و جمع‌آوری زکات و مسائل عبادی در آن انجام می‌شود.
با توجه به نقش اثرگذار و محوری مسجد، رسالت ما در جامعه اسلامی نسبت به این نهاد چیست؟
باید با هر جریان و هر مؤسسه‌ای که در عرض مسجد باشد و معارض با آن قرار گیرد برخورد مستقیم صورت گیرد، مثل مسجد ضرار که مردم را به سمتی غیر از آنچه نظام اسلامی و حاکمیت اسلامی می‌خواهد سوق می داد و پیامبر(ص) با آن برخورد کردند؛ قرآن نیز با قاطعیت با هر جریان معاندی و معارضی که بخواهد مسجد و پایگاه را تحت‌الشعاع قرار دهد برخورد می‌کند.
در طول این سال‌ها اگر گرایش جوان‌ها به‌طرف مسجد حاصل شده است، معجزه خود مسجد است؛ همان‌گونه که حضور در مسجد خیرالعمل است مسجد نیز باید خیرالمکان هم باشد؛ باید در طراحی شهرسازی اسلامی، مسجد کانونی باشد و حول محور آن مراکز خدماتی و آموزشی و دیگر مراکز به مردم خدمات ارائه می کنند.
اگر مکان‌های ورزشی یا تفریحی در کنار مساجد بنا شود می‌تواند خود عامل محرکی در گرایش جوانان به نماز و دوری از بی‌توجهی به این فریضه الهی باشد؛ بنابراین باید همه آنچه از خدمات اجتماعی به مردم ارائه می‌شود باید پلکانی برای سوق دادن و نزدیک کردن جامعه به مسجد باشد.
امام خمینی (ره) از مسجد تعبیر به سنگر کرده اند، این نقش مسجد در فضای مجازی و شبهات و القائات بعضا انحرافی آن نیز کارکرد دارد؟
در بیانی عجیب پیامبر(ص) در روایتی می‌فرمایند: هر زمانی که آفت‌ها و تباهی‌ها بر مردم فرود می‌آید این تنها اهل مسجد اند که در عافیت هستند؛ در واقع با توجه به این تعبیر، امروز ماهواره‌ها، اینترنت و هر آنچه از طریق فضای مجازی از طرف دشمنان جامعه اسلامی و ایرانی منتشر می شود، می‌تواند در زمره آفت‌ها و تباهی‌ها قرار بگیرد.
کسانی که در سنگر مسجد حضور دارند قطعاً در محیطی ایمن قرار دارند و حتی می‌توانند نقش مهاجم را در برابر دشمنان ایفا کنند؛ این امر را می‌توان با چشم مشاهده کرد و نیازی به تحقیق و پژوهش نیست که دختر و پسربچه‌ای که از کودکی همراه پدر و مادر در مسجد حاضر بوده و ستون‌های معنویت را در وجود خود تقویت کرده‌اند کمتر دچار ناهنجاری‌های اجتماعی قرار می‌گیرند؛ بیشتر ناهنجاری‌های امروز مربوط به قشری است که با مسجد سروکار ندارد.
بهترین سنگر در برابر تهاجم فرهنگی مسجد است؛ دشمنان در این زمینه دستشان خالی است. در عین‌حال در سنگر مسجد ما باید تهاجم هم داشته باشیم و می‌توانیم از این سنگر موضع تهاجمی نیز علیه دشمن داشته باشیم.
نظر شما