به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، از سیاست های ثابت و همیشگی اهل بیت(ع) بعد از شهادت سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام احیای نهضت عاشورا بود؛ زیرا نهضت عاشورا تابلوی زیبا و پرافتخار غیرت دینی و شجاعت و ظلم ستیزی و عدالت خواهی است و امامان معصوم با احیای آن می خواستند این ارزش ها را در جوامع مسلمان زنده نگه دارند. در این باره امام سجاد علیه السلام نقش به سزایی داشتند؛ چراکه در مدت 35 سال حیات پربرکتشان بعد از واقعه عاشورا، به روش های مختلف نهضت عاشورای حسینی را در جامعه زنده می کردند که خود مبارزه شدیدی علیه دستگاه حاکم به شمار می رفت. برخی از این اقدامات امام سجاد علیه السلام می تواند گریه مداوم بر سیدالشهداء علیه السلام؛ یادآوری وقایع عاشورا؛ توصیه حضرت به زیارت امام حسین علیه السلام و سجد بر تربت امام حسین(ع) باشد.لذا در این خصوص با حجت الاسلام «علی مولایی» کارشناس مذهبی گفتگویی انجام دادیدیم که در ادامه تقدیم حضورتان می شود.
امام سجاد (ع) چرا و چه سالی به شهادت رسیدند؟
بنا بر روایات سالروز شهادت امام سجاد(ع)، مصادف است با بیست و پنجمین روز از ماه محرم‌الحرام،همان طور که در روز تولد حضرت زین العابدین علیه‌السلام در بین مورّخین اختلاف است، در روز و سال شهادت ایشان نیز اختلاف وجود دارد. اما آنچه از همه مشهورتر است، سال 95 هجری است و روز شهادت امام سجاد نیز 18، 22 و 25 محرم نقل شده که روز 25 قوی تر است.
حضرت علی بن الحسین(ع)، معروف به "زین‌العابدین" و "سجّاد"، در پنجم شعبان سال 38 قمری به دنیا آمد، مادرش، شهربانو دختر یزدگرد سوم پادشاه ساسانی ایران بود، که پس از حمله مسلمانان به امپراتوری ساسانیان، اسیر شد و به همراه سایر اسیران ایرانی به مدینه منتقل شد و به پیشنهاد امام علی(ع) در انتخاب همسر، آزاد و مختار گشت. وی در میان تمامی جوانان و صاحب منصبان مدینه، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را اختیار و به عقد ازدواج وی در آمد و از آن هنگام به "سیّدة النّساء" معروف شد.امام سجّاد(ع) پس از شهادت امام حسین(ع) در محرم سال 61 قمری، در 23 سالگی به مقام عظمای امامت نایل شد و در سخت‌ترین و دشوارترین تاریخ امت اسلام، رهبری شیعیان و محبّان اهل بیت(ع) را بر عهده گرفت و راه و روش پدران و نیاکان خویش را ادامه داد.
چرا امام سجاد (ع) در جنگ کربلا حضور نداشتند؟
حضرت زین العابدین(ع) در واقعه جانگداز کربلا حضور داشت اما به علت تب شدید در جنگ شرکت نکرد، زیرا جهاد از بیمار برداشته شده است و پدر بزرگوارش با همه علاقه‌ای که فرزندش به شرکت در آن واقعه داشت به او اجازه جنگ کردن نداد البته این بیماری موقت چند روزی بیش ادامه نیافت و پس از آن حضرت زین العابدین 35سال عمر کرد که تمام آن مدت به مبارزه و خدمت به خلق و عبادت و مناجات با حق سپری شد.
وصیت های اباعبدالله درباره امام سجاد (ع) حاوی چه مطالبی می شود؟
امام باقر علیه‌السلام فرموده‌اند: چون که امام حسین علیه‌السلام سمت عراق رفتند تمام وصیت و کتب و غیر آن را به ام سلمه همسر پیامبر، دادند و به او فرمودند: چون که بزرگترین فرزند من به سراغ تو آمد، آنچه به تو دادم به او بده، پس از شهادت اباعبدالله، علی بن حسین علیه السلام به سراغ ام سلمه آمدند و آنچه را حسین علیه‌السلام به او داده بودند به حضرت برگرداند.طبق نقلی دیگرحضرت امام حسین علیه‌السلام به هنگام شهادتش در کربلا علی بن حسین علیه السلام را حاضر نمود پس اسم اعظم و مواریث انبیاء علیهم‌السّلام را به ایشان وصیت نمود و به ایشان فهماند که علوم و مصحف‌ها و سلاح را نزد ام‌سلمه گذاشته و به او امر کرده است که همه اینها را به حضرت برگرداند.
کارویژه حضرت زین العابدین(ع) چه اقدامی بود؟
هرچند از سیاستهای ثابت و همیشگی اهل بیت (ع) بعد از شهادت سالار شهیدان حضرت اباعبداللهالحسین علیه‌السلام احیای نهضت عاشورا بود اما در این موضوع امام سجاد علیه‌السلام نقش به سزایی داشتند، و در مدت 35 سال حیات پربرکتشان بعد از واقعه عاشورا، به روشهای مختلف نهضت عاشورای حسینی را در جامعه زنده میکردند.با توجه به آنچه در روایات آمده است، چند نمونه از اقدامات اثر گذار امام سجاد علیه‌السلام در احیای نهضت عاشورا عبارت است از، یادآوری وقایع عاشورا و گریه مداوم بر سیدالشهداء علیه‌السلام، امام زین العابدین (ع) چهل سال بر پدرش گريه کرد، هرگاه ظرف آبي می‌گرفت تا بنوشد، آن‌قدر گريه می‌کرد تا پر از اشک شود. در اين باره به او اعتراض شد، فرمود: چگونه و چرا گريه نکنم که پدرم را از آبي محروم کردند که حيوانات هم براي خوردنش آزاد بودند.
امام سجاد (ع) چه نقشی در افشای چهره ناپاک امویان داشت؟
با نگاهی به تاریخ می توان پی برد که واقعه کربلا از چهره پلید امویان پرده برداشت. اهل بیت علیهم السلام و در رأس آنان امام زین‌العابدین علیه‌السلام به عنوان پیام رسانان عاشورا نقش زیادی در شناساندن چهره پلید امویان به جامعه اسلامی داشتند. خطبههای امام سجاد علیه‌السلام در کوفه و شام و مدینه و مبارزات پیگیر آن حضرت در دوران حیاتشان بیشترین اثر را در این زمینه داشت.
مبانی اعتقادی شیعه در قالب صحیفه سجادیه را توضیح بفرمایید؟
هر چند دستگاه أُموی جو خفقان و هراس ناکی در جامعه به وجود آورده بود، امام سجّاد علیه‌السلام نمیتوانست اقدام صریحی علیه نظام کند، ولی از آن جا که امام هم باید مردم جامعه را هدایت و ارشاد کند و جلوی تحریفات اسلام را بگیرد، در عرصه دعا وارد مبارزه شد. دعاهای امام در عین این که حرکتی اخلاقی بود، مبارزهای ریشه کن کننده با دشمن به شمار میرفت. بنابراین مجموعه گرانسنگ صحیفه سجادیه که در حقیقت دوره کاملی از معارف توحیدی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی است از امام بر جای ماند و چراغ هدایتی برای انسانها و نسلهای آینده بود. هم چنین رسالهای در حقوق و مواعظ و سخنانی در تفسیر قرآن از ایشان به یادگار مانده است.
امام سجاد(ع) چه اقداماتی برای حفاظت از اصل دین و تربیت نسل شیعه داشتند؟
حسین بن عبد الوهّاب مى گوید: «امامت در عصر امام سجّاد علیه السّلام پوشیده و مخفى بود، جز در نظر آن گروه از مؤمنان که از آن حضرت پیروى مى کردند.» گروهى از عوامل خطرناک دستگاه جور، امام علیه السلام را احاطه کرده بودند و مانع از اظهار مسائل و مطالب مربوط به امامت و بیان اصول و فروع حق و حقیقت مى شدند، مگر به گروه اندکى از خواص و شیعیان اظهار مى فرمود. کشّى در شرح حال سعید بن مسیب نقل مى کند که فضل بن شاذان گفت: «در زمان على بن حسین علیه السلام در آغاز کار جز پنج تن: سعید بن جبیر، سعید بن مسیب، محمد بن جبیر بن مطعم، یحیى بن ام طویل و ابو خالدکابلی کسى نبود و تنها این پنج نفر معتقد به امامت بودند و جز اینها کسى بر این عقیده نبود».
امام زین العابدین (ع) موفق به بقاى شیعه و حتى گسترش آن گردید. روش فقهى آن حضرت، نقل احادیث پیامبر صلّى اللّه علیه و آله از طریق امام على علیه السّلام بود که شیعیان تنها آن احادیث را درست تلقى مى کردند. بدین صورت شیعه اولین قدم هاى فقهى خود را در مخالفت با انحرافات موجود برداشت.
نظر شما