به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، حسن حسن‌زاده آملی (۱۳۰۷_۱۴۰۰ش) مشهور به علامه حسن‌زاده، فیلسوف و عارف شیعه ایرانی. وی از اساتیدی چون مهدی الهی قمشه‌ای، علامه شعرانی، علامه طباطبایی و سید محمدحسن الهی بهره برد و از علامه شعرانی، اجازه اجتهاد و اجازه نقل حدیث دریافت کرد. او، سپس به تدریس آثار فلسفی و عرفانی مانند اشارات، اسفار اربعه و شرح فصوص قیصری و شرح منظومه پرداخت. وی، همچنین حدود ۱۷ سال ریاضیات و هیأت تدریس کرد.
به باور حسن‌زاده آملی، دین، فلسفه و عرفان، با هم هماهنگ‌اند. او ادعای یونانی‌بودن فلسفه اسلامی را نادرست می‌داند؛ زیرا فیلسوفان مسلمان، اندیشه‌های فلاسفه پیش از اسلام را عمق بخشیده و پخته‌اند. به گفته سید یدالله یزدان‌پناه، از شاگردان وی، حسن‌زاده بیشترین تأثیر را از ملاصدرا و ابن عربی گرفته است.
ایشان آثار بسیاری در فلسفه، عرفان، ریاضی، نجوم، ادبیات فارسی و عربی دارد و برخی از مهمترین آثار فلسفی و عرفانی چون اسفار اربعه، اشارات، شفا و شرح فصوص الحکم را تصحیح کرده و بر آنها شرح و حاشیه نگاشته است. وی نهج‌البلاغه و کشف المراد را تصحیح کرده است. دیوان اشعاری نیز از او به جای مانده است.
علامه حسن‌زاده در سوم مهر ۱۴۰۰ش (۱۸ صفر ۱۴۴۳ق) بر اثر بیماری قلبی در بیمارستان شهر آمل درگذشت و در ششم مهر در منزل شخصی خود در روستای ایرا، از توابع آمل، دفن شد.
خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، درخصوص سبک زندگی و اخلاق مرحوم حسن زاده آملی با حجت الاسلام والمسلمین «حسنعلی قلعه» استاد حوزه گفتگویی انجام داده است که در ادامه می خوانید.
علامه حسن زاده آملی چه ویژگی های اخلاقی داشتند که ایشان را متمایز می کرد؟
یکی از مهمترین ویژگی های هر انسانی تواضع است و در حدیث نبوی نیز آمده است هر که تواضع کند، خداوند بالا می بردش. مرحوم علامه حسن زاده آملی ویژگی های اخلاقی فراوانی داشتند. تواضع و فروتنی یکی از ویژگی های اخلاقی بارز ایشان بود و چه در دوره طلبگی و چه در زمان استادی همواره تواضع داشتند. به عنوان نمونه می توان به خاطره ای از دوران طلبگی ایشان اشاره کرد. علامه حسن زاده آملی در دورانی که پای درس مرحوم میرزا حسن شعرانی حضور داشتند، استاد بزرگوار اجازه نمی داد شاگردان اش دست وی را به نشانه استاد و شاگردی ببوسند. یک بار که در کنار استاد نشسته بودیم علامه حسن زاده آملی پای ایشان را به نشانه تواضع بوسید. تواضع علامه حسن زاده آملی بسیار قابل تقدیر بود و در طول سیر معنوی ایشان چه آنجا که شاگرد میرزا ابوالحسن شعرانی بود و چه آنجا که به مرتبه استادی رسید، همواره روحیه تواضع را با خود همراه داشت.
چه عواملی در رشد معنوی علامه حسن زاده آملی تاثیرگذار بود؟
تواضع یکی از دلایل رشد معنوی حسن زاده آملی می باشد. تواضع، فروتنی و سیر و سلوک معنوی از ویژگی های بارز اخلاقی مرحوم علامه حسن زاده آملی است. علامه حسن زاده آملی سال ها عمر خود را در روستای دورافتاده ای سپری کرد که همه اینها از تواضع و فروتنی آن حضرت می باشد. ایشان شاگردان زیادی تربیت کردند و به رغم جایگاه و مرتبه علمی و معنوی ای که داشتند، نسبت به دنیا و مافیها هیچ توجه ای نداشتند.
علامه حسن زاده آملی درخصوص تعامل پدر و مادر با فرزندان چه توصیه ای داشتند؟
نقل است جوانی خانه را ترک می کند و پدر و مادرش که نگران وی بودند، توسط یکی از عالمان به نزد حسن زاده آملی برده می شوند. علامه خطاب به پدر و مادر این جوان می گوید که فرزند شما تا سه روز دیگر به خانه باز می گردد و نگران نباشید اما این را هم بدانید که پدر و مادر نباید فرزندان شان را به دلیل اینکه در کنکور رتبه خوبی نیاورده اند، سرزنش کنند. به رغم آنکه علت ترک خانه آن جوان به علامه حسن زاده آملی گفته نشده بود اما ایشان به درستی علت را می دانستند و به پدر و مادرها در قالب این جمله تذکر می دهد که در شیوه تربیت فرزندان شان دقت نظر داشته باشند. علامه حسن زاده آملی همواره به والدین تذکر می داد تا به شیوه تربیت فرزندان شان توجه داشته باشند.
چگونه می توان از زندگی عالمانی چون علامه حسن زاده آملی درس زندگی آموخت؟
در زندگی فردی و اجتماعی همواره باید از افرادی که دارای سبک زندگی معنوی و سالم هستند الگو بگیریم. عالمان دینی از جمله چهره ها و شخصیت های تاثیرگذار در اصلاح سبک زندگی فردی و اجتماعی هستند. علامه حسن زاده آملی یکی از عالمان عصر حاضر است که زندگی، منش و سیر و سلوک ایشان می تواند الگوی مناسبی برای ما در زندگی باشد. آنچه به نظر می رسد که باید از علامه حسن زاده آملی این عالم بزرگ درس بگیریم در حوزه مباحث اخلاقی است. انسان باید به خود، نفس خود، رفتار و کردار خود توجه کند.
علامه حسن زاده آملی از سلامت نفس برخوردار بودند و به واسطه جایگاه معنوی و قرب به درگاه الهی که داشتند، نفس شان حق بود. به طوریکه در دوران دفاع مقدس افرادی که می خواستند شهید شوند به دیدار علامه می رفتند چرا که افرادی که علامه پیشانی آنها را می بوسید، می دانستند که شهید می شوند. از خود بی خود شدن، خالص شدن و برای خدا شدن درس بزرگی است که می توان از علامه حسن زاده آملی بیاموزیم.
نظر شما