به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «حمیدرضا شاه آبادی» امروز 20 مهر در نشست «کتاب های داستان با تاکید بر مخاطب شناسی» که به مناسبت هفته کودک در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، گفت: تلاش می کنیم که معصومیت کودکی را نظام یافته کنیم و انسان هایی بسازیم که کودکی را از دست ندادند و می توانند با قواعد بزرگسالانه کنار بیایند و افراد موفق و کامیابی شوند؛ این مطلوب ماست، آن را می خواهیم اما برای رسیدن به آن باید چه کرد؟ برای رسیدن به این امر باید کودکان را تحت آموزش قرار داد.
مدیر انتشارات مدرسه اظهار داشت: در دورانی فکر می کردیم کودکان را باید رها کرد تا خودشان یاد بگیرند. عده ای هم معتقد بودند که باید کودکان را آموزش داد که البته آموزش را خاص طبقات بالا می دانستند؛ به عنوان مثال در ایران باستان آموزش دیدن مخصوص یک گروه خاص بود. از یک دوره ای پذیرفته شد که باید به کودکان آموزش داد.
وی با ابیان اینکه جان لاک یکی از اولین کسانی بود که نسبت به آموزش کودکان توجه نشان داد ، عنوام کرد: این جامعه شناس در سال 1693 کتاب مبانی تربیت را نوشت. بسیاری از قواعد اجتماعی که امروزه به کار گرفته می شود، توسط این جامعه شناس مطرح شد. جان لاک در کتاب مبانی تربیت بر دو موضوع تکیه کرد؛ اول اینکه کودکان ذات پاک دارند و آلوده نیستند. مسئله دوم این بود که او بر بازی تاکید کرد و گفت کودکان باید بازی کنند. امروز بازی کردن کودکان حرف ساده ای است اما در نظر بگیرید در دورانی بچه ها از سه سالگی سر کار می رفتند، 10-12 سالگی ازدواج می کردند و 20-30 سالگی فرسوده می شدند و می مردند. جان لاک حتی تاکید کرد که بچه ها باید از کتاب و متون ساده استفاده کنند.
این نویسنده و پژوهشگر یادآور شد: امروز لباس بچه ها ماهیتا با لباس بزرگسالان متفاوت است در صورتی که قبلا این طور نبوده است، هر آنچه برای بزرگسال بود سایزش را کوچک می کردند تا برای کودکان قابل استفاده شود. در حوزه نویسندگی عده ای فکر می کنند اگر متن بزرگسال را ساده و کم حجم کنند برای کودک قابل استفاده است در صورتی که می دانیم این امر اشتباه است. بعد از جان لاک، روسو نگاه متفاوتی به کودک داشت. در قرن هجدهم جریان ادبی تحت عنوان رمانتیتیس داریم که بکارگیری حواس تاکید دارد.
شاه آبادی با اشاره به اینکه طبیعت گرایی رمانتیتیس ها مهم است، بیان کرد: روسو کتاب امیل را می نویسد که رساله ای است در تربیت کودکان. جالب است که روسو چند بچه داشت که همه آنها را به پرورشگاه سپرد و خود رساله ای در مورد تربیت کودکان نوشت که مورد توجه قرار گرفت. روسو بر استفاده از طبیعت تاکید کرد و گفت کودکان باید در طبیعت باشند، بازی کنند و حواس خود را به کار گیرند.
وی با بیان اینکه روسو نگاه نژادپرستی و طبقاتی در کتاب امیل دارد، عنوان کرد: روسو آموزش فقرا، کودکان بیمار و معلول را بی دلیل و بی ارزش می داند و بر استفاده از حواس و طبیعت تاکید می کند. روسو حتی معتقد بود کتاب خواندن برای کودکان بی فایده است. او ضمیر کودکان را پاک می داند و تاکید داشت که این معصومیت باید حفظ شود. روسو معتقد بود عقل آخرین قوه ای است که در انسان شکل می گیرد و بچه ها که هنوز قوای اولیه آنها شکل نگرفته است چرا باید کتاب بخوانند و سراغ آخرین قوه آنها رفت؟ برای همین کتابخوانی را برای بچه ها مضر می دانست.
شاه آبادی با اشاره به اینکه جان نیوبری کتاب را به عنوان مقوله تربیتی کودکان مطرح کرد، گفت: جان نیوبری تحت تاثیر جان لاک بود؛ در 1744 کتابی نوشت که اعلامیه انتشار آن در روزنامه محلی در لندن منتشر شد، در آن اعلامیه در تبلیغ کتاب اش آمده بود که این کتاب کمک می کند کودکان شما با تقوا و با نشاط بار بیایند، بازی کنند و یاد بگیرند؛ از اینجا به بعد کتاب به عنوان ابزار آموزشی و تربیتی مطرح شد. کتاب برای انتقال کودکان از معصومیت اولیه به معصومیت ثانویه و نظام یافته مورد استفاده قرار گرفت.
این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه ادبیات کودک در ایران بعد از مشروطه شکل گرفت، اظهار داشت: کتاب هایی با عنوان بچه خوانی داشتیم که در قاجار منتشر می شد. داستان هایی برگرفته از تاریخ اسلام برای کودکان داشتیم. در مکتب خانه بخش هایی از ادبیات کهن مورد استفاده کودکان قرار می گرفت. در مکتب خانه آموزش کودکان را داشتیم. در سال 1320 کتاب سه فندق برای کودکان منتشر شد. آرام آرام کتاب برای کودکان منتشر شد. رفته رفته داستان ها برای کودکان بیشتر شد، ادبیات کودک شکل گرفت و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به وجود آمد.
نظر شما