خبرگزاری شبستان- مشهد- مرضیه وحدت؛ از مسائلی که در زندگی پیامبر اسلام (ص) جلوه داشت برخورد خوب با دیگران بود برخوردی که شامل محبت، خوش رفتاری، انصاف و رعایت حقوق دیگران است. همچنین اخلاق و روش پیامبر (ص) مهمترین عامل جذب مردم به اسلام بوده و هست و امروز هم وقتی دیگران سیره و سنت حضرت را مطالعه می کنند، رفتار و منش حضرت موجب جذب و گرایش آنها به اسلام شده است. متن بالا برشی از گفتگوی حجت الاسلام مهدی عدالتیان مدیر موسسه فرهنگی راه روشن و استاد حوزه علیمه مشهد پیرامون سیره و روش پیامبر (ص) در گسترش اسلام به مناسبت سالروز میلاد نبی مکرم اسلام (ص) با این خبرگزاری است که در ادامه می خوانید:
در خصوص نقش اخلاق و رفتار پیامبر در ترویج دین اسلام توضیح بفرمایید؟
اخلاق پیامبر اسلام (ص) از مهمترین عوامل پیشرفت و گسترش اسلام بوده و هست ، پیامبر اکرم (ص) قبل از اینکه به رسالت مبعوث شوند بین مردم به محمد امین ، جوانمندی، ظلم ستیزی، حمایت از مظلومان و خیرخواهی معروف بودند و همین باعث شد وقتی چنین شخصیتی سخنی می گوید به دلها بنشیند.
اگر چه مخالفین تلاش می کردند بر علیه رسالت پیامبر تبلیغات کنند اما شخصیت پیامبر (ص) آنچنان بود که هر کس با حضرت مواجه می شد جذب اخلاق و رفتار حضرت می شد و همین نکته سبب شد بسیاری از مشرکین تلاش کنند دیگران به حضرت نزدیک نشوند و با نسبت هایی که به حضرت می دانند مانع نزدیک شدن مردم به حضرت می شدند چرا که می دانستند اگر کسی با حضرت برخورد کند و منش، روش، سیره و اخلاق حضرت را ملاحظه کند هرگز دست از ایشان برنخواهد داشت.
قرآن کریم در سوره قلم هنگام تجلیل پیامبر می فرماید: "یا رسول الله شما دارای اخلاق با عظمتی هستید: و در جای دیگر می فرماید: "پیامبر اگر تند خو و سخت دل می بودی مردم از اطراف تو پراکنده می شدند". بنابراین اخلاق پیامبر (ص) نقش بسیار موثری در جذب دیگران داشت و توصیه های اخلاقی آن حضرت سبب جذب دیگران می شد چنان که در تاریخ نوشته اند وقتی جوان مسیحی به اسلام گرایش پیدا کرد و گفت : یا رسول لله من مادری دارم که مسیحی است با او قطع رابطه کنم؟ حضرت فرمودند:" الان بیش از همیشه باید به او محبت کنی، با اخلاق خوب رفتار کنی و رفتارهای او را تحمل کنی" و وقتی این جوان چنین عمل کرد مادر پرسید، چرا رفتار و برخورد تو با من عوض شده ؟جوان گفت من آیینی را پذیرفتم که آن آیین به من چنین دستوری داده است و مادر تحت تاثیر قرار گرفت و مسلمان شد.
بنابراین اخلاق و روش پیامبر مهمترین عامل جذب مردم به اسلام بوده و هست و اینکه می گوییم بوده و هست چون امروز هم وقتی دیگران سیره و سنت حضرت را مطالعه می کنند، رفتار و منش حضرت موجب جذب و گرایش آنها به اسلام شده است.
از نکات مهم در زندگی پیامبر اسلام (ص) به چه مواردی می توان اشاره کرد؟
نکات مهم بسیاری در زندگی پیامبر اسلام وجود دارد اما اگر بخواهیم به یک نکته مهم اشاره کنیم مسئله معاشرت نیکو و برخورد زیبا با مسلمانان و غیر مسلمانان است ، از مسائلی که در زندگی حضرت جلوه داشت برخورد خوب با دیگران بود برخوردی که شامل محبت، خوش رفتاری، انصاف و رعایت حقوق دیگران است.
در یکی از کشورها وقتی با هماهنگی قبلی با کشیشی ملاقات داشتم کشیش از مهربانی حضرت عیسی سخن بسیار گفت، من پس از صحبت های او گفتم : البته مهربانی و اخلاق زیبای حضرت عیسی سلام الله مورد قبول ما مسلمانان است و ما ایشان را به عنوان یکی از پیامبران خود می دانیم اما سخن ما این است که در کلاس بشریت باید علاوه بر کلاسهایی که گذرانده ایم به کلاس های بالاتر که کلاس پیامبر (ص) است راه پیدا کنیم و از مکتب آن حضرت بهره ببریم و من جمله ای از پیامبر اسلام (ص) نقل می کنم، اگر مهربانی، محبت و خیرخواهی بالاتر از این بود شما بگویید، پیامبر ما فرمود: مکارم و ارزشهای بلند اخلاقی سه چیز است: با کسی که از تو بریده است پیوند برقرار کن، کسی که از تو دریغ داشته به او عطا کن و کسی که به تو بدی کرده الان که پشیمان است او را ببخش. وقتی این روایت را خواندم به شدت مجذوب شد و از من خواست تا این روایت را یادداشت کنم تا تابلویی با عنوان فرمایش پیامبر (ص) در همان کلیسا نصب شود".
لذا برخورد نیکو با دیگران از مهمترین صفات پیامبر اسلام (ص) است و حضرت نسبت به مخالفین نیز رفتارشان جنین بود و احترام به ادیان و مذاهب دیگر ، پرهیز از تحقیر و سرزنش دیگران و برخورد مناسب با غیر هم کیشان خود از توصیه های اکید پیامبر اسلام (ص) بود.
اگر بخواهیم بین جامعه ما و اخلاق پیامبر اسلام (ص) مقایسه ای داشته باشیم جامعه ما چه چیزهایی کم دارد؟
مقایسه اخلاق جامعه خود با اخلاق نبوی یکی از بهترین راه های رشد و کمال جامعه است چراکه پیامبر (ص) بالاترین و ارزشمند ترین الگوی اخلاق، انسانیت و الگوی اسلام هستند و قرآن کریم می فرماید: "لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه"، هنگامی که جامعه خود را با اخلاق نبوی و توصیه های حضرت در این زمینه مقایسه می کنیم اگر چه شباهت های خوبی بین مردم و توصیه های پیامبر (ص) است اما در چند قسمت ضعف هایی به چشم می خورد از جمله مسئله اخلاق اجتماعی: در بعضی موارد برخوردهایی که در جامعه هنگام پیش آمدن اختلاف ها می بینیم با آموزه های پیامبر اسلام (ص) فاصله دارد. توصیه پیامبر اسلام (ص) برخورد خوب، قانون مداری، حق پذیری و قبول سهم خود در اشتباهات بود و باید این نکته را ما بیشتر به کار ببنیدیم.
انصاف دومین ضعف جامعه اسلامی است: پیامبر اسلام (ص) همواره بر انصاف تاکید و توصیه داشتند و می فرمودند: هر چه برای خود می پسندی برای دیگران هم بپسند و هرچه بر خود نمی پسندی بر دیگران هم مپسند و سوم مسئله رعایت حقوق دیگران، حقوق شهروندی و اجتماعی است که پیامبر اسلام (ص) تاکید بسیاری داشتند و هرگز اجازه نمی دادند به کسی ظلم شود و حق او پایمال گردد لذا در این زمینه باید جدیت زیادی صورت گیرد.
اگر چه شباهت های خوبی بین ما و توصیه های پیامبر (ص) است اما باید این شباهت ها روز به روز بیشتر و شایسته تر شود تا امت ما به عنوان امت اسلامی با این عنوان مناسبتر و هماهنگ تر شود.
چگونه جامعه اسلامی در جذب افراد به سمت اسلام می تواند موثر باشد؟
برای جذب دیگران به اسلام و گسترش اسلام در سطح جهان بهترین راه سیره و روش سیره پیامبر اکرم (ص) است و آن سیره و روش مشتمل بر چند نکته است اول اخلاق و برخورد نیکو با دیگران و نشان دادن عملی اسلام قبل از اینکه در گفتار به نمایش درآید یعنی وقتی که مسلمانان با اخلاق، منصف، درستکار و متعهد باشند.
وقتی تولیدات کشور اسلامی از سلامت و درستی بالایی برخوردار باشد و وقتی مسلمانان در کشورهای مختلف از عهده مسئولیتی که دارند برآیند خود به خود دیگران را جذب اسلام می کند و در یک جمله «رعایت عملی احکام دین و اسلام» موجب جذب دیگران به اسلام می شود.
نکته دوم احترام به ادیان و مذاهب دیگر، شناخت صحیح آنها، تبیین صحیح اسلام و مقایسه اسلام با ادیان و مذاهب دیگر است، در این زمینه مسئولیت مبلغین و رسانه ها بسیار زیاد است که بدون اهانت به سایر ادیان مقایسه اسلام و سایر ادیان را انجام دهند و به انسان ها این فرصت را بدهند تا خود انتخاب کنند و در این تبلیغ از برخوردهای ناصحیح، بدگویی و اهانت به مقدسات ادیان دیگر به شدت پرهیز نمایند.
نکته سوم بیان مشترکات بین اسلام و ادیان الهی دیگر که سبب جذب سایر ادیان به اسلام است، یعنی ما همواره بر این نکته تاکید کنیم که بشریت مانند دانش آموزانی هستند که کلاسهای مختلفی طی می کنند و وقتی به کلاس بالاتر می آیند سخنان معلم سال قبل و کتابهای سال قبل را باطل نمی دانند بلکه می گویند امسال معلم جدید ادامه آن بحث و آموزش ها را برای ما خواهد داشت و کتاب جدید مکمل کتابهای قبل است لذا وقتی ما چنین نگاهی با ادیان الهی داشته باشیم پیروان ادیان دیگر هم برای پیمودن راه کمال به اسلام علاقه مند شده و گرایش پیدا خواهند نمود.
تفاوت ایمان داری زمان پیامبر اسلام (ص) با الان در چیست؟
مهمترین تفاوت ایمان داری مسلمانان در هنگام حضور پیامبر (ص) در بین مسلمانان و ایمان داری امروز مسلمانان در پایبندی و تعهد به فرامین الهی است، آن زمان به برکت حضور پیامبر (ص) در بین مسلمانان، آنها مقید به عمل کردن آن چه که یاد می گیرند بودند و آنچه را که نهی می شدند را ترک می کردند مثلا در مسئله نماز همه مسلمانان مقید بودند نماز را اول وقت و در مسجد به جا آورند و در مسئله رعایت حقوق دیگران مسلمانان تقید ویژه ای داشتند.
البته بدیهی است حضور پیامبر (ص) در بین مسلمانان تاثیر ویژه ای داشت اما امروز به جهت حاضر نبودن پیامبر (ص) و غیبت امام زمان (عج) و اینکه مردم از زیارت حجت خدا محروم هستند غفلت بیشتری به سراغ مسلمانان می آید و سبب فاصله گرفتن از عمل به دستورات دینی شده است. بدون شک اگر مسلمانان به آموزه های پیامبر اکرم (ص) عامل باشند بدون اینکه سخنی بگویند همه انسان ها جذب اسلام شده و روز به روز گسترش اسلام سرعت بیشتری خواهد داشت.
در خصوص اخلاق و رفتار پیامبر اکرم (ص) با حضرت خدیجه توضیح بفرمایید، مهمترین مسئله ای که در زندگی پیامبر با حضرت خدیجه (س) نمود داشت چه بود؟
پیامبر بنای خانواده را مهمترین بنا می دانستند و می فرمودند: "بهترین شما کسی است که با خانواده خود بهترین باشد و من بهترین شما هستم" . پیامبر (ص) وقت خاصی به خانواده خود اختصاص می دادند و در روایت داریم هنگامی که پیامبر (س) در منزل بودند فرصت بودن در منزل را سه بخش می نمودند: بخشی برای خداوند، بخشی برای خانواده و بخشی برای خود .
بخشی که برای خدا بود به عبادت می پرداختند و آن بخشی که برای خانواده بود فقط با خانواده بودند و در بخشی که مربوط به خود بود قسمتی از آن برای پذیرش افراد به ملاقات ایشان اختصاص داشت و قسمتی را استراحت می نمودند نکته چالب این است که پیامبر (ص) با اینکه از همه بیشتر مسئولیت و مشغولیت داشتند زمانی را به خانواده خود اختصاص می دادند و این نکته ای است که ممکن است بسیاری از فعالان اجتماعی از آن غافل شوند.
البته نسبت به حضرت خدیجه سلام الله علیها با توجه به امتیازات فوق العاده ای که داشتند پیامبر ارزش خاصی برای ایشان قائل بودند و بیش از همه همسران خود به آن حضرت احترام می گذاشتند و البته حکمت آن این بود که پیامبر هر کسی را علاوه بر آن اخلاق و محبت او به میزان تقرب به خدا بیشتر گرامی می داشتند و از این جهت نسبت به حضرت خدیجه (س) محبت و احترام بیشتری قائل بودند و آن حضرت را به عنوان شخصیت ممتاز بارها می ستودند.
از بعد همسرداری به طور کلی و عمومی در زندگی، حضرت الگوی بسیار خوبی برای مسلمانان است و توجه ویژه آن حضرت به حضرت خدیجه قابل توجه است که در مناسبت های مربوط به خدیجه این نکته بیشتر بررسس و بازگو می شود.
نظر شما