امام صادق(ع) حضرت عبدالعظیم حسنی را نمونه بارز یک محدث می دانستند

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، عبدالعظیم حسنی علیه السّلام ، یکی از شخصیت های بزرگ علمی ، عملی و جهادی است. تبار حضرت عبدالعظیم علیه السّلام با چهار واسطه ، به سبط اکبر پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و خاندان وحی می رسد .پدر حضرت عبدالعظیم علیه السّلام ، «عبدالله » نام داشت و مادرش، «فاطمه» دختر عقبة بن قیس بود عبدالله، در زمان حیات جدّش «حسن بن زید» متولّد شد و چون قبل از تولّدش، پدرش «علی» در زندان درگذشت، جدّش کفالت او را به عهده گرفت. از عبدالله، به نقلی، پنج پسر و به نقلی ، نُه پسربر جای ماند که یکی از ایشان حضرت عبدالعظیم علیه السّلام بوده است .

حضرت شاه عبدالعظیم که کنیه اش ابوالقاسم و ابوالفتح نیز بوده در روز پنج شنبه چهارم ماه ربیع الآخر سنه 173 هجری قمری، مطابق 25 تیر ماه 158 یزدگردی، در زمان هارون الرشید در مدینه در خانه جدّش حضرت امام حسن مجتبی علیه السّلام متولّد شده … و پس از مدّت 79 سال و شش ماه و یازده روز قمری عمر ، در روز آدینه پانزدهم شوّال المکرّم سنه 252 هجری قمری ،  در زمان المعتزّ بالله عبّاسی به سرای آخرت رحلت نمود. به مناسبت امروز چهارم ربیع الثانی سالروز ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با حجت الاسلام والمسلمین اکبر زوبین، کارشناس مذهبی و رییس اداره تبلیغات اسلامی شمیرانات گفت و گویی داشته ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

درباره سیره و شخصیت حضرت عبدالعظیم حسنی توضیح بدهید؟

نسب حضرت عبدالعظیم حسنی به امام حسن مجتبی (ع) می رسد. ایشان از اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی (ع) بود و جزو علما و محدثین عصر خود بودند. همچنین به واسطه علم و تقوا مورد علاقه و اطمینان ائمه اطهار (ع) بودند. حضرت عبدالعظیم (ع) با حضور در محضر امامان معصوم (ع) از نظر دانش و تقوا به مرتبه ای رسیده بود که همواره مورد احترام و اعتماد ائمه (ع) بودند و در بسیاری موارد از ایشان خواسته می شد تا به مسایل و پرسش های دینی مردم پاسخ دهند.

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در شهر ری زندگی مخفیانه ای داشت و در عین حال برای گسترش و نشر معارف اسلامی تلاش می کرد. ایشان از نظر علمی جایگاه ویژه ای داشتند. امام صادق (ع) در روایتی فرموده اند منزلت شیعیان ما را به اندازه آنچه از روایات ما می دانند، بشناسید چرا که ما شیعه فقیه را فقیه نمی دانیم تا آنکه محدث باشد. از امام سوال شد که آیا مومن محدث می شود و حضرت فرمودند مومن مفهم است و مفهم همان محدث است و این موضوع در مورد حضرت عبدالعظیم (ع) صدق می کند. با توجه به جایگاه علمی که حضرت عبدالعظیم حسنی داشتند، امام هادی (ع) ایشان را با کنیه ابالقاسم خطاب می کردند.

چرا ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با زیارت امام حسین (ع) برابر است؟

فضای سیاسی ویژه ای که پیروان اهل بیت(ع) در آن مقطع تاریخی زندگی می کردند، اختناق شدیدی که جهان اسلام را فرا گرفته بود و تشیع سخت ترین دوره های تاریخی خود را سپری می کرد عاملی است که برابری فضیلت زیارت عبدالعظیم (ع) و امام حسین (ع) را مطرح کرده اند. در زمان حکومت متوکل عباسی، امام هادی (ع) برای پیشگیری از خطراتی که شیعیان را تهدید می کرد، فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم را برابر با زیارت سیدالشهدا (ع) دانسته اند. یعنی کسانی که آمادگی خطرپذیری برای ترویج فرهنگ شیعی را داشته اند و دشواری های زیارت را می پذیرفتند، پاداشی معادل زیارت آن حضرت دارند.

همچنین روایت است فردی به حضور امام هادی (ع) می رسد. امام از ایشان سوال می کند کجا بودی که آن فرد پاسخ می دهد به زیارت حسین بن علی (ع) رفته بودم و اکنون از کربلا می آیم. امام هادی (ع) به وی می فرماید اگر عبدالعظیم (ع) را زیارت کرده بودی مثل این بود که به زیارت حسین بن علی (ع) رفته باشی. با توجه به این روایت پاداش زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) معادل زیارت سیدالشهدا (ع) است. این حدیث از نظر سند و مدرک معتبر بوده و در کتاب های عالمان حدیث شناس هم آمده است. از این حدیث می توان این گونه برداشت کرد که امام هادی (ع) با این حدیث و با توجه به شناخت خاصی که از ایشان داشته است، جایگاه و مقام حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) را مورد تاکید قرار داده است.

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) چرا در ری حضور داشت و حضور ایشان در ری چه دستاوردهایی به دنبال داشت؟

در زمان امام هادی (ع) مخالفت با ائمه اطهار در مدینه به حدی رسیده بود که کسی حق نداشت با آنها معاشرت و یا معامله کند و متوکل عباسی چنان شرایط سخت و دشواری برای ائمه اطهار و اهل بیت ایشان ایجاد کرده بود که از نظر اقتصادی و معیشتی دچار مشکل بودند و در همان زمان هم امام هادی و امام جواد (ع) دستگیر و تبعید شدند. در این شرایط متوکل عباسی از تعامل و ارتباط حضرت عبدالعظیم حسنی با امام هادی (ع) که در سامرا تبعید بودند، مطلع شد و متوجه شد که امام هادی (ع) پیام های خود را از طریق حضرت عبدالعظیم (ع) به شیعیان ارسال می کند، بنابراین شرایط را برای حضرت عبدالعظیم حسنی چنان سخت و دشوار کردند که ایشان به دستور امام دهم شیعیان هجرت کرد و به شهر ری آمد. از طرفی نیاز جامعه شیعه برای هدایت و رهبری دلیل دیگری بود که می توان به هجرت حضرت عبدالعظیم (ع) به شهر ری اشاره کرد. با حضور حضرت عبدالعظیم (ع) در شهر ری پایگاه سازی در آن منطقه صورت گرفت و معارف اسلامی منتشر و گسترش پیدا کرد.

سیره و منش حضرت عبدالعظیم (ع) در برخورد با محرومان چگونه بود؟

با توجه به اینکه نسب حضرت عبدالعظیم حسنی به امام حسن مجتبی (ع) می رسد، ایشان نیز مانند جد بزرگوارشان با کرامت، سخاوتمند و حامی محرومان بودند و به واسطه منش برخورد با محرومان به سیدالکریم ملقب بودند و در زمانی که در شهر ری حضور ایشان آشکار شد، ملجا و پناهگاهی برای مردم محروم بودند.