با آموزه های امام حسن عسکری (ع)فاصله داریم/ توجه به شخصیت و سیره بزرگان، ضرورت حال و آینده جامعه

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، امام حسن عسکری(ع) صابر و شکیبا بودند و از مواضع اصولی خویش هیچ گاه عقب نشینی نکردند. آن حضرت دارای نفس مطمئن بود و هیچ گاه تردید و اضطراب در اندیشه و تفکرش راه نمی داد و از ایفای نقش رهبری و مسئولیت بزرگ اعتقادی خود دست بر نمی داشت و تاریخ سرشار از اخبار و روایات است که عبادت و پارسایی و تقوای امام (ع) را بازگو می کند لذا در این خصوص با حجت الاسلام «علی کرمی فریدنی» استاد حوزه و دانشگاه گفت و گویی انجام دادیم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می شود.

مختصری از زندگینامه امام حسن عسکری (ع) شرح دهید؟

امام حسن عسکری (ع) در هشتم ربیع الثانی سال 232 هجری در مدینه متولد شدند. پدرش امام هادی (ع) و مادرش بانویی اندیشمند و صاحب دانش و بینش به نام سوسن یا حُدَیث، هم خوانده می شود که بانویی اسلام شناس و آشنا به آموزه های دینی بودند. امام عسکری (ع) در 22 سالگی با شهادت پدر گرامی شان امام هادی (ع) به امامت رسیدند و شش سال پیشوایی و امامت معنوی، اخلاقی و علمی مردم را بر عهده داشتند.

در خصوص ویژگی های اخلاقی و شخصیتی امام حسن عسکری (ع) توضیح دهید؟

روش و سیره امام حسن عسکری (ع) بسیار اندیشیدنی است، هم انسان را می اندیشاند و هم به فکر فرو می برد. همان اندیشه قرآنی است «ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ ۖ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ» ( ای رسول ما خلق را) به حکمت (و برهان) و موعظه نیکو به راه خدایت دعوت کن و با بهترین طریق با اهل جدل مناظره کن (وظیفه تو بیش از این نیست) که البته خدای تو (عاقبت حال) کسانی را که از راه او گمراه شده و آنان را که هدایت یافته‌اند بهتر می‌داند). یعنی با حکمت و دلایل اقناعی و با اندرزهای دلنشین و پر جاذبه با مردم صحبت می کردند و با افرادی هم که اهل مناظره بودند با نهایت ادب و احترام به گفت و گو و مباحثه می پرداختند. حضرت در طول 60 سال زندگی خود از آموزه های دین و حقوق و کرامت مردم دفاع کردند و با استبداد به صورت مسالمت آمیز مبارزه دلسوزانه داشتند اما استکبارگران وی را تحمل نکردند، همواره محصور و زندانی بودند و سرانجام هم به شهادت رساندند.

امام عسکری (ع) درفشانی های زیبا و جالبی دارند. حضرت فرمودند: «اوصیکم با تقواالله» پرهیزکاری و خداترسی و رعایت احتیاط و خود کنترلی وخویشتن‌داری و مهار نفس اماره و آراستگی به جهاد اکبر، وابسته به تقوی و ورع است؛ با تقوا بودن و داشتن ورع در دین و مواظبت بر احکام و قوانین الهی و رعایت آن‌ها اصل نخستین و هدف نهایی آموزه‌های دینی است.یعنی انسان ها طوری با زیردستان و فرادستان خود رفتار کنند که بتوانند پاسخگو باشند، در کارها مخفی کاری نکنند، عملکردشان شفاف و روشن باشد.

همچنین فرمودند: «وَ اَلْوَرَعِ فِي دِينِكُمْ» در دین خود ورع و پرهیزکاری داشته باشید، یعنی حرف بدون سند به نام دین نزنید. خرافات ،غلو و گزافه گفتن به نام دین بسیار ناپسند و خطرناک است و بدتر از آن به نام دین ظلم نکنید. همچنین حضرت در جای دیگر فرمودند: «وَ اَلاِجْتِهَادِ لِلَّهِ»، هر کسی در دنیا هدفی را دنبال می کند، سعی کنید، تلاش ستبرگ و قهرمانانه در راه خدا داشته باشید. راه خداوند یعنی خوشنودی مردم، یعنی منفعت مردم، یعنی زندگی بخشیدن به مردم، یعنی کارآفرینی و دفاع از حقوق مردم.

امام حسن عسکری (ع) می فرمایند: «وَ صِدْقِ اَلْحَدِيثِ» یعنی شما را به راست گویی سفارش می کنم، ای مردم اگر شیعه ما هستید زبانتان، زبان راستگویی باشد. دروغ نگویید، اینها بسی دورتر از رهرویی اهل بیت (ع) است. همچنین فرمودند: «وَ أَدَاءِ اَلْأَمَانَةِ». از توصیه های زیبای دیگر امام هم این است که فرمودند: ادای امانت کنید. می دانید که ادای امانت چیزی بالاتر از امانت داری و رعایت آن است، یک وقت امانتی نزد ما می گذارند و می گویند: این امانت سالم بماند اما حضرت می فرمایند: نه تنها آن امانت باید حفظ و سلامت بماند بلکه باید به موقع آن را ادا کنید و به صاحبش بازگردانید. عجیب است، حضرت بیان می دارند که بازگرداندن امانت به هر کس نیکوکار باشد یا بد کار از صفات برجسته شیعیان است؛ ایشان بر این وصیت خویش اصرار خاص دارند.

بنابراین اگر همین مقدار توصیه های مطرح شده از قول امام عسکری (ع) را در جامعه امروز رعایت کنیم، این فسادها، اختلاس ها، حق کشی ها، دروغ ها و چاپلوسی ها هم در جامعه وجود نخواهد داشت. ما از آموزه های امام حسن عسکری (ع) بسیار دور هستیم لذا نیاز است این توصیه های بزرگان دین را در جامعه فرهنگ سازی و نهادینه کنیم.

مهمترین درس و الگوگیری از شخصیت امام حسن عسکری (ع) چیست؟

امام حسن عسکری (ع) بارها این سفارش را فرمودند:«الغَضَبُ مِفتاحُ كُلِّ شَرٍّ»، یعنی خشم و خشونت کلید تمام بدی ها، شرارت ها و استبدادهاست.خشونت جهان امروز را فرا گرفته است، امروزه در همین منطقه ما گروه های تروریستی، روزانه صدها انسان را به نام دین و با لفظ الله به خاک و خون می کشند. بر همین اساس است که امام فرمودند: خشم و خشونت ریشه تمام بدی هاست. لذا مسلمانان باید با یکدیگر گفت و گو و تبادل نظر کنند. اگر هم نتوانستند یکدیگر را قانع کنند، اندیشه باعث کشت و کشتار آنها نشود.

امام عسکری (ع) در مورد کینه توزی هم مطالب خوبی دارند ایشان فرمودند: کمترین آرامش در دنیا از آن کسی است که در زندگی کینه توز باشد، نتواند زخم (کلامی و جسمی) ناخواسته ای را که از کسی بر وی وارد شده، ببخشد ؛ لذا به فرموده امام عسکری (ع) کم آرامش ترین انسان ها و حکومت ها، انسان ها و حکومت های کینه توز هستند. این مسئله یکی از دردهای امروز جامعه ماست. مگر انسان تا چه اندازه باید دشمنی، کینه توزی، بدخواهی و بدگویی داشته باشد؟ به هر حال باید یک جایی به پایان برسد.

امام عسکری (ع) در خصوص دوست چه توصیه هایی دارند؟

امام حسن عسکری (ع) یک مطلب مهم هم در مورد دوست نادان فرمودند: ای مردم همنشین نادان، بی تجربه، بی دانش و فاقد بینش مایه رنج و گرفتاری شما است. او به جای کمک فکری به شما، شما را گمراه می کند. حکومت ها هم همین طور هستند؛ اگر کشورها با حکومت هایی که دموکراسی و حقوق بشر را رعایت می کنند، رابطه برقرار کرده و تبادل اطلاعات کنند به مرور از شرایط بهتری برخوردار می شوند ولی اگر با حکومت های دیکتاتور و مستبد رابطه دوستی برقرار کنند شرایط شان به تدریج بدتر از وضعیت فعلی شان می شود.