ترویج دین اسلام از عوامل هجرت حضرت معصومه (س) بود

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، حضرت فاطمه معصومه (س) مرآت و مظهر حضرت فاطمه زهرا سلام‌ الله علیها است و همه مؤمنان در حرم کریمه اهل‌بیت (س) میهمان و زائر حضرت زهرا سلام‌الله علیها هستند. حضرت فاطمه معصومه سلام ‌الله علیها به قم آمد تا پرچم ایمان، جهاد، تقوا و تشیع را در ایران بگستراند و به عزت وجود این بانوی بزرگوار علما، مراجع و بزرگانی در این خاک تربیت‌شده، حوزه‌های علمیه دایر شد و انقلاب اسلامی از قم جوانه زده و به جهان صادر شد. حضرت معصومه سلام ‌الله علیها دارای مقام ولی‌اللهی است و خصایص ولایت علوی و عصمت فاطمی در کریمه اهل بیت (س) وجود دارد. فاطمه معصومه سلام‌ الله علیها یک امت، یک جهان و یک حقیقت تمام است.

با توجه به اهمیت موضوع، خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین «محمد پیکری» استاد حوزه و دانشگاه پیرامون سیره و منش حضرت معصومه (س) انجام داده است که در ادامه می خوانید:

درباره سیره و منش حضرت معصومه (س) باید به چه نکاتی توجه داشت؟

حضرت معصومه (س) فرزند امام موسی بن جعفر (ع) و خواهر امام رضا (ع) امام هشتم شیعیان می باشد. حضرت معصومه اول ذی القعده سال 171 هجری چشم به جهان گشودند و در سال 201 هجری قمری وفات کرده اند. زندگی با برکت حضرت «فاطمه معصومه (س)» نشان می‌دهد ایشان یکی از بهترین و عالمترین زنان عصر خود بودند و این جایگاه باید بررسی و تبیین شود. آگاهی از سبک زندگی، سیره و منش سیاسی، اخلاقی و علمی حضرت معصومه (س) می تواند مسیرهای روشنی پیش روی افراد بگشاید و نقش سازنده ای در زندگی فردی و اجتماعی افراد به ویژه بانوان داشته باشد.

حضرت معصومه (س) چه جایگاه علمی و معنوی داشتند؟ 

حضرت معصومه (س) دارای فضایل و جایگاه علمی ارزشمندی بودند. بالاترین جایگاه شفاعت متعلق به پیامبر گرامی اسلام است که در قرآن کریم به مقام محمود تعبیر می شود. همچنین گفته شده است که دو تن از بانوان خاندان پیامبر گرامی اسلام شفاعت گسترده ای دارند که بسیار وسیع و جهان شمول است؛ حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت معصومه (س). پس از حضرت فاطمه (س) گستردگی شفاعت متعلق به حضرت معصومه (س) است که حضرت امام صادق (ع) در خصوص این جایگاه بانوی گرامی اسلام می فرماید با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند.

حضرت معصومه (س) در طهارت نفس امتیاز خاص و ویژه ای داشتند به طوری که امام رضا (ع) می فرمایند من زار المعصومه بقم کمن زارنی؛ کسی که حضرت معصومه را در قم زیارت کند مانند آن است که مرا زیارت کرده است. همچنین از نظر جایگاه علمی حضرت معصومه (س) می توانیم به فرازهایی از زیارت نامه غیر معروف اشاره کنیم که در آنجا آمده است سلام بر تو ای بانوی پسندیده نیک سرشت، ای بانوی رشد یافته، پاک طینت، پاک روش، شایسته و پسندیده و همچنین ای فاطمه در بهشت از من شفاعت کن چرا که تو در پیشگاه خدا دارای مقامی بس ارجمند و والا هستی. حضرت معصومه (س) از نظر علمی جایگاه ویژه ای داشت و به سوالات اندیشمندان و دانشمندان عصر خود پاسخ می داد.

درباره کرامات آن حضرت چه مطالبی نقل شده است؟

حضرت معصومه (س) دارای کرامات زیادی هستند به طوری که محدث قمی در کتاب فواید رضویه در شرح حال ملاصدرا می نویسد ایشان به جهت برخی از اطلاعات از محل اقامت خود به قریه ای از قم به نام کهک در چهار فرسخی قم مهاجرت کرد. هنگامی که برخی مطالب علمی بر ملاصدرا مشکل می شد از کهک به زیارت حضرت سیدالجلیله فاطمه بنت موسی بن جعفر (ع) مشرف می شد و از آثار فیض آن حرم بر او افاضه شده و مشکل اش حل می شد.

همچنین آیت الله فاضل لنکرانی در خصوص کرامات حضرت معصومه (س) می فرماید موضوعی برای من پیش آمد که مربوط به سالها قبل است. هر وقت به آیه شریفه «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أَهلَ البَيتِ وَيُطَهِّرَكُم تَطهيرًا» می رسیدم این سوال در ذهنم می آمد و این مطلب سالها ذهن مرا مشغول کرده بود و به صورت یک مشکل علمی درآمده بود تا آنکه به حضرت معصومه (س) متوسل شدم و پس از اینکه زیارت را خواندم، عرض کردم من امروز آمده ام و هیچ حاجتی مثل پول و منزل ندارم؛ فقط یک حاجت دارم و آن این است که در فهم آیه تطهیر مورد عنایت شما واقع شوم و این آیه را درست بفهمم و پس از آن شروع به نوشتن آیه تطهیر کردند. یک مسایل و مطالبی به برکت حضرت فاطمه معصومه برای من روشن شد که اگر 50 سال دیگر درس می خواندم آن مطلب را درک نمی کردم.

شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم در دوران حیات حضرت معصومه (س) به چه نحوی بود؟ دلایل هجرت حضرت معصومه (س) چه بود؟

وضعیت بحرانی در عرصه های سیاسی و اجتماعی دوران عباسیان یکی از عوامل موثر در هجرت حضرت معصومه (س) از مدینه به ایران بود. با توجه به اینکه امام رضا (ع) در ایران بودند، حضرت معصومه (س) نتوانست دوری برادر را تحمل کند بنابراین برای دیدار برادر عازم ایران شد، همچنین اعتراض به عملکرد حکومت و عدم مشروعیت حاکمان، همراهی پنج نفر از برادران حضرت معصومه (س) در این سفر و اثرگذاری و بازتاب هجرت جمعی از مدینه، شرایط دشوار زندگی در مدینه، نشر و تبلیغ دین اسلام، تبیین ظلم و ستم حکومت از دیگر عوامل تاثیرگذار در هجرت حضرت معصومه (س) است.

درباره هجرت حضرت معصومه (س) به قم توضیح دهید؟

 امام رضا(ع) از مسیر بصره، اهواز و فارس به مرو هجرت کردند؛ این درحالی است که حضرت فاطمه معصومه(س) یک سال بعد، از مسیر دیگری به قم هجرت کردند. حسن بن محمد بن حسن قمی می نویسد: «از سادات حسینیه از فرزندان موسی بن جعفر(ع) که به قم آمدند فاطمه دختر موسی بن جعفر(ع) بود. چنین گویند بعضی از مشایخ قم که چون امام علی بن موسی الرضا(ع) را از مدینه بیرون کردند تا به مرو رود از برای عقد بیعت به ولایت عهدی برای او فی سنة ماتین،خواهر او فاطمه بنت موسی بن جعفر(ع) در سنه احدی و ماتین به طلب بیرون آمد چون به ساوه رسید، بیمار شد. پرسید که میان من و میان شهر قم چقدر مسافت است؟ او را گفتند که ده فرسخ است. خادم خود را بفرمود تا او را بردارد و به قم برد. خادم او را به قم آورد.»

حضرت معصومه (س) پس از آنکه به قم هجرت کردند مدتی در سرای موسی بن خزرج حضور داشتم که در یکی از محله های قدیمی شهر قم بود. موسی بن خزرج پس از رحلت حضرت معصومه (س) محراب ایشان را به همان حالت نگه داشت و نقاط دیگر خانه را به احترام آن بانوی بزرگوار به مسجد تبدیل کرد. محراب حضرت معصومه (س) تاکنون باقی مانده است و از زمان های قدیم مردم برای تبرک و خواندن زیارت و دعا به آنجا می روند. این محراب که غرفه کوچکی است، بازسازی شده و در کنار آن مدرسه علمیه ستیه ساخته شده است.