خبرگزاری شبستان؛ گرگان: هرچند تاریخ سرزمین هیرکان و گلستان سرشار از روزهای غرور آفرینی است که مردم غیرت مند این منطقه در برگ برگ تقویم به ثبت رسانده اند اما روز 5 آذر با همه آن روزها متفاوت است.
گرگانی ها از گذشته های دور تاکنون در معادلات و تصمیم سازی های سیاسی، فرهنگی، علمی، اقتصادی و مذهبی کشور تاثیر گذار بوده و بی اغراق یکی از شهرهای تاریخ ساز در عرصه ملی مسحوب می شود. به زعم برخی از تاریخ نگاران انقلاب اسلامی ایران واقعه 5 آذر گرگان پس از واقعه 17 شهریور میدان ژاله تهران شاید یکی از خونین ترین وقایع هنگامه انقلاب اسلامی بود که در آن 14 شهید و شهیده تقدیم راه استقلال و آزادی ایران سرفراز شد.
این واقعه در تاریخ دوم شهریور ۱۳۹۵ به عنوان مهم‌ترین روز تاریخی گرگان در شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور رئیس‌جمهوری به تصویب رسید و در تقویم رسمی کشور ثبت شد.
بامداد روز پنجم آذر سال ۱۳۵۷ حدود 30 هزار نفر از مردم استرآباد ساکن محدوده‌ای به وسعت بندرگز تا علی‌آباد در فلکه امامزاده عبدالله گرگان(ع) جمع شدند تا ضمن علنی کردن اطاعت خود از فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر برگزاری عزای عمومی واقعه ۲۹ آبان، خشم و ناراحتی خود را از اتفاق رخ‌داده در حرم مطهر امام رضا (ع) نشان دهند.
گردهمایی مردم برای یک راهپیمایی آرام بود اما مأموران رژیم پهلوی در همان آغاز تظاهرات با تیراندازی مستقیم مانع بلند شدن صدای اعتراض مردم شدند و مسیر خیابان مول‌اندروژ (پنج آذر فعلی) را به دریایی از خون و اشک و فریاد تبدیل کردند.
غلامرضا خارکوهی یکی از تاریخ نگاران گلستانی درخصوص این واقعه به خبرنگار شبستان گفت: قیام پنج آذر گرگان ۷۷ روز قبل از پیروزی انقلاب اتفاق افتاد که در آن اهالی گرگان، بندرگز، کردکوی، علی‌آبادکتول و تعدادی از ترکمن‌های منطقه در اعتراض به جنایت ۲۹ آبان حکومت شاهنشاهی در یورش به صحن حرم رضوی و به شهادت رساندن زائران به خیابان‌های گرگان آمده و علیه رژیم تظاهرات کردند.
وی افزود: مأموران رژیم شاه در تاریخ ۲۹ آبان ماه سال ۱۳۵۷ با حمله به حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد عده‌ای از مردم انقلابی آنجا را شهید و مجروح کردند که از جمله شهادت یک دانشجوی گرگانی به نام محمد مقصودلوراد بود.
خارکوهی گفت: به دنبال این جنایت امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی طی پیامی که در تاریخ دوم آذرماه آن سال صادر فرمود، روز یک‌شنبه پنجم آذر سال ۱۳۵۷ را- که مصادف با هفتمین روز واقعه مشهد بود عزای عمومی اعلام کرده و از مردم خواست تا با هر وسیله ممکن برای سقوط حکومت جبار شاهنشاهی پهلوی قیام کنند.
۵ آذر برگ زرین دارالمومنین گرگان
فرمانده سپاه نینوا گلستان هم با اشاره به سالروز 5 آذر، روز گرگان، گفت: پنج آذر علاوه بر سالروز تشکیل بسیج، یادآور مجاهدت مردمی و سند افتخار و برگ زرین تاریخ مردم دارالمومنین گرگان است.
سردار «علی ملک شاهکوهی» تاکید کرد: باید تمام تلاش خودمان را در شناساندن این روز به نسل جوان انجام دهیم.
یکی از اعضای شورای شهر گرگان هم در گفتگو با خبرنگار شبستان گفت: نامگذاری پنجم آذر به نام روز «قیام مردم گرگان» از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 95 و تصویب این روز به نام «روز ملی گرگان» در صحن علنی شورای اسلامی این شهر نشان از اهمیت این واقعه تاریخی دارد.
مهران کاظم نژاد ضمن پاسداشت یاد و خاطره زنان و مردانی که با نثار خون خود در شکل گیری انقلاب شکوهمند اسلامی ایران نقش تاثیرگذاری داشته اند، اظهارکرد بر این باوریم که با همراهی و همدلی ولی نعمتان انقلاب اسلامی می توان شاهد توسعه روزافزون گرگان و گلستان بود.
واقعه ۵ آذر سبب تسریع در پیروزی انقلاب شد
یکی دیگر از اعضای شورای شهر گرگان هم در اين خصوص گفت: قيام مردم گرگان كه گويي همه مردم شهر و روستاها به تاسي از پيام رهبر كبير انقلاب اسلامي به خيابان آمده بودند، نشان داد كه اين منطقه جايگاه ويژه اي در پيروزي انقلاب اسلامي و حفظ دستاوردهاي آن دارد.
علی اکبر بصیرنیا افزود: چنين قيام هايي كه باعث تسريع در پيروزي انقلاب اسلامي در 22 بهمن سال 57 شد بايد به خوبي در جامعه معرفي شود.
مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد گلستان هم گفت: سرزمین گرگان و جرجان و استرآباد از دیرباز مهد دانش و علم و محل پرورش علما و بزرگانی است که هر کدام از آنها در تولید و پیشرفت علوم مختلف نقش بسزایی داشتند و نام آنها در کتب تذکره ثبت شده و کماکان دانش و علم آنها مورد استفاده مراکز علمی است.
مهدی بیکی افزود: ریشه عمیق مردمان این کهن سرزمین در تاریخ پنج هزار ساله نشان از این است که فرهنگ مردم آن با اصالت بوده و فرهنگ و ادب وامدار آن است.
وی ادامه داد: بزرگانی مانند میرداماد، میرفندرسکی، حکیم جرجانی، عبدالقاهر جرجانی و فخرالدین اسعد گرگانی گوشه کوچکی است از برگ زرین دانشمندان و نام آوران این سرزمین هستند.
روز مقاومت مردم گرگان
بیکی عنوان کرد: در تاریخ مبارزات از استقلال و تمامیت ارضی هم، این منطقه کارنامه درخشانی از خود به یادگار گذاشته است.
وی گفت: حضور پررنگ مردمان این دیار در مبارزات قبل از انقلاب و خلق حماسه بزرگ پنج آذر نشان می دهد که تفکرات آزاد اندیشانه، تقابل با ظلم در خون و پوست آنها آمیخته است.
مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد گلستان افزود: پنج آذر حقیقتا روز مقاومت و روز برپایی و قیام مردم گرگان است، روزی که نقش گرگانی ها را در شکل گیری انقلاب اسلامی به خوبی نشان می دهد.
وی تاکید کرد: باید به گونه ای از این روز بزرگ نام برد که هم موجب انتقال وقایع تاریخی به نسل جوان شود و هم یاد شهدای عزیز این روز گرامی داشته شود و هم نمادی از مقاومت و حریت و غیرت مردمان این سامان باشد.
بیکی گفت: در روز پیدایش این قیام اینگونه بود و مردم گرگان از سر آزاداندیشی و غیرت دینی دست به قیام زدند و در این راه مقاومت کردند.
مدیر کل بنیاد شهید گلستان هم نقش مردم گرگان در انقلاب اسلامی را بی‌بدیل دانست و گفت: مردم گرگان در دفاع از مردم مشهد و محکومیت حمله مأموران رژیم شاه به حرم مطهر امام رضا(ع) به دستور امام خمینی(ره) به خیابان‌ها آمدند.
اسرافیل وزیری افزود: این حادثه یکی از نشانه‌های ظلم رژیم شاهنشاهی بود و امیدواریم بتوانیم در مسیر سرافرازانه شهدا و جانبازان قیام پنج آذر گام برداریم.
به هرترتیب آن طور که از اسناد برمی‌آید قیام مردم گرگان تأثیر بسیار شگرفی در پیشبرد اهداف نهضت اسلامی و تضعیف پایه‌های رژیم پهلوی داشت به طوری که پس از آن زنجیره‌های چهلم‌های مداوم در سراسر کشور منتهی به سقوط رژیم ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی شد و از این جهت است که می‌توان از قیام پنج آذر به عنوان قیام سرنوشت‌ساز یاد کرد.
هرساله با نزدیک شدن به پنج آذر و سالگرد این قیام مراسم مختلفی مانند ساخت بنای یادبود و دیدار با خانواده‌های شهدا انجام می‌شود، اما با توجه به تاثیر این قیام و ظرفیت الگوبرداری و انتقال مفاهیم عمیق اعتقادی آن به نسل جوان خلا معرفی آن به عموم افراد جامعه وجود دارد.
نظر شما