ضرورت ترویج فرهنگ نماز توسط مسئولین با استفاده از امکانات موجود در سازمان ها

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، نماز ارتباط صمیمانه ای است میان انسان و خدا به طوری که وقوف خاشعانه و خاضعانه انسان در نماز در برابر پروردگار متعال به او نیروی معنوی می بخشد که حفظ صفای روحی و آرامش قلبی امنیت روانی و سلامت روانی را در او پدید می آورد. امروزه اعتقاد بر این است که امنیت روانی از بین رفته و بیش از پیش بر جسم و روح تاثیر گذاشته است. ارتباط با نماز نقش مهمی در بین رفتن این بیماری ها در جامعه داردلذا در این خصوص با حجت الاسلام «حسین کمیلی»، مدیر ستاد اقامه نماز خراسان جنوبی گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

فلسفه و حکمت نماز در دین اسلام چیست؟

خداوند هدف از خلقت انسان را عبادت و بندگی خود می داند. در قرآن کریم می خوانیم: «ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» (جن و انس را جز برای پرستش نیافریدم.) بر همین اساس بهترین عبادت در قرآن «نماز» یاد شده است. تقریبا نزدیک به 100 آیه قرآن به طور مستقیم به بحث نماز و هزار آیه به بحث به بحث نیایش، عبادت و فلسفه نماز اشاره دارد. آرامش یکی از نیازهای مهم بشری است که همه مردم دنیا به آن نیاز دارند و هیچ ارتباطی هم به دین و مذهب خاصی ندارد. این آرامش جز با یاد پروردگار حاصل نمی شود. خداوند در قرآن کریم می فرماید: «وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي» نماز را برپا داريد برای اینکه همیشه به یاد من باشید، بنابراین آرامش انسان با اقامه نماز محقق می شود.

بعضی از افراد می گویند دلت پاک باشد نمی خواهد، نماز بخوانی در حالی که این گفته معقول نیست، قرآن می فرماید: «والذین آمنوا و عملوا الصالحات» (و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند)، بنابراین فلسفه و حکمت نماز شامل یاد خداوند، باز داشتن انسان از گناه و زشتی ها، (إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ)، پاکیزگی روح، صبر، فروتنی، دوری از کبر، غرور و رستگاری می شود.

علت کمرنگ شدن نماز در جامعه و نمازگریزی جوانان چیست؟

یکی از دلایل مهم بی توجهی نسل نو به نماز این است که ما فلسفه نماز را درست برای آنها تبیین نکردیم، دیگر اینکه برخوردهای افراد متدین یا متولیان امر نماز در مساجد با کودکان، نوجوانان و جوانان مناسب نیست؛ این رفتارها باید اصلاح شوند. به نظر بنده بی توجهی به نماز در نسل نو عمومی نیست، بیشتر بچه ها نماز می خوانند اما اینکه چرا نماز خود را به جماعت نمی خوانند یا چرا در مساجد به جا نمی آورند، مسئله دیگری است که باید مورد بررسی قرار گیرد. ما قایل به این نیستیم که نسل جدید تاریک الصلاه هستند ولی قایل به این هستیم که ما در هدایت جوانان و نوجوانان به نماز اول وقت، نماز جماعت و نماز در مسجد آن طور که باید و شاید موفق نبودیم.  

خانواده مهمترین و بهترین محیط تربیتی به شمار می رود. وقتی بچه ها ببینند پدر و مادرشان نماز اول وقت می خوانند، آنها هم نماز اول وقت را مورد توجه قرار می دهند. وقتی ببینند نماز خود را با تاخیر می خوانند آنها نیز با تاخیر نماز می خوانند. اگر والدین تاریک الصلاه باشند، فرزندان هم نماز نمی خوانند، ضمن اینکه دیده شده است برخی بچه ها با وجود اینکه والدین تاریک الصلاتی داشتند ولی نماز خود را می خواندند.

مربیان و معلمان تربیتی نقش مهمی در گرایش یا عدم گرایش دانش آموزان به نماز دارند. وقتی دانش آموزان در نماز جماعت مدرسه حضور می یابند ولی خبری از شرکت معلمان و مدیران مدرسه در نماز جماعت نیست، چه انتظاری می توانیم از بچه ها داشته باشیم. همچنین در برخی از مدارس و مساجد، مربیان و امام جماعت رفتار مناسبی با بچه ها ندارند که این مسئله نیز می تواند تاثیر زیادی در بی توجهی کودکان و نوجوانان به فریضه نماز داشته باشد، به عنوان مثال ممکن است در نماز جماعت مسجد، نوجوانی که در صف اول نماز نشسته مورد غضب نمازگزاران مسن قرار گیرد که چرا صف اول نشستن،این صف متعلق به بزرگترها است؛ این رفتارها درست نیست و باعث دلزدگی نوجوانان و جوانان از مسجد می شود؛ به همین دلیل است که من معتقدم جوان و نوجوان تاریک الصلاه نداریم، شاید نماز اول وقت نخوانند یا کاهلی در نماز داشته باشند ولی اینکه تاریک الصلاه باشند، نداریم. انجام یک تحقیق و پژوهش در این مورد صحت گفته بنده را تایید خواهد کرد.

پاسخ سوال حضرت زهرا(س) در باب آثار و نتایج بی توجهی به نماز از رسول اکرم(ص) چه بود؟

امام صادق (ع) فرمودند: شفاعت ما نسبت به کسی که نماز را سبک می شمارد، نمی رسد؛ این مطلب بسیار مهمی است. می فرماید: کسی که نماز نمی خواند، چون تکلیف کسانی که نمی خوانند، مشخص است. می فرماید: کسانی که سبک می شمارند، این مسئله اولین اثر کاهلی و بی توجهی به نماز است.

حضرت فاطمه الزهرا(س) در باب آثار و عقوبات بی توجهی به نماز از رسول اکرم(ص) سوال کرد: «فقالت: یا ابتاه ما لمن تَهاون بصلاته من الرجال و النساء: کسی که نمـازش را سبک می شمارد، چه زن باشد و چه مرد باشد چه وضعیتی خواهد داشت؟ تحلیل پاسخ پیامبر اسلام(ص) بسیار جالب توجه است، زیرا این سبـک شمردن صورت های مختلفی دارد یعنی: یکی این است که در اول وقت نماز نخواند، یکی این است که در موقع خـــواندن نمـاز زیاد به آداب و حـدودش مقیـد نباشد، سعی نکند که آن شرایـط فضیلت را مراعات کند، به طور کلـی سبک بشمارد. یکی از صورت سبک شمردن تاخیر از اول وقـت است، ولی ممکن است یکی در اول وقت هم بخواند، اما به شرایط آداب و حدودش چندان پابند نشود، با عجله بخواند، حضـور نداشته باشد. اینجاست که حضرت زهرا(س) سوال می کند که کســی که نمــازش را سبک بشمارد چه می شود و اما پیامبر گرامی اسلام فرمودند: ای فاطمه جان! هر کسی از مردان و زنان نمازش را سبک بشمارد، خداوند او را به 15 بلا مبتلا می سازد. (شش مورد در دنیا، سه مورد در وقت مرگ و سه مورد آنها در قبر و سه مورد در قیامت است).

 شش بلایی که در دنیا دامنگیرش می شود:

1. خداوند برکت را از عمرش می برد.

2. خداوند برکت را از رزقش می برد.

3. خداوند عزوجل سیمای صالحین را از چهره اش محو می کند.

4. هر عملی که انجام می دهد، پاداش داده نمی شود.

5. دعایش به آسمان نمی رود.

6. بهره ای از صالحین برای او نیست.

 سه بلایی که هنگام مرگ گرفتارش خواهد شد:

1. ذلیل از دنیا می رود.

2. هنگام مرگ در حال گرسنگی خواهد بود.

3. تشنه از دنیا خواهد رفت، اگرچه آب نهرهای دنیا را به او بدهند.

 سه بلایی که در قبر دامنگیرش می شود:

1. خداوند ملکی در قبر برای او می گمارد تا او را زجر دهد.

2. قبرش برای او تنگ خواهد شد.

3. گرفتار ظلمت و تاریکی قبر خواهد شد.

سه بلایی که در روز قیامت گرفتارش خواهد شد:

1. خداوند ملکی را موکل می سازد تا او را با صورت بر زمین بکشد، در حالی که خلایق تماشا می کنند.

2. محاسبه اعمالش به سختی انجام می شود.

3. خدا به نظر لطف به او نمی نگرد و برای اوست عذاب همیشگی.

 منبع: کتاب مسند فاطمه الزهراء،ص235

شما چه راهکارهایی برای نهادینه شدن  فرهنگ نماز در جامعه پیشنهاد می کنید؟

برای اینکه فرهنگ نماز در جامعه ترویج و نهادینه شود باید به آیه 41 سوره حج عمل کنیم؛ «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ »(كسانى كه اگر آنان را در زمين به قدرت رسانيم، نماز بر پا مى‌دارند و زكات مى‌دهند و (ديگران را) به خوبى‌ها دعوت مى‌كنند و از بدى‌ها باز مى‌دارند؛ و پايان همه‌ى امور براى خداست). بنابراین اگر هر فرد و مسئولی که خداوند متعال به آنها مکنت داده، پیرامون نماز احساس مسئولیت کند و در همه کارها و برنامه های خود ابتدا برای اقامه نماز برنامه ریزی و تصمیم گیری کند، فرهنگ نماز به مرور به صورت اتوماتیک وار در جامعه نهادینه می شود.

مسئله دیگر در ترویج فرهنگ نماز، تبیین و اطلاع رسانی است. اگر ما هم به اندازه ای که در مورد چیزهای دیگر تبلیغ و اطلاع رسانی می کنیم در مورد نماز هم چنین همت و اراده ای به کار ببریم،بسیاری از مشکلات موجود در جامعه ما حل می شود، نکته سوم که از همه مهم تر است، آسیب شناسی این مسئله در جامعه می باشد؛ اینکه چرا ما به این نقطه رسیدیم؟ چه اتفاقی رخ داده؟ به عنوان مثال چرا دانش آموزی که در دبیرستان نماز می خوانده حالا که وارد دانشگاه شده، نماز را ترک کرده است؛ در صورت آسیب شناسی چند عامل حاصل می شود اینکه خانواده، جامعه و مراکز آموزشی (مدرسه و دانشگاه) مهمترین نقش را در این زمینه دارند همچنین برخوردهای نامناسب مومنان با بچه های نمازگزار در مسجد که در عدم تمایل آنها به نماز بی تاثیر نیست.