علل ناکارآمدی قطعنامه‌های متعدد مجمع عمومی علیه رژیم صهیونیستی

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل الکوثر، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال‌های اخیر چندین قطعنامه علیه جنایت‌های رژیم اسرائیل تصویب کرد. مجمع عمومی در نوامبر 2018 جمعا 15 قطعنامه ضد اسرائیل را تصویب کرده بود که 9 قطعنامه در 16 نوامبر و 6 قطعنامه نیز روز 30 نوامبر تصویب شده بود.

این رکن سازمان ملل متحد نوامبر 2019، 8 قطعنامه را علیه رژیم صهیونیستی تصویب کرد. مجمع عمومی در سال 2020 مجموعاً 23 بار اقدام به محکومیت کشورهای مختلف دنیا کرده که از این تعداد 17 مورد آن به رژیم صهیونیستی مربوط شده بود. اکنون در نوامبر 2021 مجمع عمومی سازمان ملل متحد بار دیگر 6 قطعنامه علیه اسرائیل تصویب کرد.

این رفتار مجمع عمومی در قبال اسرائیل، دو سوال مهم ایجاد می‌کند.

سوال نخست درباره محتوای قطعنامه‌ها است. اغلب قطعنامه‌ها، جنایت‌های رژیم اسرائیل علیه فلسطین را محکوم می‌کند و برخی از قطعنامه‌ها نیز جنایت‌های این رژیم علیه سوریه اختصاص داشت. در 6 قطعنامه‌ای که شب گذشته تصویب شد نقض حقوق بشر علیه فلسطینی‌ها و همچنین شهرک‌سازی در بیت المقدس شرقی و جولان سوریه محکوم شده است.

در این قطعنامه ها همچنین محاصره زمینی، هوایی و دریایی غزه، ‌اقدامات تحریک‌آمیز شهرک نشینان علیه شهروندان فلسطینی در سرزمین‌های اشغالی و نیز تخریب منازل و بازداشت‌های خودسرانه و زندانی کردن فلسطینیان محکوم و بر بازگشت آوارگان فلسطینی به خانه و کاشانه خود، تاکید شده است. در این قطعنامه‌ها از رژیم صهیونیستی خواسته شده است به قطعنامه‌های مصوب سازمان ملل درباره جولان سوریه عمل کند و به اشغال این منطقه پایان دهد.

با توجه به این مفاد تماماً حقوقی، سوال دیگر این است که چرا قطعنامه‌های سازمان ملل متحد نه تنها به بهبود وضعیت فلسطینی‌ها منجر نمی‌شود بلکه هر ساله وضعیت آنها وخیم‌تر می‌شود؟

در این خصوص سه دلیل مهم و زیربنایی وجود دارد.

دلیل نخست، الگوی رفتاری اسرائیل است که اساساً هیچ پایبندی به حقوق بین‌الملل و توجهی به قطعنامه‌های سازمان ملل متحد ندارد. این بی‌توجهی اسرائیل در حالی است که قطعنامه‌ها پیش از تصویب در ارکان دیگر سازمان ملل متحد نیز تصویب می‌شود کمااینکه 6 قطعنامه اخیر در کمیته ویژه سیاسی و استعمارزدایی مجمع عمومی سازمان ملل (کمیته چهارم) به تصویب رسیده بود.

دلیل دوم، الگوی رفتاری قدرت‌های بزرگ به خصوص آمریکا و قدرت‌های غربی عضو شورای امنیت است. این قدرت‌ها در شورای امنیت از اسرائیل حمایت می‌کنند و عملاً عامل مهمی در بی‌اعتبار شدن قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد هستند. بنابراین اسرائیل نیز بر اساس این حمایت قدرت‌های غربی بر شدت جنایت‌های خود علیه فلسطینی‌ها می‌افزاید.

دلیل سوم این است که اساساً قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد فاقد ضمانت‌های اجرایی هستند. در واقع، تنها قطعنامه‌های شورای امنیت است که ضمانت اجرایی دارد، آن هم در صورتی که قدرت‌های دارای حق وتو بر اجرایی شدن آن قطعنامه تأکید داشته باشند. برای مثال، در حالی که شورای امنیت دسامبر 2016 قطعنامه 2334 را علیه اسرائیل تصویب کرده بود، اما مخالفت دولت دونالد ترامپ با این قطعنامه سبب شد عملاً اسرائیل هیچ توجهی به آن نداشته باشد. این قطعنامه با رای ممتنع دولت باراک اوباما تصویب شده بود، اما یک ماه بعد ترامپ در آمریکا به قدرت رسیده و آنرا نادیده گرفت.

نکته پایانی اینکه؛ رویکرد مجمع عمومی سازمان ملل متحد دو موضوع را ثابت می‌کند. اول اینکه؛ مجمع عمومی نگاه غیرسیاسی‌تری نسببت به شورای امنیت دارد و وجه حقوقی بر سیاسی در عملکرد این رکن غلبه دارد و دوم اینکه؛ اغلب کشورهای جهان بر جنایت‌های رژیم اسرائیل اذعان دارند و مخالف سیاست‌های حمایتی قدرت‌های غربی در قبال رژیم اسرائیل هستند.