خبرگزاری شبستان _خراسان شمالی_شیروان؛ همانگونه که می‌دانیم شب یلدا که به آن شب چله می گویند طولانی ترین شب سال و آن شب آخر پاییز است که ایرانیان از هزاران سال قبل در این شب مراسم زیادی به پا می داشته اند و این رسم دیرینه همچنان پا برجاست.
در روستای زوارم هم این مراسم به قوت از قدیم باقیست با این تفاوت که در این روستا به شب اول زمستان «کاتا چلنی گجسه" گفته می‌شود و «کاتا چله» یعنی چله بزرگ از اولین روز دی ماه تا دهم بهمن که چهل روز است نام گذاری شده است و به ده بهمن تا اول اسفند را که بیست روز است «کیچی چله» یعنی چله کوچک گفته می شود.
البته در اصطلاح چله لزوما به مدت چهل روز گفته نمی شود بلکه بیشتر به معنی طی شدن مدت معین است و در موارد دیگر هم چله نگه داشتن یعنی مدت معلوم، مردم روستا در شب چله به شب نشینی در منزل بزرگترها می رفتند و آداب جالبی در این شب طولانی مرسوم بوده و هست.
از جمله اینکه در این شب با خوردن آجیل هایی مانند گردو و کشمش و "قورقا" (گندم برشته) تلخان (کوبیده گندم و شیره به صورت گلوله) و بادام و دانه زردالوی تف داده به خاطرات و نقل گویی پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها گوش می‌دادند، همچنین آونگ های انگور و سیب و گلابی که در انباری ها آویزان بود در این شب افتتاح می شد، پختن کدو و چغندر هم مرسوم بود، قبل ها خیلی کم و این اواخر بیشتر پلو هم پخته می شد و اگر برف زمستانی باریده بود خوردن "شیره قار" (مخلوط برف و شیره انگور)هم حتمی بود.
اغلب سال ها در شب چله برف های سنگینی می‌بارید، از دیگر مراسم، چله بردن برای عروس بود (به جز سال هایی که چله و ایام محرم همزمان می شد) به این ترتیب که مقداری میوه و گوشت و برنج و روغن و هدیه ای هم مخصوص عروس، از طرف خانواده داماد تهیه می شد و آنها را داخل سینی ها و طبق ها می گذاشتند و پوششی روی مجمعه ها می انداختند و جوانان طرف داماد آن ها را بر سر گذاشته و به خانه عروس می بردند که مادر عروس هم در عوض هدایایی در سینی قرار می داد و به خانه داماد می‌فرستاد. در شب چله علاوه بر این ها، نقل و قصه گویی و فال حافظ و شاهنامه خوانی و قصه های هزار و یک شب هم در بعضی از خانواده مرسوم بود.
یكی از محققان و پژوهشگران شیروان گفت: یلدا جایگاه ویژه‌ای در بین ایرانیان دارد و از رسوم اصلی خانواده های ایرانی است و این شب سنت های خوب دیگری هم دارد كه می شود از آن استفاده بهتری برد.
«محمد اسماعیل مقیمی» اظهار كرد: یلدا یا همان چله فرصتی است تا بزرگ و كوچك زیر سقف خانه دور هم جمع شوند حافظ بخوانند، درد دل كنند، هندوانه و انار و تنقلات و شیرینی جات بخورند، خاطرات را زنده كنند و پای نصیحت پدربزرگ و مادر بزرگ بنشینند و در یك قاب لبخند بزنند.
این محقق و پژوهشگر شیروانی خاطرنشان کرد: ایرانیان باستان در شب یلدا به خوراكی ها و میوه هایی كه با باروری و بركت ارتباط داشته باشد توجه ویژه ای داشتند كه هندوانه یكی از این میوه هاست آنها معتقد بودند كه با خوردن مقداری هندوانه در شب اول زمستان هیچ گونه سرما و بیماری در زمستان پیش رو بر آنها غلبه نخواهد كرد.
مقیمی عنوان کرد: انار یكی دیگر از میوه هایی است كه ایرانیان باستان مقید به استفاده از آن در شب یلدا بودند و اعتقاد ایرانیان باستان بر این بود كه به خاطر دانه های زیاد انار این میوه مظهر باروری و زایندگی است و با خوردن این میوه نیروی باروری و زایندگی از انار به انسان منتقل می شود، بر همین اساس در سبد میوه شب یلدا در بین خانواده های ایرانی هنوز هم هندوانه و انار جایگاه ویژه خود را دارد.
وی اضافه کرد: فرستادن خونچه چله از سوی خانواده داماد برای عروس به عنوان هدیه زمستانی برای كسانی كه نامزد هستند و دوران نامزدی را می گذرانند یكی دیگر از رسوم مردم این خطه از استان خراسان شمالی است.
وی تصریح کرد: فامیل های نزدیك داماد برای بردن خونچه چله به خانه عروس جمع می شوند و در این خونچه برای عروس پارچه، پوشاك، طلا، كله‌قند و هفت نوع میوه مثل نارنگی، كدو، هندوانه، انار، پرتقال و سیب با تزئینات خاصی فرستاده می‌شود و مادر عروس پس از تحویل خونچه ها هدایایی مانند پول، شیرینی و جوراب به كسانی كه خونچه ها را آورده اند می دهد.
مردم استان خراسان شمالی از اقوام كرمانج، فارس (تات)، ترك و تركمن و اقلیت های قومی گوناگون دیگر تشكیل شده و این استان كانون وحدت قومیت ها و مذاهب مختلف است.
نظر شما