«پشت زیک» شب چره گلستانی ها در شب یلدا/ بساط مهربانی گسترده است

خبرگزاری شبستان- گرگان، شب یلدا، آخرین برگ از دفتر پاییز فرا رسیده است؛ در این شب، پاییز هزار رنگ کوله بار خود را جمع کرده و عزم رفتن می کند.

شبی که نزد ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشته و مردم آن را با آداب و آیین‌های خاصی جشن می‌گیرند.

بساط آجیل، هندوانه، خرمالو، انار، شیرینی جات و خشکبار به راه بوده که هر کدام نماد و نشانه برکت و تندرستی و شادکامی در نزد ایرانیان باستان بودند.

در گذشته های دور همه گرد هم دور کرسی جمع شده و بساط حافظ خوانی و داستان های پهلوانی و حماسی مانند امیر ارسلان نامدار و شاهنامه و دیگر قهرمانان ایرانی داغ بوده است.

شب یلدا که در گلستان به آن «شب چله» هم گفته می‌شود نمادی از تاریکی و روشنی است و مردم آن را به امید پایان یافتن شب های بلند تاریک تا صبح جشن می‌ گرفتند.

شرایط کرونا در دو سال اخیر سبب شده تا این دور هم جمع شدن ها و جشن ها به حداقل برسد ولی مردم در محفل های کوچک خود این شب را با گروه های کوچک خانوادگی به شادی می گذرانند.

گلستانی ها این شب را محترم شمرده شده و خانواده‌ها تلاش می‌کنند تا با اجرای آیین های به یاد ماندنی لحظات زیبای و مفرحی را خلق کنند.

حضور در منزل بزرگترها

یک کارشناس فرهنگی در خصوص آداب و آیین این شب به خبرنگار شبستانگفت: مردم گرگان و گلستان در شب‌های یلدا به خانه مادربزرگ و پدربزرگ و بزرگترها رفته و هر یک به تناسب داشته ها، ملزومات شب یلدا را با خود می برند.

«کریمی ایروانی» افزود: گرفتن فال حافظ، چیستان گویی، بازی «یک قل دو قل» قصه خوانی و داستان گویی توسط مادربزرگ ها و مانند آن از برنامه هایی بود که در این شب نزد گرگانی ها رواج داشته است.

وی اضافه کرد: مایحتاج سفره شب یلدا معمولاً تولید خود خانواده ها بوده و آن را از ماه های قبل فراهم می کردند.

ایروانی ادامه داد: مارمرده، پادرازی، پشت زیک، حلوای سنتی و گردویی کنجد بو داده شده از دیگر تنقلات شب یلدا بوده است.

وی توضیح داد: یکی از حلواهایی که خاص منطقه گرگان و اطراف آن است «مار مرده» است؛ این حلوا به خاطر استفاده از خرما، برنج، گردو و کنجد بسیار خوش مزه و مقوی بوده و طبع گرمایی دارد لذا به این دلیل در فصل زمستان و شب یلدا این حلوا را درست می کنند.

این کارشناس فرهنگی گفت: پشت زيک هم يک نوع شيريني محلي بوده است كه با كنجد و شكر درست مي شود و طبع گرمی دارد و این امر نشان می دهد که نیاکان ما در طبع های گرم و سرد تعادل ایجاد می کرده اند.

وی بیان کرد: در بساط آجیل هم گردو، فندق، تخمه کدو و هندوانه وجود داشت که همه تولید خود اهل خانواده بوده است.

ایروانی عنوان کرد: همچنین خوراکی هایی باقالی پته، ازگیل وحشی به نام کندس، کاچی، کدو حلوایی بخارپز و بریانی از خوردنی های این شب به یادماندنی است و گلستانی ها با این خوراکی ها به جنگ سرمای زمستان می روند.

وی اضافه کرد: کادو دادن به تازه عروس ها هم در این شب مرسوم بوده و خانواده داماد ،تازه عروس شان را با هدایای متنوعی در این شب غافلگیر می کنند.

ایروانی بیان کرد: در شرایط امروز که خانواده‌ها از هم دور شده و رفت و آمدها کاهش یافته است، مردم سعی می کنند شب یلدا را با در کنار هم بودن سپری کنند اما بسیاری از آداب و سنن رو به فراموشی بوده و لازم است تا با برگزاری جشنواره ها و جشن های عمومی آن را احیا کنیم.