کودکان بازندگان شرایط دشوار جامعه/چه باید کرد؟

سیامک زند رضویی، جامعه شناس در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان به موضوع ضرورت اهمیت توجه به کودکان  در شرایط دشوار اشاره کرد و گفت: هنگام تورم سطح معیشت خانواده ها و قدرت خرید آنها کاهش می یابد. اولین گروهی که آسیب می بیند، کودکان هستند. 

  

او افزود: طبق آخرین سرشماری، کشور دارای 24 میلیون انسان زیر 18 سال است یعنی حدود 27 درصد جمعیت کشور را شامل می شود؛ بنابراین یک سوم بودجه عمومی به لحاظ حق انسانی برای این درصد از افراد جامعه باید صرف شود که این اتفاق نمی افتد. 

  

این جامعه شناس با بیان اینکه در این هنگام مفهوم کودکان در شرایط دشوار به وجود می آید، گفت: در این وضعیت امنیت، بقا، رشد و مشارکت کودکان در عرصه های مختلف به خطر می افتد. 

  

او افزود: هنگامی که وضعیت معیشتی مردم دشوار می شود، اولین چیزی که از سبد کالای خانواده ها حذف می شود مواد مغذی است، همان گونه که طبق اعلام آمارها امسال کمترین فروش آجیل را در شب یلدا داشته ایم یعنی خانواده ها از توان خرید آجیل که دارای مواد مغذی هستند، محروم شده اند و بالطبع خانواده هایی که فرزند دارند از این مواد مغذی نمیتوانند استفاده کنند. در برخی از خانواده ها مصرف  شیر و لبنیات و پروتئین نیز به دلیل عدم توانایی خرید، دشوار شده است یعنی کودکان از این منابع نیز بی بهره خواهند ماند. 

  

این جامعه شناس تصریح کرد: در این وضعیت حق بقای کودکان در شرایط دشوار به خطر می افتد. سوتغذیه، عدم دسترسی به امکانات آموزشی، بهداشتی و خشونت خانگی از آثاری است که در شرایط دشوار کودکان با آن مواجه می شوند. برای نمونه شاهدیم با شیوع ویروس کرونا مدارس به صورت غیر حضوری برگزار شده اند به این معنا که حق مشارکت و در کنار همسال بودن را از کودکان دریغ کردیم و طبق آمار از آن بدتر سه و نیم میلیون نفر از دانش آموزان به سیستم شبکه شاد دسترسی نداشته اند و این خطری برای بازماندگی از تحصیل است. طبق اعلام آمارها یک و دودهم میلیون کودک هم ثبت نام نکرده اند.

  

زند رضوی تصریح کرد: کودکان در خانه هایی زندگی می کنند که پدر و مادرها با مشکلات گوناگونی روبرو هستند. مشکلات از سمت جامعه به سوی پدر خانواده سوق پیدا می کند و او نیز این مشکلات را به مادر خانواده انتقال می دهد و از مادر به کودکان منتقل می شود که این موضوع می تواند انواع آزارها را به کودک برساند. 

  

او بیان کرد:  برای نمونه یکی از نشانه های همین موضوع نیز تماس با اورژانس اجتماعی  برای گزارش خشونت ها علیه کودکان افزایش یافته است؛ بنابراین در این اوضاع نابسامان اقتصادی کودکان بازندگان این وضعیت هستند در حالی که همه می دانیم آنها سرمایه های انسانی و اجتماعی برای تداوم نسل وتوسعه جامعه در آینده هستند.  

  

این جامعه شناس بیان کرد: ما کودکان را باید مستقل از خانواده به رسمیت بشناسیم و مسئولیت آن را بر عهده والدین به ویژه پدر و جدی پدری ندانیم بلکه  آنان را مستقل بشناسیم. باید کودک همانند یک شهروند مانند پدر و مادرش مستقل شمرده شود تا بتواند در بودجه عمومی سهم  واقعی داشته باشد. 

  

او با بیان اینکه کودکان سرمایه های انسانی هر جامعه به شمار می آیند، گفت: باید در این شرایط از کودکان  تمام شماری کنیم. برای مثال وزارت جهاد کشاورزی هنگامی که متوجه شد درختان گردو با آفت روبرو هستند، آنها را شناسایی و پلاک گذاری کرد و برای هر درختی که چه آفتی دارد درمانی ارایه داد. چطور می توان برای درختان ارزش قایل شد اما کودکان را نادیده گرفت. 

  

او تاکید کرد: باید انجمن علمی جامعه شناسی،جمعیت شناسی، مددکاری، مرکز آمار، سازمان های مردم نهاد، مسئولیت تمام شماری کودکان در وضعیت دشوار را با حفظ تمام حقوق آنها بر عهده بگیرند؛ ابتدا این کودکان شناسایی شوند و سپس از آن ها دیده بانی صورت گیرد. 

  

او تصریح کرد: به صورت تخمینی می توان گفت حدود 10 میلیون کودک داریم که در شرایط دشوار زندگی می کنند. در قدم اول تمام شماری و در قدم دوم دیده بانی از آنها باید صورت گیرد و امکانات بهزیستی برای این موضوع نامناسب و محدود است. 

  

این جامعه شناس تصریح کرد: طبق استانداردهای جهانی هر پنج کودک نیاز به یک دیدبان دارند. اگر ما 10 میلیون کودک درشرایط دشوار داشته باشیم.  باید دو میلیون هم دیدبان داشته باشیم. 

  

زند رضوی ادامه داد: باید دیدبانی به صورت داوطلبانه صورت گیرد و افرادی که علاقه مند هستند آموزش های لازم را ببینند تا بتوانند از این کودکان دیدبانی کنند. قبل  از آن نیاز به 20 هزار تسهیل گر داریم که دیدبانان مذکور راآموزش دهند. دیدبانان باید بسته های حمایتی خاص هر کودک که ممکن است بسته تغذیه، آموزشی ، بهداشتی،حقوقی و... باشد را به کمک دستگاه های متولی تهیه  کنند وبرمصرف درست آنها نظارت کنند .

  

او تاکید کرد: قبل از اینکه دیر شود باید این موضوع برای کودکان  مورد توجه قرار گیرد و مسئولیت آن را تنها بر دوش پدر که جامعه نیز به او فشارهایی وارد کرده است، نیدازیم و کودک را به عنوان یک شهروند مستقل به رسمیت بشناسیم تا سهمی خاص  در بودجه عمومی برای کوکان در نظر گرفته شود. 

  

او یادآور شد: وجود دیدبان های داوطلبانه در کشور موجب می شود تا افراد حتی کسانی که مجرد هم هستند با آموزش هایی که می بینند ضمن کمک به این کودکان با مهارت های فرزندپروری نیز آشنا شوند و امید بین آنها افزایش یابد.