باید و نبایدهای حضور بانوان در جامعه

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی: سمیه محمدی: یکی از نقش های اساسی و مهم مادران تربیت فرزندان، محبت و آرامش دادن به خانواده است لذا اگر می خواهیم آینده کشور به بهترین شکل رقم بخورد باید به این نقش محوری توجه کنیم چراکه زمانی که مردها در خانه بمانند و زنان در بیرون خانه کار کنند نتیجه این می شود که آمار آسیب های اجتماعی بیشتر می شود، مشخص است که مادر علاوه بر تربیت فرزندان در امنیت روحی و روانی آنها هم نقش بسزایی دارد چراکه زمانی که به سن جوانی و وارد اجتماع می شود، این امنیت روانی را به دیگران هم منتقل می کند.

از آنجا که بیشترین فراگیری آموزشی فرزندان از مادرانشان است لذا زنان خود باید الگویی برای خود منتخب کنند که بهترین الگو و خیر کثیر هم در قرآن و هم در روایات ائمه اطهار حضرت فاطمه (س) معرفی شده اند. گرچه پدر و مادر هر دو باید با همدیگر همراه باشند اما بنا بر نظر کارشناسان زنان می توانند با حفظ شئونات اسلامی، عطوفت و روحیه زنانه خود در جامعه هم حضور داشته باشند.

فاطمه زهرا سلام الله علیها در نزد مسلمانان برترین و والامقام ترین بانوی جهان در تمام قرون و اعصار است که در جامعه زمان خود بنا بر ضرورت در اجتماع حضور فعالی داشت.

در مقام دفاع از جایگاه زن و تامین شأن مناسب وی، برخی با الهام از آموزه‌های نظری فلاسفه یونان، نفی کامل تفاوت میان حوزه‌های فعالیت زن و مرد را لازم و ضروری انگاشته و بی‌توجه نسبت به ضرورت اهتمام به پی‌ریزی هویتی زن، صرفاً بر تشابه کامل جنسیتی و تحقق اصل مساوات تأکید کرده‌اند. در برابر این منطق تشابه محور، اسلام همسو با سایر ادیان الهی با عنایت به حکمت الهی در این آموزه که بر محور تناسب میان تکوین و تشریع استوار است، تعالی، کمال، آرامش و امنیت روانی زنان در افقی فراتر از ابعاد مادی تصور می‌گردد. در نتیجه چنین بینشی، تکالیف اختصاصی ناظر به ویژگی‌های خاص مردان (نظیر وجوب جنگ و جهاد) شامل حال زنان نمی‌شود و برعکس، در تکالیف ناظر به توانمندی‌های انسانی مشترک میان آن دو (نظیر حساسیت نسبت به اوضاع پیرامونی) تمایز اساسی میان زن و مرد وجود ندارد. (مطالعات راهبردی زنان 1387 شماره 39).

فاطمه (س)الگوی زنان عالم

همه می دانیم که ائمه اطهار علیهم السلام در تمامی ابعاد زندگی اسوه هستند، در این بین حضرت زهرا(س) نماد و سمبل ویژه زنان عالم هستند اما بعضی از دیدگاه ها شائبه خانه نشینی و عدم حضور زنان در اجتماع را ایجاد می کنند.

شرایط جامعه عربستان در عصر پیامبر به گونه‌ای نبوده که زنان در سطح جامعه حاضر نباشند؛ بلکه حضور اجتماعی و حتی در جنگ ها حضور فعالی داشند البته نه به ‌عنوان جنگجو، اما در نقش حمایتگر همسران خود و ترغیب‌کننده و تشویق‌کننده‌ مردان جامعه فعالیت می‌کردند؛ برای همین است که در تاریخ، اسیر شدن زنان در جنگ‌ها مشهود است.

با این وجود یکی از شاخص های مهم توسعه کشورها، نحوه حضور زنان در محیط جامعه است چراکه میزان توسعه یک کشور با عواملی مانند بعد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با مشارکت همگانی افراد به خصوص زنان سنجیده می شود، که در جامعه اسلامی این هم به خوبی قابل مشاهده است که منجر به حضور فعالانه زنان مسلمان در حوزه های مختلف می شود؛ در حالی که در غرب با اینکه شاهد حضور زنان به صورت گسترده در جهت مشارکت درجامعه هستیم اما با توجه به جایگاه که غرب برای زنان قائل است و آزار و اذیت های مختلفی که روزانه زنان در جامعه غرب دچار آن می شود ترجیح می دهند که در خانه بمانند و به وظیفه مادری خود عمل کند.

باید و نبایدهای حضور بانوان در جامعه

حجت الاسلام «مجتبی شیدایی»، معاون پژوهشی حوزه علمیه خراسان جنوبی و کارشناس مذهبی در گفتگو با خبرنگار شبستان اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که امروز برای بانوان خیلی جذاب است حضور اجتماعی آنها در جامعه، علم آموزی و تحصیلات است.

وی افزود: اگر به سیره حضرت زهرا(س) مراجعه و بخواهیم پاسخ این مسئله را واکاوی و دریافت کنیم، آنچه برای جایگاه یک بانوی مسلمان نسبت به اجتماع و تحصیلات می توان ارائه کرد این است که در علم آموزی حضرت زهرا(س) در قله های علم و معرفت بودند وقتی که پیامبر(ص) فرمودند حضرت زهرا(س)، سیده نساء العالمین است و این را علمای شیعه و سنی تایید می کنند، این تایید علما یعنی اینکه حضرت زهرا(س) هم در بعد معرفتی و علمی بر قله و سرور زنان عالم هستند.

وی با بیان اینکه علمای دین صحیفه فاطمیه را در مورد حضرت زهرا(س) معتقد هستند، افزود: توسط الهامات الهی حضرت زهرا(س)، صحیفه فاطمیه که توسط علی (ع) ابلاغ شد را به بشریت آوردند منتها نسل به نسل در بین ائمه اطهار منتقل شد و دست امام زمان(عج) هم هست.

این استاد حوزه با بیان برخی از افراد صحیفه فاطمیه را همان قرآن می دانند، گفت: قرآن کتاب شریعت است اما صحیفه فاطمیه ناظر بر تکوین و رخدادهایی که در عالم خواهد بود، هست.

شرط حضور زنان در جامعه چیست؟

حجت الاسلام شیدایی تصریح کرد: حضرت زهرا(س) مرجع علمی در زمینه فقه و سایر موضوعات بودند که افراد زیادی به ایشان مراجعه می کردند، حضرت زهرا(س) این پیام را برای بانوی مسلمان ما دارد که شما می توانید به لحاظ معرفتی و به لحاظ معنوی رشد کنید و به بالاترین مراحلی که یک انسان می رسد، برسید.

وی ادامه داد: حضرت زهرا(س) امام نبودند و اگر مرد می بودند امام می شدند که در روایات هم هست، چرا حضرت زهرا امام نمی شوند؟ چون خدای متعال جایگاه زن و جایگاه مرد را در صحنه اجتماع متفاوت معرفی کرده است، چراکه کار بانوان پشت صحنه هست.

این استاد حوزه به شباهت و تفاوت بین زن و مرد اشاره کرد و گفت: با توجه به شباهتی که در خلقت این دو وجود دارد هر دو جنس ویژگی های خاص خود را دارد، در تولید نسل و فرزند داری هر کدام وظایف خود را دارند، این باعث می شود که بیشترِ کار بانوان پشت صحنه باشد و بیشتر کار آقایان روی صحنه باشد.

وی ادامه داد: کار آقایان بیشتر جنبه اجتماعی داشته و کار بانوان بیشتر جنبه خانه داری دارد، اما این بدان معنا نیست که ما جایگاه زن را پایین تر و جایگاه مرد را بالاتر ببینیم، البته به صورت مطلق نیست که آقایان به تنها در اجتماع کار کنند.

این کارشناس با بیان اینکه فمنیسم نگاه مساوی به جایگاه خانواده و اجتماع گفت: فرض کنید یک بانویی مسئولیت های سنگین مدیریت جامعه را بر عهده بگیرد و در حد رهبری جلو برود، این خانم در زمان هایی نمی تواند اعمال عبادی خود را انجام دهد، این زن اگر تشکیل خانواده داده باشد در مدت طولانی درگیر بزرگ کردن فرزند خود و محدودیت های عبادی و عادت های ماهانه می شود.

وی گذری بر روحیه بین زن و مرد انداخت و افزود: روحیه این دو متفاوت است هر دو روح انسانی دارند اما این روح، روحیه زنان و مردانه تولید می کند که هر کدام از این ها رسالت ها و کارهای مختص به خودش دارد با این نگاه حضرت زهرا(س) حضور اجتماعی داشتند و در برخی جنگ ها، فتح مکه و در دفاع از امیر المومنین(ع) سنگ تمام گذاشتند و حتی سخنرانی کردند اما بنای کلی حضرت زهرا(س) این بود تا جای ممکن در خانه کار کند.

این کارشناس ادامه داد: روایتی از پیامبر اکرم (ص) هست که کارهای داخل با حضرت زهرا(س) و کارهای خارج از منزل بر دوش حضرت علی (ع) بود که این تقسیم وظایف حضرت را خوشحال هم کرد، با این نگاه نباید از بانوان بخواهیم حضور مردانه در اجتماع داشته باشند.

وی گفت: بنای اصلی حضور زنان در خانه است و در صورت نیاز؛ حضور اجتماعی هم دارند؛ ارزش هیچ کدام از دیگری برتری ندارد، جامعه زمانی آباد می شود که هم عناصر پشت صحنه(بانوان) و هم عناصر روی صحنه(مردان) هر دو فعال باشند، در اسلام بیشتر نقش روی صحنه بر عهده مردان است.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه ما شهیدان زیادی داریم که پشت صحنه آنها مادران شهدا هستند، گفت: اثر گذاری مادران شهداء در جامعه به اندازه خود شهداء است .

وی با اشاره به شرایط سخت مالی جامعه و لزوم کار کردن زنان در جامعه برای گذران زندگی؛ گذری بر داستان دختران شعیب و آیه 23 سوره قصص انداخت و گفت: حضرت موسی(ع) چون بر سر چاه آبی حوالی شهر مدین رسید آنجا جماعتی را دید که (گوسفندانشان را) سیراب می‌کردند و دو زن را یافت که دور از مردان در کناری به جمع آوری و منع اختلاط گوسفندانشان مشغول بودند. موسی گفت: شما اینجا چه می‌کنید و کار مهمتان چیست؟ آن دو زن پاسخ دادند که ما گوسفندان خود را سیراب نمی‌کنیم تا مردان گوسفندانشان را سیراب کرده باز گردند و پدر ما شیخی سالخورده است (و مرد دیگری نداریم، ناچار ما را به شبانی گوسفندان فرستاده است).

این کارشناس با بیان اینکه گوسفند چرانی کاری مردانه است، گفت: اما زنان زمانی که مجبور باشند باید کارهای مردانه هم انجام دهند ولی با حفظ حریم تا ارتباطات حفظ شود؛ لذا زمانی که خانواده به کمک مالی نیاز دارد اشکالی ندارد خانم ها کار کنند، چراکه دختر پیامبر هم کار می کرده است اما کارکردن بانوان، نباید اولویت باشد و برای بانوانی که سر کار نمی روند عقده شود.

حجت الاسلام شیدایی گفت: زمانی که درآمد مرد خانواده کافی نیست زن باید کار کند، حتی زمانی کار کردن زنان واجب است چراکه ما نیاز به پزشک زن، معلم زن و مربی مهد کودک قوی داریم، که اسلام هم استقبال می کند.

«محمد مهدی درخشی»، کارشناس مذهبی و دینی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان ضمن تبریک ولادت حضرت زهرا و روز زن اظهار کرد: حضرت زهرا (س) الگوی تمام مردم مسلمان و حتی امام زمان (عج) است که می فرمایند: (فاطمه دختر رسول خدا(صلى الله عليه و آله) براى من اسوه و الگويى نيكوست».

وی با بیان اینکه حضرت زهرا(س) بهترین الگویی است که در بُعد رفتاری و معنوی می تواند الگوی مناسبی برای دختران و زنان امروز باشد، افزود: ایشان خیر کثیر هستند و در سوره کوثر هم به آن اشاره شده است.

این کارشناس مذهبی عنوان کرد: زنان به عنوان رکن اصلی جامعه در کنار هر مسئولیتی در اجتماع، کانون خانواده هستند و در نظام ارزشمند اسلام، مدیریت خانه و خانواده از جایگاه و قداست خاصی برخوردار است، لذا زنان باید همواره شان و روحیه زنانه خود را حفظ کنند.

وی با بیان اینکه حضرت زهرا(س) در جامعه حضور فعال و تاثیر گذاری داشته اند که بانوان می توانند با الگو گرفتن از ایشان با تمام حفظ شئونات یک بانوی مومنه در تمامی ابعاد حضور داشته باشند، گفت: البته جایگاه زن در اجتماع باید حفظ و صیانت شود چراکه هر کاری در بیرون از منزل در شأن یک زن نیست.

کارشناس مذهبی خراسان جنوبی تصریح کرد: زنان باید در وهله اول آرامش و محبت را به خانواده هدیه دهند و زنانی که به دنبال رستگاری هستند باید با الگو گرفتن از رفتا بانوی دو عالم حضرت زهرا(س) به رستگاری برسند.

در پایان نتیجه می گیریم که حضرت زهرا (س) تمام شئون را رعایت می‌کردند، پس خط قرمز حضور بانوان در جامعه این است که «وظیفه» چه چیزی را اقتضا می‌کند، وقتی خلائی در جامعه نیست وظیفه اولیه زن خانه است.