خبرگزاری شبستان- رشت، مهری شیرمحمدی؛ خانه قدیری مرمت میشود، این چندمین بار است که این عمارت دوره قاجار مرمت میشود. این عمارت در حال حاضر در محله سبزه میدان رشت، انتهای بن‌بست احتساب قرار دارد و به عنوان ساختمان اداری میراث فرهنگی شهرستان رشت کاربری دارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان رشت از مرمت دوباره خانه قدیری خبر می‌دهد. «ایمان سهیلی» می‌گوید: خانه تاریخی قدیری، از جمله بناهای فاخر رشت است که ویژگی‌های معماری و تاریخی خاصی دارد. این بنا در دو طبقه ساخته شده و با معماری خاص و ارسی و بازشو‌های رنگی منحصر‌به فردی دارد. این بنای دوره قاجار، به شماره ۲۶۸۶ و در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
سهیلی از تخصیص اعتبار ۲۰۰میلیون تومانی برای مرمت این عمارت خبر می‌دهد و می افزاید: این اعتبار، از محل اعتبارات استانی مرمت و احیاء بناهای تاریخی هزینه میشود.
در پرونده ثبتی این بنا، تاریخ دقیق ساخت عمارت روشن نیست. اگرچه در پرونده بنا قدمت این عمارت را پهلوی نوشته‌اند، ولی این بنا در دوره پهلوی اول یک بار مرمت شده است. بنابراین مستندات، تیرماه سال ۱۳۴۴ «محمدحسن و نصراله همدانی» ملک خود را به «دکتر فریدون نصیری» می‌فروشند و همان سال عمارت به‌عنوان مهریه زوجه دکتر نصیری، به سید اکرم قدیری، سپرده میشود و از آن پس این عمارت به نام «خانه قدیری» شناخته میشود. در سال ۱۳۶۷، بر اثر بی‌مبالاتی ساکنان - که خانه را در اجاره داشتند- خانه دچار آتش سوزی شدیدی میشود. سقف عمارت، درب و پنجره‌های چوبی، بخش زیادی از ارسی‌های طبقه دوم و تالار آیینه آسیب جدی می‌بیند. پس از آن خانه به اداره میراث فرهنگی فروخته میشود و این اداره با مرمت عمارت (هرچند ناقص)، این ساختمان را به عنوان اداره میراث فرهنگی شهرستان رشت تغییر کاربری می‌دهد.
آنچه امروز به عنوان خانه قدیری می‌شناسیم، کوچک شده آن عمارت بزرگ و اعیانی است. پیش از واگذاری بنا به اداره میراث فرهنگی بخش‌هایی از بنا (احتمالا حیاط در دو ضلع) فروخته شده بود و بعدها نوسازی شده است. به دلیل قرارگیری این خانه در یک کوچه بن بست، اداره میراث فرهنگی در زمان مرمت، ناچار به عقب‌نشینی شد و بخشی از حیاط ورودی باز هم کوچک میشود.
در حال حاضر این بنا دو حیاط دارد. حیاط اصلی و ورودی سردر زیبایی دارد که در مرمت دهه ۷۰ساخته شده است. حیاط ورودی باغ مشجری دارد و کف حیاط نیز همچون خانه‌های رشت قدیم، با قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای کف پوش شده است. حیاط دوم، درست پشت عمارت قرار گرفته و از راهروی طبقه اول، دربی به حیاط دوم باز میشود. در این بخش اتاق‌های کوچکی هست که احتمالا بخش خدمات و مطبخ خانه بوده است. در حیاط پشتی حوض کوچک بیضی شکل با رنگ فیروزه‌ای و یک چاه آب وجود دارد.
یکی از کارشناسان اداره میراث فرهنگی شهرستان رشت درباره این بنای دو طبقه می‌گوید: از فرم معماری بنا معلوم میشود دو ساختمان مجاور جزو همین ملک بوده و در گذشته تفکیک و فروخته شده است. ورودی بنا سه درب داشت که بعد از حریق و مرمت برای بازگشایی کوچه، بخشی از حیاط عقب‌نشینی کرده است.
«مهدی میرصالحی» با اشاره به سه تیپ معماری در این بنا، می‌افزاید: خانه قدیری سه نوع معماری دارد؛ معماری بومی گیلان با سقف سفال‌پوش و معماری فلات ایران با اصول تقارن انسان واره – درونگرایی و معماری اروپایی با کاربرد شیشه‌های معروف به «جام» در تلار. به نحوی که ایوان و یا تلار عمارت را شیشه بند می‌کردند تا از نفوذ باران به داخل بنا جلوگیری شود.
وی دیگر شاخصه‌های این بنا را اینگونه توضیح می‌دهد: گچ‌بری و آیینه کاری تالار مرکزی در این بنا خاص است. تالار مرکزی در طبقه فوقانی است. کف طبقه همکف قبلا چوبی بوده ولی بعد از مرمت موزاییک کرده‌اند. پل کوبی‌های طبقه دوم هم بعدها پارکت شده است. معمولا بیشترین تزیینات در شاه‌نشین خانه بود طبقه فوقانی با سقف بلند، تابستان نشین بنا بود و طبقه همکف با سقفی کوتاه، زمستان نشین بود. علاوه بر آن، طبقه دوم، ایوانی بلند و با پنجره‌های بازشو دارد که به گردش هوا در تابستان کمک می‌کند. تالار اصلی بنا ارسی‌های زیبایی دارد ولی بخش‌های زیادی از شیشه‌های رنگی این ارسی‌ها شکسته و تعمیر نشده است. بخش‌هایی از آئینه‌کاری‌های تالار مرکزی هم ریخته شده و در مرمت‌های غیراصولی روی آن را گچ کشیده‌اند. حالا باید دید اعتبار تخصیص یافته تاچه اندازه کفاف مرمت بنایی را می‌دهد که طبقه نخست آن دچار رطوبت شده است. و آیا ارسی‌های زیبای شاه نشین و آئینه کاری‌های تالار نیز مرمت می شود؟
نظر شما