به گزارش خبرگزاری شبستان از قم به نقل از حوزه، نشست تخصصی بررسی بحران جمعیت به همت قرار گاه خاتم الاوصیا (ع) و با حضور حجج اسلام مسلم منفرد عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت، محمد نیکنام مسئول کارگروه اندیشه ولایت جبهه فرهنگی مردمی خاتم الاوصیاء قم، خانم دکتر راضیه میرعلی ملک استاد حوزه و دانشگاه و خانم صفایی زاده مسئول کارگروه جمعیت جبهه فرهنگی مردمی خاتم الاوصیاء قم برگزار شد.
در دهه ۶۰ هر ۱۰ خانواده ایرانی دارای ۶۴ فرزند بودند و در طول ۴ سال این عدد به ۴۰ رسید
حجت الاسلام منفرد در این نشست تخصصی، گفت: موضوع جمعیت موضوعی میان رشته‌ای است و با حوزه‌های تخصصی مختلفی مرتبط می‌باشد.
وی افزود: در دهه ۶۰ نرخ باروری کشور ما ۴/۶ بوده است؛ یعنی در دهه ۶۰ هر ده خانواده ایرانی ۶۴ فرزند داشته است.
حجت الاسلام منفرد خاطرنشان کرد: در سیاست‌های کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، کشور ما مجری بوده و اساس این سیاست‌ها از سوی سازمان‌های بین المللی و خارج از مرزهای ایران بر ما دیکته شده‌اند.
وی سرعت ایران در رسیدن به نرخ باروریِ ۴ که چشم انداز سیاست‌های کنترل جمعیت بود را بسیار بالا و بی نظیر دانست و گفت: ما در ۴ سال به این نرخ رسیدیم.
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت تصریح کرد: در بازه زمانی کوتاهی نرخ باروری به زیر سطح جانشینی هم رسید و تا ۱/۲ و حتی زیر ۲ فرزند رفت.
وی با اشاره به آخرین سرشماری که در کشور صورت گرفته است افزود: طبق سرشماری انجام شده در سال ۹۵، هنوز به سطح جانشینی نرسیده‌ایم.
کروناهراسی و القائات اقتصادی از عوامل تأثیرگذار در کاهش نرخ باروری کشور
حجت الاسلام منفرد بیان داشت: متأسفانه در سال‌های اخیر به خاطر کرونا هراسی و القائات اقتصادی که به خانواده‌ها می‌شود نرخ باروری به زیر ۲ و حتی به ۶/ ۱ هم رسیده است.
وی گفت: بر اساس سیاست‌های تحمیلی در خوشبینانه ترین حالت تا ۲۰ یا ۳۰ سال آینده ایران پیرترین کشور منطقه خواهد بود؛ در حال حاضر نیز ایران یکی از ۷ کشوری است که با سرعت بالا به سمت پیر شدن می‌رود.
کشور ما «پنجره جمعیتی» را نباید از دست دهد
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت اظهار کرد: زمانی که بیش از دو سوم جمعیت یک کشور را جمعیت در سن کار تشکیل دهد به اصطلاح در فرصت پنجره جمعیتی قرار دارد؛ کشور ما در این سال‌ها در فرصت پنجره جمعیتی است، اما با پیر شدن جمعیت این فرصت و پیشرفت‌های حاصل از آن را از دست خواهد داد.
وی با تأکید بر اینکه ما باید ببینیم برای جلوگیری از پیری جمعیت چه فرصتی را در پیش رو داریم و چه کاری را باید دنبال کنیم، عنوان داشت: حجم بالایی از جمعیت کنونی کشور ما در حال خارج شدن شرایط ایده آل در زمینه باروری هستند؛ این اتفاق تا ۵ سال آینده به وقوع می‌پیوندد.
مشکل اصلی در عدم اقبال مردم به فرزندآوری از نوع فرهنگی است
حجت الاسلام منفرد گفت: یکی از اصلی ترین مسائلی که در مواجهه مردم با موضوع فرزندآوری مطرح می‌نمایند مشکلات اقتصادی است؛ اما باید بدانیم که مشکل اصلی ما در این زمینه از نوع فرهنگی می‌باشد.
وی ادامه داد: باید دید کشورهایی که دچار کاهش جمعیت هستند کدام کشورها هستند؟؛ در حال حاضر کشورهایی که پیشرفته‌تر و توسعه یافته محسوب می‌شوند، دارای نرخ باروری پایین‌تری نسبت به سایر کشورها هستند.
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت رفاه طلبی را بنا به دیدگاه‌های جمعیت شناسان از عوامل کاهش فرزندآوری برشمرد و خاطرنشان کرد: عوامل اقتصادی در این زمینه اثرگذار هستند، اما باید دانست که اگر خانواده‌ها در زمینه‌های اقتصادی به رفاه هم برسند با نگاه حاکم و فرهنگ موجود نسبت به فرزندآوری اقدامی نخواهند داشت.
بحران جمعیت، از معدود مسائل دهشتناک کشور از منظر مقام معظم رهبری است
وی گفت: همانطور که می‌دانیم رهبر معظم انقلاب اسلامی نوعاً در بیاناتشان به صورت‌های مختلف امیدوار کننده صحبت می‌کنند؛ اما از معدود مسائلی که در مورد آن وضعیت را دهشتناک ترسیم کرده‌اند بحران جمعیت کشور است.
حجت الاسلام منفرد بیان داشت: در میان مسئولین و نخبگان کشور در موضوع جمعیت غفلت وجود دارد؛ می‌بایست دغدغه مندان در این حوزه به جهاد تبیین پرداخته و مسئولین و نخبگان کشور را در جهت جلوگیری از بحران جمعیت اقناع نمایند.
وی ضمن بیان عوامل عدم رغبت خانواده‌ها در زمینه فرزندآوری افزود: جهت تقابل با این مسئله باید گفتمان سازی برای عموم مردم صورت گیرد و این کار با دست گذاشتن روی دغدغه‌های آنان قابل اجراست.
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت اظهار کرد: باید با آگاهی بخشی به مردم در زمینه آسیب‌های ناشی از پیری جمعیت آنان را متقاعد کرد.
وی گفت: یکی از موضوعاتی که باید مورد تشریح برای مردم واقع شود مسئله سقط عمدی جنین یا اسقاط جنین در کشور است؛ باید مردم بدانند این نوع سقط جنین بنا به نص صریح قرآن مجید قتل نفس محسوب می‌شود.
حجت الاسلام منفرد با تأکید بر اینکه تا ۸۰۰ هزار مورد سقط جنین عمدی در سال گزارش شده است، عنوان داشت: به طور میانگین نیم میلیون در سال سقط عمدی جنین را در کشور اسلامی ایران داریم؛ البته باید دانست در حدود ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار مورد از کل موارد اسقاط جنین به صورت قانونی و به دلایل پزشکی انجام می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه از جهت فقهی سقط عمدی جنین پرداخت دیه را به دنبال خواهد داشت، ادامه داد: بهانه‌های مختلفی برای وقوع چنین عملی مطرح می‌شود؛ یکی از آنها عدم آمادگی پدر و مادرها جهت تربیت فرزند است؛ منشأ این نگاه شیءپنداری جنین می‌باشد و این مهمترین مسئله‌ای است که باید در زمینه آن فرهنگ سازی کرد.
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت خاطرنشان کرد: سقط عمدی جنین آسیب‌های مختلفی اعم از بستری شدن در بیمارستان و حتی از دست رفتن توان باروری برای زنان را به دنبال دارد.
خودکشی بیش از ۳ درصد مادرانی که سقط جنین کرده‌اند
وی افزود: بیش از ۳ درصد از مادرانی که سقط عمدی جنین را داشته‌اند دست به خودکشی زده‌اند و مشکلات روانی پس از این اقدام نیز یکی دیگر از تبعات آن می‌باشد.
حجت الاسلام منفرد با اشاره به آمار تعداد خانواده‌های تک فرزند گفت: در حال حاضر متأسفانه بیش از ۷۰ درصد خانواده‌های جوان کشور کمتر از دو فرزند دارند؛ این موضوع می‌تواند آسیب‌هایی را برای خانواده‌ها، جامعه و خود آن فرزندان به دنبال داشته باشد.
وی تصریح کرد: ما باید به خانواده‌ها بیاموزیم که نیاز اصلی فرزندان آنها داشتن برادر و خواهر است؛ در روایات و تعابیری که در گذشته در مورد فرزند مطرح می‌شد، الفاظی همچون «برکت خانه»، «چراغ خانه»، «عصای دست» و غیره بود؛ اما در حال حاضر تعابیر و کلان روایتهایی که در گفتمان جامعه رایج شده است شامل اصطلاحاتی همچون «زلزله»، «دردسر»، «مایه زحمت» و تعابیری اینچنینی می‌باشند.
هیچ تقابلی میان «مادری» و سایر نقش‌های اجتماعی بانوان وجود ندارد
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت گفت: بین مادری و سایر نقش آفرینی‌های بانوان در جامعه تقابل وجود ندارد؛ با وجود اینکه نیاز است تغییرات اساسی در قوانین و تسهیلات مرتبط با نقش آفرینی اجتماعی زنان جامعه انجام گیرد، اما باید دانست که بین مادری و اشتغال تقابل وجود ندارد و مادران بسیاری در جامعه ما هستند که هم نقش مادری را ایفا کرده و هم به فعالیت‌های علمی و اجرایی پرداخته‌اند.
باید قوانین و تسهیلات مرتبط با فرزندآوری به طور جدی تری اجرایی گردند
دکتر راضیه میرعلی ملک استاد حوزه و دانشگاه در نشست تخصصی بررسی بحران جمعیت که در دفتر مرکزی این خبرگزاری برگزار شد ضمن تبریک ایام الله دهه فجر انقلاب اسلامی و ایام ولادت حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) گفت: یکی از مسائل اصلی در بحران جمعیت و کاهش فرزندآوری گره‌های ذهنی بانوان جامعه است، زیرا این قشر به عنوان نیمی از جامعه و تأثیر گذار بر نیم دیگر می‌باشند، لذا می‌توان با حل چالش‌های فکری آنان مسئله جمعیت را تا حد زیادی حل کرد.
وی افزود: یکی از مسائل مهم و عمده دیگر جایگاه مادری است؛ مادر امروز با مادر سنتی دهه ۶۰ بسیار متفاوت می‌باشد؛ برخی از بانوان امروز بنا بر افزایش رویکردهای لذت گرایی و فرد محوری کمتر خواهان وقت گذاشتن برای فرزندان هستند.
کارشناس دکتری مطالعات زنان و خانواده خاطرنشان کرد: بسیاری از سقط جنین‌های عمدی به واسطه تشویق خود مردان اتفاق می‌افتد و این امر نیز برحسب تنزل جایگاه پدری و ترسیم بیشترین نقش پدر در نان آوری و امور اقتصادی است و این امر بدون در نظر گرفتن جایگاه بلند پدری، عدم تمایل به فرزندآوری را به دنبال خواهد داشت.
میل به کسب منزلت اجتماعی یکی از عوامل کاهش رغبت بانوان به فرزندآوری است
وی میل به کسب منزلت اجتماعی را نیز یکی از عوامل کاهش رغبت بانوان در امر فرزندآوری دانست و گفت: امروزه درصد بالایی از بانوان، فرزند را مانع پیشرفت خود می‌دانند؛ واقعیت این است که در دهه اخیر به دلیل رویکردهای به وجود آمده و تزلزل‌های هویتی در برخی از بانوان ایرانی، زنان به دنبال رقابت و کسب جایگاه‌های فراتر اجتماعی می‌باشند.
میرعلی ملک تصریح کرد: باید زن امروز را به این نتیجه برسانیم که در کنار تحصیل و اشتغال می‌تواند یک مادر هم باشد و چه بسا تعریف منزلت اجتماعی با گفتمان سازی باید به سمت اولویت مادری بر نقش‌های اجتماعی سوق یابد.
وی با اشاره به رویکردهای موجود در امور آموزشی کشور افزود: قانون جوانی جمعیت راه را هموار کرد اما در عمل توجه آن‌چنانی به آن نمی‌شود؛ باید این قوانین و تسهیلات مرتبط با فرزندآوری به طور جدی تری فرهنگ سازی و سپس اجرایی گردند.
شعار عدم تشابه داده، اما تساوی مرد و زن را در وضع قوانین دنبال کرده‌ایم
استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: ما شعار «عدم تشابه» را داریم اما در مباحث قانونی تساوی زن و مرد را دنبال کرده‌ایم؛ می‌بایست با توجه به عدم تشابه جسمانی و روانی زنان و مردان تسهیلاتی متناسب با این تفاوت‌ها در جهت فرزندآوری برای زنان ایجاد کنیم.
باید مسئله را برای مردم تبیین کرد
وی گفت: مردم ما همان مردمی هستند که انقلاب کردند و زنان ما همان زنانی می‌باشند که در دوران انقلاب و دفاع مقدس ایفای نقش جدی داشتند؛ هم اکنون نیز باید در راستای حل مسئله بحران جمعیت، وضعیت کشور و محاسن فرزندآوری به خوبی برای مردم تبیین شود تا شاهد نتایج مثبتی در این زمینه باشیم. وی با تأکید بر تسهیل گر بودن زبان هنر در اقناع مردم عنوان داشت: باید از این طریق مسئله را برای مردم تبیین کرد تا بتوانند به جنگ با بحران جمعیت بروند.
کارشناس مطالعات زنان و خانواده اظهار کرد: لذت گرایی و فردمحوری یکی از اصلی ترین موانع فرهنگی و ذهنی می‌باشد که در جامعه امروزی زنان رشد کرده است و خود یکی از موانع فرزندآوری در زنان بشمار می اید.
اعتقاد به خرافه‌هایی در بانوان جامعه از موانع فرزندآوری است
استاد حوزه و دانشگاه گفت: متأسفانه اعتقاد به خرافه‌هایی در بانوان جامعه خود یکی از موانع فرزندآوری است؛ به عنوان مثال عدم ازدواج بهنگام و بموقع به جهت ادامه تحصیل و یا عدم توان زن در باروری‌های متعدد و یا عدم امکان فرزندآوری بعد از ۳۵ سال زیر نظر پزشک متخصص و امثال این باورهای غلط مانع فرزندآوری بیشتر بانوان شده است.
وی ادامه داد: باید بدانیم که بیشترین آمار طلاق مربوط به زوج‌هایی است که فرزندآوری نداشته‌اند و این امر خود نشان از این دارد که باور غلط دیگری به نام عدم فرزندآوری به بهانه شناخت بیشتر در سال‌های زندگی، باور صحیحی نخواهد بود.
باید به وعده الهی در بذل روزی ایمان داشته باشیم
میرعلی ملک باور به وعده الهی در زمینه اعطای رزق و روزی که در قرآن کریم آمده است را از دیگر عوامل مهم فرهنگی در زمینه تقابل با بحران جمعیت برشمرد و خاطرنشان کرد: باور به اعتقادات دینی موانع اقتصادی را که یکی از علل عدم فرزندآوری شمرده می‌شود، در اذهان مردم تغییر خواهد داد.
تحولات مربوط به جمعیت اتفاقی نبوده است
حجت الاسلام محمد نیکنام مسئول کارگروه اندیشه ولایت جبهه فرهنگی مردمی خاتم الاوصیاء (ع) ضمن تبریک ایام دهه فجر انقلاب اسلامی، گفت: این دهه فرصت مناسبی برای پرداختن به مسئله جهاد تبیین است؛ موضوع بحران جمعیت یکی از مسائل مهمی است که در این سال‌ها باید در مورد آن تبیین جهادی صورت گیرد.
وی افزود: باید بدانیم که مسئله جمعیت و تحولات مربوط به آن در طول دهه‌های گذشته بویژه در کشور ما یک موضوع اتفاقی نبوده و مسئله‌ای کاملاً سیاسی است.
حجت الاسلام نیکنام خاطرنشان کرد: بسیاری تصور می‌کنند شعار فرزند کمتر آسایش بیشتر در دوران دولت سازندگی مطرح شده است؛ اما واقعیت این است که در دوران پهلوی و از سوی شخصی آمریکایی به نام روستو در ایران ارائه شد.
وی تز روستو را سوق دادن سبک زندگی مردم ایران به سمت سبک زندگی غربی دانست و گفت: این شخص برای کاهش تعداد نفوس مسلمانان در ایران این برنامه را دنبال کرد.
به طور میانگین در هر سال نیم میلیون جنین به طور عمد سقط می‌شود
مسئول کارگروه اندیشه ولایت جبهه فرهنگی مردمی خاتم الاوصیاء قم تصریح کرد: در مسئله سقط عمدی جنین که در سال‌های اخیر آمار آن بالا رفته از ۳۵۰ هزار تا ۸۰۰ هزار به طور رسمی گزارش شده است؛ این یکی از بحران‌های حال حاضر کشور ما می‌باشد.
وی با اشاره به غلط بودن تلقی مردم از منشأ تولید جنین‌های سقط شده افزود: مردم تصور می‌کنند که بیشتر جنین‌هایی که مورد سقط عمدی واقع می‌شوند دارای منشأ نامشروع می‌باشند و این در حالی است که بنا به گزارش رسمی پزشکی قانونی نطفه ۹۳ درصد جنین‌های سقط شده کاملاً مشروع بسته شده است.
زبان هنر به خوبی می‌تواند اصالت هویت زن و نقش مادری او را بیان نماید
حجت الاسلام نیکنام بیان داشت: استفاده از زبان هنر می‌تواند اصالت هویت زن، جایگاه خانواده و نقش مادری را برای زنان ما به خوبی بیان نماید و در تغییر نگرش‌های زنان ما تأثیرگذار باشد.
وی گفت: در سال ۱۹۴۸ در تز ارتش ایالات متحده آمریکا آمده است که به جای برخورد متقابل با مللی همچون مسلمانان باید از به دنیا آمدن آنها جلوگیری کنیم؛ ما در واقع ۸۰ سال است درگیر یک جنگ شناختی شده ایم.
کشور ما به تولید سردارانی همچون شهید حاج قاسم سلیمانی نیاز دارد
مسئول کارگروه اندیشه ولایت جبهه فرهنگی مردمی خاتم الاوصیاء قم اظهار کرد: به طور ویژه پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی این فرصت ایجاد شده است تا از این ظرفیت استفاده کنیم برای تشویق مردم به تولید فرزند برای ایران ۱۴۸۰ که کشوری سالخورده است و نیاز به سردارانی همچون سردار دل‌ها برای دفاع از کیان خود دارد.
وی با تأکید بر عنوان «مادری» اظهار داشت: تلقی ما این است که دشمنان در ۴۰ سال گذشته تلاش کرده است تا نقش مادری را از ذهن زن ایرانی حذف نمایند؛ حتی برخی از سران آنها به لجن کشیدن نقش مادری را به عنوان راهکاری برای تقابل با ایران اسلامی مطرح کرده اند.
«مادری» از منظر امامین انقلاب حتی بالاتر از شغل انبیاست
حجت الاسلام نیکنام گفت: یکی از راهکارهای مقابله با این حربه‌ها تشریح نقش مادری برای زنان جامعه اسلامی به عنوان یک شغل مقدس است؛ جایگاه مادر را باید از زبان امامین انقلاب اسلامی شنید؛ از دیدگاه ایشان مادری یک شغل بوده، از برترین شغل‌ها می‌باشد و حتی از معلمی که شغل انبیا محسوب می‌شود بالاتر است.
وی خاطرنشان کرد: تشبیه شغل مادری به شغل انبیا در کلام امامین انقلاب از این جهت است که مادر نقش تربیتی دارد.
معرفی کتاب «۳+» با موضوع واقعیت‌هایی پیرامون فرزندآوری
خانم صفایی زاده مسئول کارگروه جمعیت جبهه فرهنگی مردمی خاتم الاوصیاء قمبه معرفی کتاب «۳+» پرداخت و گفت: این کتاب با موضوع واقعیت‌هایی پیرامون فرزندآوری و به قلم سید حسین موسوی نوشته شده است.
وی افزود: این کتاب تاکنون به چاپ شصتم رسیده و این نکته حائز اهمیتی در مورد آن است.
صفایی زاده خاطرنشان کرد: در کتاب «۳+» به سیره حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به عنوان الگوی والای زنان مسلمان اشاره شده و به دنیا آوردن ۵ فرزند توسط ایشان در ۹ سال یک ویژگی مهم ایشان به شمار آمده است.
وی بررسی گره‌های ذهنی مرتبط با عدم تمایل بانوان در زمینه فرزندآوری را یکی از سرفصل‌های آن اعلام کرد و گفت: جهت مطالعه هرچه بیشتر کتاب «۳+» یک پویش ملی و مسابقه طراحی شده است که مخاطبین آن تا ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ مهلت دارند در آن شرکت کرده و به سوالات مطرح شده پاسخ دهند تا ضمن بهره گیری از این کتاب و شرکت در پویش، جوایز ارزنده‌ای را به قید قرعه دریافت نمایند.
مسئول کارگروه جمعیت جبهه فرهنگی مردمی خاتم الاوصیاء قم، تصریح کرد: برای نفر اول برنده این قرعه کشی یک واحد آپارتمان در تهران در نظر گرفته شده است؛ برای ۱۰۰ نفر بعدی نیز ۱۰۰ عدد کارت هدیه یک میلیون تومانی در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به اینکه پرسشنامه همراه با کتاب عرضه می‌شود، افزود: درخواست کنندگان می‌توانند از طریق لینک مندرج در پوستر این پویش اقدام به ثبت نام نمایند تا کتاب برای آنان در هر نقطه از کشور به صورت رایگان ارسال گردد؛ پاسخ پرسش‌ها نیز در سامانه مربوط به مسابقه باید وارد گردند که همراه با کتاب توضیح داده شده است.
نظر شما