خبرگزاری شبستان-مازندران؛ با توجه به فرارسیدن ایام نورانی دهه مبارک فجر و بهار انقلاب اسلامی و با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص احیای اصل فریضتین امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و اینکه ایجاد نظام اسلامی و حفظ آن را از بزرگترین معروفات حال حاضر عنوان نمودند، بدین جهت در سلسله گفت‌وگوهایی با کارشناسان و استادان دانشگاه و حوزه سایر مسئولان استانی به بررسی جوانب کار در حوزه امربه معروف و نهی از منکر و اثرات اجرای این فریضتین در جامعه خواهیم پرداخت.
در نخستین گفت‌وگو به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین«جواد قائمی» مدیر حوزه های علمیه خواهران استان مازندران رفتیم که متن گفت‌وگو از نظرتان می‌گذرد؛
* لطفاً بفرمایید چگونه می توان از ظرفیت دستگاه ها در جهت گسترش معروفات و نهی از منکرات استفاده نمود.
از جمله مشکلات در مسیر کارهای فرهنگی در جامعه ما و از جمله مساله ترویج و اقامه فرضیه امر به معروف و نهی از منکر تعدد مراکز عهده دار مسئولیت در عین عدم تعیین خط تمایز در حریم کاری است و همین سبب هدر رفت ثروت اعم از مادی و معنوی و فرصت سوزی خواهد شد. از این روی باید گفت بهترین روش برای ظرفیت شناسی دستگاه ها تعیین محدوده فعالیت متناسب با حوزه فعالیتی و نوع هدفگذاری در فعالیت اداری است .
*جنابعالی موانع گسترش فرهنگ اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در سطح جامعه را در چه مواردی می دانید؟
از جمله لوازم هر کاری ، ایجاد شناخت در جامعه مخاطب از طریق تصویر سازی ذهنی است که متاسفانه در حوزه فعالیت های فرهنگی نسبت به آن به شدت دارای مشکل هستیم . چرا که از یک طرف دشمنان به دنبال تخریب چهره ذهنی مخاطبین از مولفه های فرهنگی هستند و در عین حال ما ها هم بعنوان دغدغه مندان و مروجان امور فرهنگی تلاش چندانی متناسب با تحولات زیستی و زمانی نکرده ایم و این باعث شد که با توجه به تنوع نسلی ، همچنان بر اساس ذائقه نسل های پیشین عمل کنیم . در امر به معروف و نهی از منکر از مهمترین چالشها ، چالش فرهنگی مبتنی بر عدم ارائه چهره ای جامع و مطلوب از واقعیت فرضیه امر به معروف است . شما در گفتمان رفتاری و عملی از سطح فردی و اجتماعی تا حتی عرصه هنر و رسانه اگر سوال کنید از اولین تصویر از این فرضیه ، برخورد قضایی و چکشی به ذهن مخاطب خطور میکند و تا زمانی که متولیان امر نسبت به بازسازی از این مقوله نداشته باشند ، وضعیت همین منوال خواهد بود و حال آنکه اگر همین عنوان را در قالب جامعه پذیری مطرح کنید ، خواهدید دید که واکنش بسیار متفاوت خواهد بود.
چالش و مانع بعدی ، تغییر ذائقه رفتاری مردم از فعال محیطی و کنشگر اجتماعی به یک تماشاچی اجتماعی است که همین باعث می شود که کارویژه خود را تماشاچی بودن حوادث و بالتبع ثبت احوالات اجتماعی و اطلاع رسانی تعریف کنید و شاهد این مدعا واقعیت های تلخ اجتماعی و طبیعی از حوادث قهریه زمین تا تصادفات و از نزاعات دسته جمعی تا قتل ناموسی به تصویر کشیده شده از سوی تماشاچیان اجتماعی است که اگر درصد کمی از این تماشاچیان ، کنشگران اجتماعی بوده اند ، یقینا بخشی از این حوادث زخ نمی داده و بخش دیگر هم در این حد فجیع نمی شده است که فعالین فرهنگی و رسانه در این حوزه باید احساس خطر و وظیفه بیش از قبل داشته باشند .
*به نظر شما اجرای فریضتین امر به معروف و نهی از منکر به چه میزان در جلوگیری از نفوذ و گسترش فرهنگ مهاجم غربی مؤثر است؟
نکته مهمی که در اینجا باید معطوف به رفتارهایی که به اصطلاح شما متاثر از فرهنگ مهاجم غرب است ، مد نظر و مبنای تحلیل قرار بگیرد دقیقا همان نکته ای است که از سالیان قبل مقام معظم رهبری (دام ظله) تحت عنوان تولید و ارائه سبک زندگی اسلامی بدان تاکید داشته اند . در کنار این نکته باید دید که رفتارهای جوانان و برخی خانواده ها در تقلید از الگوهای غربی در ابعاد مختلف از آرایش و پیرایش تا ساخت خانه و چیدمان دکور داخلی خانه از باب صرف مدگرایی است یا هنجارهای پذیرفته شده اجتماعی .
نچه برداشت بنده است از روی مطالعات و رفتارهای افراد در مناسبت های مذهبی و ملی از جمله ایام عاشورا ، تشیع شهدای گمنام و مدافعین حرم و جریان سوگ و ماتم یک ساله افکار عمومی جامعه که ناخواسته هر کسی با نام ایشان بغص می کرده است ، گویای این واقعیت است که صرفا مدل گرایی است و این بخاطر آن است که انسان متاثر از موقعیت های مختلف سنی و طبقاتی نیازمند به یک الگو است و هرگز در خلاء کار نخواهد کرد و وقتی از این سوی کار نشود و الگوی ارائه و به پذیرش نرسیده باشد ، یقینا الگو پذیری از غرب امر طبیعی است . لذا هر چقدر در تصویر سازی فرهنگی در قالب امر به معروف و نهی از منکر صحیح و جامعه موفقیت داشته باشیم و نیازمندی الگویی آنان از این طریق در ابعاد مختلف زیست فردی و اجتماعی برآورده شود ، گرایش به غرب کمتر خواهد شد . چون هر کس در بدو امر به راحتی حاضر به تن دادن این مولفه ها نخواهد که شاهد آن هم این است که در طول این سالیان و علی رغم همه اقدامات ضد فرهنگی از طریق بکارگیری ابزارهای مختلف دیداری و شنیداری تا متون و منابع مطالعاتی ، همچنان این رفتارهای بعنوان یک مد از سوی جامعه مخاطب ما مورد مطالبه و توجیه قرار می گیرد و نه یک ارزش انسانی.
*با توجه به گلایه مندی مردم در خصوص وضع موجود و تذکر رهبری در خصوص کیفیت لوازم تولید داخل و صنعت خودرو، مهمترین مسائل و مشکلات استان مازندران چه موضوعاتی است و راهکار مقابله با آن چیست ؟
اگر بخواهیم منشاء و در عین حال مهمترین مساله و مشکل استان مازندران را در یک عبارت جمله خلاصه کنم باید سر سبزی آن را مهمترین مشکل ذکر کنم که متاسفانه فقر مادی و معنوی این دیار علوی هم در پشت همین پوشش پنهان مانده که از ابعاد مختلفی قابلیت تحلیلی دارد . به جهت سر سبزی بخصوص در منطقه غرب با سیل مسافر و جمعیت شناور که اگر قبلا فصلی و در نهایت مناسبتی بوده ، الان پای ثابت هر روز شهرهای مازندران و بخصوص شهرهای ساحلی است که به تناسب آن در کل استان و شهرهای مقصد نه زیرساخت های شهری و رفاهی دیده شده است و نه زیرساخت های درمانی و امنیتی و همین محدودیت به جهت عدم تعادل عرضه و تقاضا باعث گرانی افسارگسیخته در حوزه مالی و بازار شده ؛ در حوزه محیط زیست باعث آلودگی و تخریب آن متاثر از انباشت زباله و برداشت از منابع آبی ؛ در حوزه فرهنگی باعث شکل گیری حیاط خلوت مهاجمان فرهنگی و تغییر الگوی زیست بومی به غیر در حوزه تراز سنجی رفتاری و بالتبع تغییر الگوی زیست تولید به مصرف گرایانه خواهد شد و در نهایت به بهانه البرز مرکزی از ساخت صنایع سنگین به بهانه محیط زیست که منبع و مولد اصلی اشتغال است ممانعت شده و باعث بروز بیکاری می شود .
اما باید محیط زیست که نعمت خدادای برای همگان و نه فقط نسل فعلی است را با برنامه ریزی جامع به یک ابزار تعالی اجتماعی در ابعاد مختلف آن تبدیل نمود .
از دیگر مشکلاتی که شاید ریشه در رفتار برخی مدیران داشته و باعث تحریک خرده فرهنگ های استان شود و در نهایت منجرب به تحریک پذیری اجتماعی برای تفکیک جغرافیای سیاسی استان است که مدیران استانی باید با جامع انگاری و عدالت رفتاری و تسهیل مناطق مختلف در دسترسی آسان به امکانات آموزشی و درمان و بودجه ای، جلوی این آسیب که آثار و پیامدهای آن همه استان را درگیر خواهد کرد ، بگیرند و پیشگیری کنند .
مهمترین راهکار توجه به فرهنگ اصیل مازندران که معجون از آموزه های دینی در کنار نوع دوستی و تلاش برای زیست بهتر بوده است ، می باشد که از این طریق در ضمن با تقویت خانوده و سلوک زیستی می توانیم از همه ظرفیتها و فرصت های مادی و معنوی استفاده کنیم .
*در خصوص جهاد تبیین که موضوع مورد تاکید مقام معظم رهبری طی دیدارهای اخیر ایشان با اقشار مختلف در مناسبت های گوناگون بوده است، به نظر جنابعالی رسالت ستاد، نخبگان و دستگاههای حاکمیتی در این خصوص چیست؟
مرور تاریخ و تحولات جوامعه انسانی گویای این نکته خواهند بود که همه انقلابات و پدیده ها دارای سه مرحله سخت هستند از تولید اندیشه و ارائه ایدئولوژی به سطح افکار عمومی برای تحریک پذیری اجتماعی تا بسیج توده ها و کسب قدرت اجرایی و در نهایت زعامت سیاسی و نگهداشت پدیده شکل گرفته شده . اما نکته و درس مهم دومی که از این مرور تاریخی می توان گرفت ، سختی و در عین حال ضربه پذیری پدیده های اجتماعی در مرحله سوم متاثر از عوامل مختلف همچون « ظهور و بروز نواقص و کاستی ها ، تسویه ها و رقابتی های منفی درون گروهی در میان انقلابیون ، تحریف و عدم انتقال هویت اصلی در انتقال بین نسلی ، تخریب فرسایشی جریان رقیب و در نهایت نفوذ منحرفین به سیستم های تصمیم ساز » و لذا انحراف اسلام اصیل و وقوع حوادث کربلا در این مرحله بوده و یا شکست انقلابات پیاپی فرانسه در این مرحله بوده است و حتی شکست انقلاب اکتبر روسیه .
لذا مقام معظم رهبری بعنوان سکاندار جریان انقلاب که وظیفه ناوبری در دریای پر تلاطم جهان سیاست و نظام بین المللی را عهده دار است که مقتضای این وظیفه ، پیش بینی حوادث دور دست است چنانچه تجربه پیش بینی در ادوار مختلف از تهاجم و شبیخون فرهنگی تا تذکرات قبل از انتخاباتی ایشان گویای این حُسن مدیریتی ایشان است ، که از جمله مهمترین خطر انقلاب ، مساله بروز انحراف متاثر از جابجایی بازیگران اصلی انقلاب و آرمانها و هنجارهای انقلاب در فرایند تبدیل نسلها و شکاف بین نسلی است که وظیفه نخبگان اجتماع در ضمن فهم دقیق آرمانهای انقلاب و مخالفین و معاندین انقلاب ، انتقال به نسل های بعدی از طریق ارائه چهره حقیقی و واقعی از انقلاب است در عین اینکه باید به جامعه مخاطب این الگوی سنجشی را داد که میان ساختار انقلاب و کاربران انقلاب برای ارزیابی از کارآمدی انقلاب تفکیک قائل شده . اگر ما نتوانستیم بدور از تعصبات قومی و قبیله ای یا گرایشات سیاسی ، منتخب خوبی داشته باشیم ، تقصیر را بر عهده انقلابی که این فرصت را برایمان ایجاد کرده است نگذاریم بلکه آسیب و شکست را معطوف کم کاری و عدم بصیرت لازم بدانیم .
* به عنوان یک مسئول/نخبه/و... ظرفیت های استان مازندران در جهت عملیاتی نمودن بیانیه گام دوم انقلاب را چگونه ارزیابی می کنید؟
بیانیه گام دوم در نگاه کلی و برش منطقه ای آن یک نسخه بروز شده در مسیر تعالی بخشی جامعه هدف است و چنانچه در متون آمده مهمترین سرمایه و پیشران توسعه و تعالی ، مساله توجه به جوانان و سرمایه های فرهنگی – اجتماعی است که الحمدلله استان مازندران با فرهنگ کهن دینی خود و در عین حال بهره مندی از جوانان با استعداد خود در مراکز مختلف علمی – پژوهشی اعم از حوزوی و دانشگاهی در یک موقعیت ممتاز کشوری وجود دارد که اگر به این سرمایه های در کنار موهبت طبیعی در برنامه ریزی شهرستانی تا استانی و ملی توجه خاص گردد ، مردم و جوانان مازندران در تاریخ باردیگر ثبت خواهند کرد که چنانچه در تشکیل دولت علوی پیش قراولان مسیر بوده و چنانچه در انقلاب و عرصه های دفاع مقدس با شهدای همچون هاشمی نژاد و بصیر خط شکن بوده اند ، در تحقق بیانیه گام دوم هم خط شکن تعالی جامعه ایران در چله دوم انقلاب خواهند بود.
* با توجه به اهمیت موضوع امید بخشی به جامعه، به نظر جنابعالی چگونه می توان به این مهم پرداخت؟
چنانچه رهبری بیان داشته اند از جمله نقش های دشمن برای ضربه زدن به انقلاب ، مساله ایجاد و گسترش ناامیدی در مسیر تبادل نسلی است و دشمن در این مسیر از نقاط ضعف و ضربه پذیر جامعه و انقلاب ورود خواهد کرد که مساله کارآمدی نظام در مدیریت منابع و ثروتهای مادی و معنوی ، یکی از مهمترین جولانگاه آنان خواهد بود که با فهم و تبیین همه جانبه انقلاب از « وجود ظرفیت تا موانع و مدت زمان فعالیت » چهره حقیقی انقلاب را با وجود ظرفیتهای فرهنگی تا اقتصادی از دسترسی به منابع تا بازار ها از مقدار نیازمندی تکنولوژیکی ایران به غرب تا نیازمندی ژئوپلتیکی غرب به ما برای دسترسی به منابع انرژی و بازار مصرف، در ضمن با جهاد تبیینی می توان شعله های امید به آینده را در جامعه زنده و برافروخته نگه داشت .
* طرح ها و پیشنهادات موفق مجموعه تحت مدیریت جنابعالی در گسترش معروفات و اکرام مراجعین و ارتقاء کارآمدی در بخش های مختلف را برشمارید .
ظرفیت شناسی در ابعاد سازمانی و فردی و ایجاد فضای لازم برای نوآوری افراد در بروز استعدادها و در عین مراقبت ها می تواند بهترین فرصت را برای ترویج امر به معروف و نهی از منکر در ابعاد مختلف آن ایجاد می کند .
نظر شما