مسجد الهادی نگینی در مرکز شهر صعده

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از الکوثر، در شمالی ترین نقطه یمن و در مجاورت با مرزهای عربستان، استانی قرار دارد که نامش این روزها زیاد بر سر زبان هاست. استان صعده که محل شروع فعالیت انصارالله در یمن بوده، در ماه های اخیر هدف شدیدترین حملات هوایی جنگنده های سعودی قرار گرفته است. این استان با یازده هزار کیلومتر مربع مساحت و هشتصد هزار جمعیت، از مراکز اصلی حضور شیعیان زیدی در یمن است.
یشتر مردم استان صعده به کشاورزی و دامداری مشغول هستند، اما با این وجود در این استان مرزی یمن معادن متعددی از جمله مس، کبالت و گرانیت وجود دارد که کار استخراج مواد معدنی از داخل آنها صورت می گیرد.

قدمت تاریخی شهر صعده

شهر صعده از شهرهای قدیمی یمن است که قدمتش به دوران پیش از صدر اسلام می رسد و نام آن بارها در مصادر تاریخی صدر اسلام ذکر شده بود، اما قدمت بنای شهر صعده کنونی که در سه کیلومتر شهر صعده قدیم قرار دارد، به قرن سوم هجری می رسد که «یحیی بن حسین بن قاسم» ملقب به «امام الهادی بالحق» این شهر را در آن زمان بنا کرد.

شهر صعده قرن ها مرکز دولت زیدی در یمن بود، دولتی که از قرن سوم هجری قمری تا سال 1962 میلادی در این کشور حکم‌فرما بود. شهر صعده در دوران دولت زیدی به عنوان شهر علم، دین، فرهنگ، تجارت، صنعت و زراعت شناخته می شد و نمونه ای برجسته از شهری با معماری اسلامی به شمار می رفت.

تشیع در صعده

با توجه به اینکه شهر صعده به دست شخصیت های شیعه زیدی بنا شد و قرن ها این شهر پایتخت دولت زیدی بود، شهر صعده از قرن ها پیش تاکنون به عنوان مرکز اصلی شیعیان زیدی به شمار می رود.
بخش اعظم جمعیت استان صعده را شیعیان تشکیل می دهند و مساجد و حوزه های شیعی در مناطق مختلف این استان وجود دارد که در آن اهالی صعده از جمله جوانان به انجام فرایض دینی و تحصیل علوم دینی می پردازند.شیعیان زیدی خودشان را منتسب به زید پسر امام سجاد(ع) می دانند، گرچه این شخصیت خودش را امام نمی دانست، اما قیامش باعث شد که پیروانش او را امام پنجم شیعیان بخوانند. زید بن علی در سال 121 هجری قمری بر ضد حکومت ظالم اموی قیام کرد و پس از قیام با تعدادی از یارانش به شهات رسید.شیعیان زیدی فرقه های مختلفی همچون «سلیمانیه»، «صالحیه»، «جارودیه» و ... دارند، فرقه های مختلف زیدی بسیار بر روی اصل امر به معروف و نهی از منکر و دعوت به قیام تاکید دارند، به همین دلیل در طول تاریخ هم قیام های زیادی از سوی شیعیان زیدی صورت گرفت.
پیروان فرقه جارودیه وابستگی شدیدی به اهل بیت دارند و بیش از هر فرقه دیگری در بین شیعیان زیدی به شیعیان اثنی عشری نزدیک هستند. اعضای این فرقه را پیروان «زياد بن منذر كوفي» از یاران زید بن علی تشکیل می دهند که وی به نام امام جاروديه خوانده مي‌شود.

فرقه جارودیه، جریان اصلی در بین شیعیان زیدی بوده و شیعیان یمن هم بیشتر تابع فرقه جارودیه هستند. البته هم اکنون شیعیان زیدی یمن به صورت عام، بر روی اشتراکات خود با شیعیان اثنی عشری تاکید زیادی دارند.
شیعیان زیدی برای دوازه امام جایگاه خاصی قائل هستند، اما بنابر اعتقادهایشان به هر کدام از فرزندان اهل بیت که 14 شرط همچون علم و شجاعت را داشته باشد، لقب امام داعی می دهند و از او در زندگی و قیام پیروی می کنند.
از سال 245 تا 1356 هجري قمري دولت زیدی در یمن وجود داشت، اما در طول زمان به يك شكل نبود. گاهي اوقات اين دولت گسترش مي يافت و گاهي اوقات كوچك مي شد. اما در تمام اين سال ها يك دولت مبتني بر فكر شيعه زيدي در يمن برپا بود

شکست وهابیت در صعده

جریان وهابیت از دهه شصت میلادی سعی کرد که با تاسیس حوزه های وهابی در مناطق مختلف صعده از جمله منطقه کتاف بافت جمعیتی این استان را تغییر دهند، اما با تشکیل گروه جوانان مومن در دهه نود میلادی و پس از آن بروز حرکت انصارالله و کارهای فرهنگی و مذهبی این گروه ها، این تلاش جریان وهابیت ناکام ماند و حوزه بزرگ وهابیت در استان صعده در سال 2014 میلادی بسته شد، حوزه ای که به جای تعلیم علوم دینی، مشغول به تکفیرپروری در این منطقه شیعه نشین بود.

مسجد تاریخی شهر صعده
مسجد الهادی در شهر صعده یکی از قدیمی ترین مساجد یمن است که قدمتی 1200 ساله دارد و سومین مسجد ساخته شده در این کشور به شمار می رود. این مسجد که در جنوب شرقی شهر قدیمی صعده قرار دارد، در سال 290 هجری قمری توسط یحیی بن حسین ملقب به الهادی الی الحق که موسس دولت زیدی در یمن است، ساخته شد.

ین مسجد افزون بر معماری داخلی و خارجی منحصر به فرد، فضای معنوی و زیبایی دارد. اینجا همچنین مدفن برخی فرزندان امامان زیدیه است که چندین دهه در یمن حاکم بودند. در این مسجد مقبره طبری‌ها هم وجود دارد‎؛ کسانی که در گذشته در کنار امام هادی (ع) جهاد کردند.

مسجد الهادی که قدیمی ترین مرکز تعلیمی شیعیان زیدی در یمن است، در جنگ اخیر یمن توسط جنگنده های رژیم سعودی بمباران شد که این حمله هوایی به تخریب گسترده این اثر تاریخی یمن منجر شد.