به گزارش خبرگزاری شبستان، مهدی جهان؛ عضو شورای هیئت علمی گروه ادبیات و فرهنگ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی اختصاصی به خبرگزاری شبستان در خصوص برکات ماه رجب و دعای مخصوص این ماه آورده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ؛ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ؛ یا مَنْ یُعْطِى الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ؛ یا مَنْ یُعْطى مَنْ سَئَلَهُ؛ یا مَنْ یُعْطى مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ؛ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ؛ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً؛ اَعْطِنى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ؛ جَمیعَ خَیْرِ الدُّنْیا وَ جَمیعَ خَیْرِ الاْخِرَةِ؛ وَاصْرِفْ عَنّى بِمَسْئَلَتى؛ اِیّاکَ جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا وَ شَرِّ الاْخِرَةِ؛ فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ ما اَعْطَیْتَ؛ وَ زِدْنى مِنْ فَضْلِکَ یا کَریمُ؛
یا ذَاالْجَلالِ وَالاِکْرامِ؛ یا ذَاالنَّعْماَّءِ وَالْجُودِ؛ یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ حَرِّمْ شَیْبَتى عَلَى النّارِ.
اى که براى هر خیرى به او امید دارم و از خشمش در هر شرى ایمنى جویم اى که مى‌دهد (عطاى) بسیار در برابر (طاعت) اندک اى که عطا کنى به هر که از تو خواهد. اى که عطا کنى به کسى که از تو نخواهد. و نه تو را بشناسد. از روى نعمت بخشى و مهرورزى عطا کن به من به خاطر درخواستى که از تو کردم همه خوبى دنیا و همه خوبى و خیر آخرت را و بگردان از من به خاطر همان درخواستى که از تو کردم همه شر دنیا و شر آخرت را زیرا آنچه تو دهى چیزى کم ندارد (یا کم نیاید) و بیفزا بر من از فضلت
اى بزرگوار اى صاحب جلالت و بزرگوارى اى صاحب نعمت و جود اى صاحب بخشش و عطا حرام کن محاسنم را بر آتش دوزخ».
در مورد فضیلت ماه رجب روایات معصومین علیهم السلام و سخنان علمای اعلام رضوان الله علیهم بسیار گفته شده است مانند اینکه در روایت شریفی از پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم که می فرمایند:
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی نَصَبَ فِی السَّمَاءِ السَّابِعَةِ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ الدَّاعِی فَإِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ یُنَادِی ذَلِکَ الْمَلَکُ کُلَّ لَیْلَةٍ مِنْهُ إِلَی الصَّبَاحِ طُوبَی لِلذَّاکِرِینَ طُوبَی لِلطَّائِعِینَ؛ يَقُولُ اللَهُ تَعالی: أنَا جَليسُ مَن جَالَسنى وَ مُطيعُ مَنْ أطاعَنى وَ غافِرَ مَنِ اسْتَغْفَرنَى الشَّهرُ شَهْرى وَ الْعَبْدُ عَبْدى وَ الرَّحْمَة رَحْمَتى فَمَنْ دَعَانى فى هذا الشَّهْرُ أجَبْتُهُ وَ مَنْ سَئَلَنى اعْطَيْتُهُ وَ مَن اسْتَهْدانى هَدَيْتُهُ وَجَعَلْتُ هذَا الشَّهِرُحَبْلًا بَينْى وَ بَيْنَ عِبَادى فَمَنِ اعْتَصَمَ بى وَصَلَ إلىَّ
خداوند در آسمان هفتم ملکی قرار داده به نام «داعی». هنگامی که ماه رجب داخل شد، این ملک هر شب تا صبح کارش این است که می‌گوید خوش به حال ذاکرین و اطاعت کنندگان(سپس ملک داعی می گوید:) خداوند متعال می فرماید: «من همنشين كسى هستم كه خود را با من همنشين كند و من اطاعت كسى را مىكنم كه او اطاعت مرا بكند و مىبخشم كسى كه از من طلب بخشش كند اين ماه، ماه من است و اين بندگان همه بندگان من هستند و رحمت هم اختصاص به من دارد كسى كه مرا در این ماه بخواند او را اجابت مىكنم و كسى كه از من بخواهد به او مىدهم و كسى كه در اين ماه از من طلب هدايت كند من او را هدايت مىكنم من اين ماه را ريسمان بين خودم و بين بندگانم قرار دادم هر كسى كه به اين ريسمان چنگ بزند به من مىرسد»(بحار الانوار جلد 95)
یکى از مراقبتهاى مهم در این ماه به یاد داشتن همین حدیث ملَک داعى مى باشد کـه از پیـامبر(صلى االله علیه و آله و سلم) روایت شده است و به نظر می رسد شاید شرافت این ماه به این جهت است که :
اول: این ماه از ماههاى حرام مى باشد که مورد تکریم و بزرگداشت خدای متعال است.
دوم: از اوقات دعا مى باشد و حتى در زمان جاهلیت به این مطلب مشهور بوده و مردم آن زمـان منتظر این ماه بوده تا در آن دعا کنند.
سوم: این ماه، متعلق به امیرالمؤمنین(علیه السلام) مى باشد؛ همانطور که در بعضى از روایـات آمـده است که ماه شعبان، ماه رسول خدا(صلى االله علیه و آله و سلم) و رمضان ماه خـداى متعـال(عزه جلاله و شأنه) مى باشد.
چهارم: شب اول ماه رجب یکى از چهار شبى است که به احیای آن و عبادت در آن تأکید شده است.
پنجم: درباره روز نیمه آن آمده است که محبوبترین روزها نزد خداونـد بـوده و زمـان انجـام عمـل «استفتاح» است که بطور مفصل در اعمال ماه با نام «ام داوود» در کتاب های دعا مانند مفاتیح الجنان آمده است.
ششم: روز بیست و هفتم این ماه، مبعث رسول اکرم(صلى االله علیه و آله و سلم) مى باشد و روزى که زمان ظهور رحمت خداوند است و چیزى که از اول خلقت تـا کنـون ماننـد آن دیـده نشده است.
این گوشه اى از فضایل این ماه بود و شاید به بیان اهل تهذیب نفس ما توان فهم تمام فضایل این ماه شریف را نداشته باشیم. آیت الحق مرحوم قاضی (رضوان الله تعالی) آن صاحب نفس قدسانی و حیات عرفانی در متن وصیت نامه ی الهی اشان خطاب به مریدان و شاگردانشان، نکاتی را درباره ماه رجب متذکر شده است و می فرمایند:
اول اینکه: آگاهانه وارد ماه رجب شوید
دوم: آگاه باش، زمانی که وارد ماه رجب می شوی. بیدار شو، برای آن که توشه خوبی برای خود برداری! شب های این ماه را بیدار باش و روزهای آن را روزه بگیر به جهت شکر خداوند که به تو روزی کرده و مخواب مگر به مقدار متنابهی و کم!
سوم: قبل از شروع ماه رجب توبه کنید
چهارم: اولین چیزی که بر ما قبل از ورود به این ماه واجب است، توبه است با شروط لازم و نمازهایی که برای توبه وارد شده که مقصود همان دستور توبه ای است که حضرت رسول(صلی الله و علیه و آله و سلم) در ماه ذوالقعده دستور دادند با همان کیفیت که در کتب ادعیه آمده و در اعمال ماه ذوالقعده هم موجود است البته در غیر ماه ذوالقعده باید در روز یکشنبه قبل از اول ماه یا شب جمعه یا روز جمعه که می آید، توبه کنید.
پنجم: نمازهای واجب را به وقتش بخوانید
ششم آنکه: توصیه آن است که در ماه رجب نمازهای واجب را در بهترین اوقات خودش انجام دهید همراه نوافل آن که مجموعاً پنجاه و یک رکعت می شود، اگر نتوانستید چهل و چهار رکعت.
و در پایان: زیارت اهل قبور بروید نه هر روز بلکه کم کم و گاه گاهی (هفته ای یک مرتبه خوب است) و در روز زیارت کنید نه در شب.
البته برای هر کدام از روزها و شب های این ماه اعمال مخصوصی ذکر شده است که در کتب روایی و اخلاقی بطور مفصل آمده است مانند روزه گرفتن در این ماه مستحب و ثواب ویژه دارد اما یکی از اعمال مستحبی موکد که در اعمال ماه رجب المرجب ذکر شده دعای مخصوص این ماه یعنی دعای موسوم به «یا من ارجوه لکل خیر» است که از امام ناطق جعفر صادق(علیه السلام) با اسناد موثقی نقل شده است که شخصی به خدمت ایشان رسید و عرض کرد: برای ماه رجب به من دعایی یاد بدهید که خداوند متعال مرا به آن نفع ببخشد. امام(علیه السلام) دعای «یا من ارجوه لکل خیر» را خواندند و فرمودند: مومنین در هر روز از ماه مبارک رجب و بعد از نمازهای روزانه این دعا را بخوانند.
درباره این دعا نیز شرح و تفاسیر مختلفی توسط علما و مفسران نوشته شده است که در ادامه به محضر مومنین، اشاراتی کوتاه بر فقرات این دعای عظیم الشأن و مخصوص به ماه رجب عرض می شود.
در فقره اول بنده خطاب به حضرت حق(جل وعلا) عرض می کند:
«یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ یا مَنْ یُعْطِى الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ»
وقتی به ماه رجب می‌رسیم، از لحظه شروع ماه رجب دیگر توقعمان از خداوند تبارک و تعالی فقط و فقط خیر است و امنیت هم به شما می‌دهد.
در اینجا نکته ای وجود دارد و آن اینستکه چه کسانی در این ماه امیدوار باشند؟
جواب این پرسش در معنای «و آمن سخطه» است چون در این ماه سخط الهی یعنی غضب خداوند وجود ندارد پس فرصت مهمی پدید آمده است شامل هر ذاکری می شود و شاید در خیلی از شب های دیگر این چنین فرصتی وجود نداشته باشد و باید قدر و منزلت این فرصت ارزشمند را همه ی مومنین و نمازگزاران بدانند.
مخاطب این خواهش کسی است که: «یُعْطِى الْکَثیرَ بِالْقَلیلِ» و این مرام و مسلک خداوند عالی مرتبه است که آن وجود متعالی به اقتضای ذاتش همیشه این طور پاداش کار خوب را بدهد، یعنی شما عمل کمی می‌برید ولی خداوند پاداش بزرگی به جایش می دهد.
این خدا خدایی است که وقتی بنده عمل بزرگی انجام دهد نتیجه بزرگی می‌دهد تا جایی که بعضی وقت ها باور نمی‌کنیم که خداوند به ما هم التفاتی داشته باشد
در کوی ما شکسته دلی می خرند و بس/ بازار خودفروشی از آن سوی دیگر است
در فقره دوم بنده می گوید:
«یا مَنْ یُعْطى مَنْ سَئَلَهُ، یا مَنْ یُعْطى مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ، و من لم یعرفه»
در این ماه خداوند تبارک و تعالی جواب هر کس را می دهد ولی بنده باید بداند و آگاه شود که در ماه رجب چه چیزی وجود دارد و ماه رجب چه تفاوتی با ماه‌های دیگر دارد تا اهمیت این ماه را فراموش نکند پس دعا کنید که خداوند تبارک و تعالی آگاهی و توجه به این ماه به همه ی ما عنایت کند اما کسانی هم هستند که خدا را نمی‌شناسند و اهمیت این ماه را نمی دانند پس سه سه گروه را نام می برد:
گروه اول «مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ» کسانی که معاذ الله خدا را نمی شناسند و به اهمیت ایام الله توجهی ندارند، ایشان طبقه ای هستند که از رحمت عمومی ماه رجب بهره می برند.
گروه دوم «مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ » کسانی که از رحمت های مخصوص به ماه رجب استفاده می کنند چون می‌داند ماه رجب است ولی به دلیل غفلت از فضای معنوی استفاده نکرده است.
گروهی دیگر «مَنْ سَئَلَهُ » خواص از اولیای الهی هستند ایشان بندگانی هستند که هنگامیکه در ماه رجب با خداوند نجوا می کنند خداوند به این نجوا به صورت خاصی توجه می کند.
یکی از برترین صداها در شعر جناب حافظ(علیه الرحمه) آمده است:
دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را / دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا
کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز/ باشد که بازبینم دیدار آشنا را
ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون / نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا
در حلقه گل و مل خوش خواند دوش بلبل / هات الصبوح هبوا یا ایها السکارا
ای صاحب کرامت شکرانه سلامت / روزی تفقدی کن درویش بی‌نوا را
سطح و مجلس دعا کردن در ماه رجب نسبت به ماه های دیگر فرق می‌کند چون در این ماه شریف خداوند متعال هر بنده ای را مورد خیر و رحمت قرار می دهد حتی اگر بنده بداند که ماه رجب است و بداند که با ماه های دیگر فرق می‌کند اما خدای ناکرده در دعا کردن سستی و کاهلی کند، خداوند تبارک و تعالی عنایاتی در این ماه به او می دهد بنابراین ظاهرا در ماه رجب غافل از حق، ساهل در حق و عامل به حق بهره های فراوانی از دریای فیوضات رحمت الله جل جلاله می‌برد.
در فقره سوم عرضه می دارد:
«اَعْطِنى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ جَمیعَ خَیْرِ الدنیا وَ جَمیعَ خَیْرِ الاْخِرَةِ»
حالا که خداوند درب رحمت را برای همه باز گذاشته است و دستور العمل داده است که ای ملائک واسط من درب ماه رجب به روی همه ی مردمان باز است و هیچ مانعی برای فیض الهی نیست، یعنی رسماً ورود هیچ کس ممنوع نیست و بندگان می توانند تا درب های رحمت الهی در خصوص ماه رجب باز است وارد شوند و بهره گیرند پس بنده عامل مقدار خواسته هایش را معلوم می کند که همه خیر دنیا و آخرت است و در این ماه من از تو هر چه خوبی در دنیا و آخرت است را می‌خواهم.
در فقره ی چهارم از دعای ماه رجب در خواست و دعایی می کند که نهایت بنده پروری است.
«وَاصْرِفْ عَنّى بِمَسْئَلَتى اِیّاکَ جَمیعَ شَرِّ الدُّنْیا وَ شَرِّ الاْخِرَةِ َتحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً»
بنده از خداوند می خواهد که مشکلی در دنیا و آخرت را نداشته باشد و از این مشکلات «صرف» یعنی روی برگردانده شود چون «تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً» خودت گفتی که این ماه، ماه رحمت و بخشش است.
در فقره پنجم نتیجه گیری را عرض می کنیم:
«فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ ما اَعْطَیْتَ وَ زِدْنى مِنْ فَضْلِکَ یا کَریمُ»
حالا بنده ی عامل به حق رمز این گشایش و بخشندگی نامحدود را می گوید، برای این که خدایا اگر همه خواسته های من را بدهی، سر سوزنی از خدا کم نمی شود، چون اگر از ثروتمندترین کریمان بخواهیم و او فقط کمترین کمک را به ما بکند چیزی از اموال آن بنده بخشنده کم می‌شود اما اگر درب خانه ی خداوند تبارک و تعالی را بزنیم و از او هر مقدار کمک بگیریم چیزی از او کم نمی شود چون او دارای مطلق است.این ماه فرصت های عالی، بخشش های مطلق برای گناهکاران پشیمان است که با دست خالی آمده ولی امیدش به خدا است که اول گناهانمان را ببخشد سپس همه راه های خوب ملک و ملکوت را برای بنده ی پشیمان فراهم کند
قدر ماه رجب را بدانیم و توبه کنیم پس در فقره ی پایانی با اشاره به نعمات الهی طلب عفو و رحمت می کند.
یا ذَاالْجَلالِ وَالاِکْرامِ؛ یا ذَاالنَّعْماَّءِ وَالْجُودِ؛ یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ حَرِّمْ شَیْبَتى عَلَى النّارِ
ای صاحب رتبه و بزرگی واقعی و ای صاحب نعمت و جود و ای دارای بخشش و عطا، محاسن من را از عذاب جهنم دور گردان.
مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی در مقدمه ی مراقبات ماه رجب می فرمایند:
افسوس از کوتاهى ما در طاعت خدا! کجایند شکرگزاران ! کجایند تلاشگران ! آیا عـاقلان تـوان فهم حق این نداى آسمانى را دارند! چرا جوابى نمى شنوم ! کجایند عارفانى که مى دانند کسى توان شکر این نعمت را ندارد! کجایند کسانى که اقرار به کوتاهى و عجز دارند که در جواب ایـن منادى آسمانى بگویند: اجابت کرده و یاریت مى کنیم درود و سلام بر تو اى منادى خداى زیبا و جلیل ، شاه شاهان ، مهربانترین مهربانان ، خداى بردبار و کریم ، رفیق دلـسوز، صـاحب عفـو بزرگ ، تبدیل کننده بدیهاى انسان به خوبیها، اینان بندگانى گناهکار و طغیانگر، پست و اسـیر شهوتها و غفلتها مى باشند! اى فرستاده بزرگ خدا مردگان بظاهر زنده را صدا مى کنى کـسانى که قلبهایشان مرده و عقلهایشان جدا و روحهایشان فاسده شده ! چرا مردگان را صدا مى زنـى !
کسانى که صداى تو سودى به آنان نمى رساند مگر اینکه با نداى تو قلبهـا زنـده شـده ، عقلهـا بازگشته و روحها بیدار شود و درباره ارزش و بهاى گران این نداى آسمانى و بزرگى پروردگـار و پستى نفس و سختى آزمایش و بدى حال خود بیندیشند. آنان شایسته رانـدن و دور نمـودن و لعنت و عذاب هستند؛ ولى وسعت رحمت پروردگار باعث این دعوت بزرگ شده است ، آن هـم با این زبان و بیان لطیفى که بالاتر از تصور انسان و خواسته و آرزوى او است . اکنون با واسـطه قرار دادن این نداى آسمانى و لطف بزرگ از خدا مى خواهیم ما را موفق به اجابت این دعوت و کرامت بزرگ بدارد.
اى وعده دهنده سعادت ! با خوش آمدگوئى و کمال میل و جانفشانى نـداى تـو را اجابـت مـى کنیم زیرا ما را به تسبیح کردن مالک کریم خود توجه دادى و ما را ترغیب به اطاعت از مـولاى مهربان خود کردى و ما را به کرامت پروردگار رسـاندى . اى منـادى ! زبـان حـال افـراد پـست
پاسخت مى دهند که ما را بهره مند ساخته و بـزرگ داشـتى و دعـوت بـه بزرگتـرین سـعادتها نمودى . پستى و فساد و کوچکى ما کجا و تسبیح و تمجید خدایمان کجا! خاك کجا و خـداى خدایان کجا آ! لوده به پلیدیها کجا و مجلس پاکان کجا! و اسیر در زنجیر کجا و منـزل آزادگـان کجا؟ ولى لطف پروردگار باعث شده تا به مـا اجـازه تـسبیح خـود را بدهـد. و حکمـت او مـا را مشرف به این تکلیف کرده است . چه رسوایى بزرگى اگر بعد از این بخشش بزرگ در تسبیح او کوتاهى و در فرمانبردارى او سستى کنیم ! چه آقاى کریمى و چه بنده هاى پستى ، چه خداى بردبار و چه بندگان کم عقلى !
با گوش دل شنیدیم آنچه را از پروردگار به ما رساندى که ))من همنشین کسى هـستم کـه بـا من همنشینى کند(( در حالى که بزرگى این ابلاغ هر زبانى را در عالم امکان و در تکلیف جواب آن، لال کرده و عاقلان از زیبایى این کرامت متحیر شدند. اگر هر کدام از مـشرف شـدگان بـه این خطاب داراى بدن تمام جهانیان و روحهاى تمام صاحبان روح بودند و تمام آن را در جـواب و براى بزرگداشت این خطاب فدا مى کردند، چیزى از حقوق آنرا ادا نکرده و شکر حتى جزیـى از آن را نمى توانستند بجا آورند. پس چرا انسان بیکاره پست از اجابت ایـن دعـوت غفلـت مـى کند و در استفاده از این منزلت و مقام بزرگ کوتاهى مى کند و به ایـن هـم بـسنده ننمـوده و بجاى تمجید و تسبیح خدا، کسى را تمجید مى کند که تمجیدش مستوجب آتش بـوده ، و بـه جاى همراهى با فرشته هاى نزدیک خدا و پیامبران ، در مجلسى که پروردگار جهانیـان حـضور دارد، به قرین شدن با جن ها و شیطان ها در میان طبقات جهنم راضى مى شود.
عجیب تر از این دیده اى ! دیده اى که خالق مخلوق را براى همنشین خود بخواند ولى مخلـوق اجابت نکند و در حالى که آقا مناجات بنده و انـس او را دوسـت دارد، بنـده از قبـول عنایـت او خوددارى کند! پس با تاءسف و اعتراف به غفلتهاى خود و با ناچارى در جواب مى گوییم : بله ، اى پروردگار و آقا و اى مالک و مولا! اگر توفیق تو نصیب ما شده و در این دعوت عنایت تـو شـامل حال ما شود و با این دعوت ما را به کرامت برسانى - چنانچه از کرم تو جز این انتظار نمـى رود و از کمال و بخشش تو جز این انتظارى نیست - چه سعادت بزرگى که در این صورت به بـالاتر از آرزوى خود مى رسیم . ولى واى بر ما اگر جز این باشد! در این حالت چه کنیم بـا ایـن تیـره روزى و مجازات دورى از رحمت حق ! پس مى گوییم : و هیچ خـدایى جـز تـو نیـست . تـو را تسبیح و تمجید مى کنیم . ماییم ستمگران . خدایا به خود ستم کردیم و اگر مـا را نبخـشى و به ما رحم نکنى از زیانکاران خواهیم بود. بلکه بناچارى بیشتر جـسارت کـرده ، ذلـت و پـستى خود را آشکار نموده ، با قسمهاى بزرگى نیز آنرا تاءکید کرده و عرض مى کنیم : قسم به عزت و جلالت اى پروردگار ما! حتما از دستورات تو سـرپیچى ، خـود را هـلاك کـرده و بـر تـو مـى شوریم و فاسد مى شویم ، اگر با توفیق خود ما را نگهدارى نکنى و با عنایت خود بر مـا خـوبى نکنى . زیرا توان و نیرویى نیست مگر با یارى تو. پس از این با توفیق تو بیشتر گفته و با یارى تو در خواستن خود پافشارى مى کنیم و به جناب قدس تو که نه ، بلکه به حضرت رحمت و لطفت بخاطر جلب عطوفت آقاى خود و نـازل شـدن رحمت پروردگار خود عرضه مى داریم : اى کریمترین کریمان ! و اى بخشنده ترین بخشندگان! اى کسى که خود را لطف نامیده است ! اى منادى ما را در این ماه بزرگ به کرم تـو دعـوت و
به لطف و رحمتت اشاره و بزرگوارى و بزرگداشت تو را براى ما گفت )ماه ماه من اسـت و بنـده بنده من و رحمت رحمت من ( بنابراین با این دعوت ما میهمانان دعوت شده تـو و درمانـدگان درگاهت گردیدیم .
و تو کسى هستى که دوست ندارى میهماندار از میهمان خود پذیرایى نکند؛ گر چه میهمان بـر اثر عدم پذیرایى از بین نرود و میهماندار از کسانى باشد که پذیرایى دارایى او را کم کند. و اگـر از ما پذیرایى نکنى ، در پناه تو گرسنه مانده و از بین مى رویم در حالى که پـذیرایى و احـسان دارائیت را بیشتر مى کند. اى کسى که نیکوکارى چیزى از او کم نکرده و محروم نمودن چیزى به او اضافه نمى کند! ما را بخاطر بدیمان مجازات مکن . کسى هستى که بهاى بیشترى به مـن دادى و به کسانى که مهمان نبوده ولى مضطر باشـند، وعـده اجابـت دادى و در کتابـت وعـده برطرف کردن گرفتارى آنان را دادى و اکنون اى پروردگار! ما محتـاج بخـشایش تـو و نجـات از مجازات دردناکت مى باشیم و هیچ نیاز و اضطرارى بالاتر از این اضطرار نیست . پـس کجاسـت اجابت و برطرف کردن گرفتارى ! اى بخشاینده ! دست ما را بگیر و از ورطـه هـلاك شـدگان و سقوط زیانکاران نجات ده و . چنانچه ماه ، ماه تو، بنده ، بنده تو و رحمـت رحمـت تـو اسـت، دست زدن و گرفتن طناب نجات تو نیز تنها با توفیقى از جانب تو میسر است . زیرا تمام خیرها از تو بوده و در غیر تو یافت نمى شود. از کجا به خیر برسیم در حالى که خیرى یافت نمى شود مگر از ناحیه تو و چگونه نجات پیدا کنیم در حالى که کسى نمى تواند نجات یابد مگر با کمـک .
تو اى کریم ! اگر عدل تو ما را اجابت نموده ولى ترازوى حکمتت مـا را رد کنـد و بگویـد: فـضل و بخشش بر شما خلاف حکمت و موفق نمودن شما خلاف عدالت در قضاوت اسـت زیـرا سـزاوار فضل و بخشش نبوده و خوبى به شما کار درستى نیست به خـاطر اینکـه گناهـان روى شـما را سیاه و غفلت از یاد من قلوب شما را تیره و دوستى دنیا نفس و عقـل شـما را مـریض کـرده و رحمت من گرچه شامل هر چیزى هست ولى مگر سخنم را در کتابم نشنیدید کـه : رحمـتم را براى متقین قرار مى دهم و من گرچه ارحـم الـراحمین و بخـشنده مهربـانى هـستم ولـى مجازاتم نیز سخت و شدید است و اگر حکمتم در میان آفریدگانم نبود که اهل عدل و فـضل را از دیگران جدا نمایم در کجا زیبایى و بزرگى من به روشنى آشکار مى شـد، مـا نیـز در جـواب قضاوت حکمتت با آموزش و یارى تو مى گوییم : شکى نیست که سزاوار فضل و بخـشایش تـو نیستم اما اى کریم اگر سزاوار فضل بودن شرط بهره مندى از فضل تو بود هیچگاه فضل تـو در جهان آشکار نمى شد. زیرا غیر تو بجز از جانب تو نـه خیـرى دارد و نـه سـزاوار چیـزى اسـت
سزاوارى فضل تو نیز فضلى است از جانب تو و امکان ندارد فضل از سزاوار فـضل بـودن بوجـود آید و در مورد سیاهى چهره و تیرگى قلبهایمان نیز به همین صـورت جـواب مـى دهـیم زیـرا تمامى نورها در تو و از جانب تو است . بنابراین اگر ما را نورانى نکنى چگونه نورانى شویم و اگـر ذره اى از نور و روشنى خود را به ما عنایت فرمایى و ما را با دادن ذره اى از زندگى خود، بزرگ بدارى ما را زندگى و شفا داده و کامل و نورانى خواهى نمود. و آیه قرآن )رحمت خـود را بـراى متقین قرار مى دهم نیز با امیدوارى و آرزوها و دعاى ما منافاتى ندارد. زیرا ما نیـز توقـع داریم از فضل خود به ما تقوى عنایت فرمایى . چنانچه به متقین عطا فرمودى و سپس رحمتت را نصیب ما سازى . وانگهى این فرمایش تو فقط تصریح مى کند که رحمت خود را بـراى افـراد باتقوا قرار داده اى و نفرموده اى که غیر آنها را از رحمـت خـود بهـره منـد نمـى سـازى . و در جواب اینکه اگر اهل فضل و عدل را از دیگران جدا نکنم ، زیبـایى و بـزرگیم در کجـا بروشـنى جلوه مى کنند، مى گوییم براى آشکار شدن بزرگى ، عدل و مجـازات تـو کـافى اسـت سـتیزه گران و کسانى را که از روى تکبر تو را عبادت نمى کنند، مجازات نمـایى و بـا عـدلت بـا آنـان رفتار نمایى تا بزرگى و عدل تو بخـوبى آشـکار شـود، و غیـر از مـن افـرادى دارى کـه آنـان را مجازات نمایى ولى من کسى را بجز تو ندارم که به من رحم کند. اقرار کنندگان بـه آنچـه مـى خواهى و گدایان و دعا کنندگان و امیدواران و اهل تـرس و حیـاى از تـو کجـا و آشـکار شـدن بزرگیت کجا؟ بخصوص که ، اگر چه گناهکاریم ولى به اولیا و دوستان فرمانبردارت متوسل مـى شویم و رویمان گرچه سیاه است ولى با روى پاك دوستان پاکت که نزد تو درخشان است به تو توجه مى کنیم و دلهاى ما گر چه تاریک است ولى از نور بنـدگان عـارف بـه تـو، روشـنى مـى گیریم . و اگر دوستى دنیا دلهاى ما را مریض و عقلهاى ما را نابود کرده ، ولى محبت اولیاى تـو آن را زنده کرده و اگر فضل تو در بندگان چنگ زننده به دستگیره فضل و دامن کرمـت آشـکار مى شود، چه اشکالى دارد که فضل آنان نیز در اهل ولایت آنان که بـه دسـتگیره محبـت آنـان چنگ زده اند، ظاهر شود.
و اگر عدل تو در مورد ثبوت ولایت آنان، با ما بحث کند، گر چه معلوم نیست ولایـت آنـان در ما باشد، ولى شکى نیست که دشمنان تو و دشمنان آنهـا فقـط بـه خـاطر ولایـت آنـان بـا مـا دشمنى مى کنند. و مدت زیادى به خاطر اولیاى تو ما را آزار دادند. و همین مقدار کافى اسـت که به دامن عفو و دستگیره فضل و کرمت و رشته اولیایت چنگ زنیم . بنابراین بخاطر فضل و کرمت و بخاطر مقام اولیایت ، محمد و آل او، صلواتى بى پایان بـر آنـان فرست ؛ صلواتى که با آن گناهان ما را آمرزیده عیبهاى ما را اصـلاح و عقـل و نـور مـا را بـا آن کامل کنى و خود و آنان را به ما بشناسانى و ما را به خودت و آنان نزدیک نمایى و مقـام مـا را در همنشینى با آنان نزد خود بالا ببرى ؛ و با این صلوات از ما خشنود شده آنچنانکه هیچگـاه از ما خشمگین نشوى تا در حالى که از تو راضى بوده و تو نیز از ما راضى باشى بر تو وارد شویم ؛
و ما را به آل محمد (صلى االله علیه و آله و سلم) ملحـق نمـایى همـراه بـا شـیعیان نزدیـک و اولیاى گذشته آنان در جایگاه راستى نزد پادشاه توانا - که در آنجا از نعمتها بهره مندند - و بـر محمد و آل پاك او صلوات فرست که هر چه خدا خواهد، همان است و قدرتى جز او نیست .
از دیگر مراقبت ها در این ماه این است که سالک معنى ماه حرام را بداند تا مواظب تمام کارهـا و حالتها و حتى امورى که وارد قلبش مى شود باشد و بداند که سه ماه رجب، شعبان و رمـضان ماه عبادت است . بنابراین سزاوار است طالبان علم در آن ماهها عبادت را مقدم بر تحصیل علـم نمایند؛ گر چه تحصیل علم نیز از برترین عبادتها است .
امید که قدر این ایام مبارک را دانسته و در مسیر لطف و کرم حضرت حق(جل و علا) و رضایت او گام برداریم.
و ما توفیقی الا بالله
مهدی جهان
نظر شما