به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای سرو، سومین دوره فارغ التحصیلی هنرجویان داستاننویسی پیشرفته به همت فرهنگسرای سرو برگزار شد. در این چهرههایی نظیر ابوالفضل درخشنده و سیدمهدی علوی حضور داشتند و درباره موضوعات مرتبط با حوزه داستاننویسی صحبت کردند.
در ابتدای این جلسه، سیدرضا موسوی، عضو شورای مرکزی «کانون ادبیات داستانی سرو»، گزارش مختصری از فعالیتها و دستاوردهای ششسالۀ کانون ادبیات داستانی سرو داد.
ابوالفضل درخشنده با تشکر از ریاست و معاونین فرهنگسرای سرو خطاب به هنرجویان این دوره گفت: از شما توقع دارم قدر تلاشهای خودتان را بدانید. شما مدرک رسمی و معتبری از سازمان فرهنگیهنری شهرداری تهران دریافت کردید. پنج سال در رشتۀ داستاننویسی پیشرفته تحصیل کردید و در هر ترم، داستان نوشتید و داستان نقد کردید و در برنامههای نقد کتاب کانونی بهعنوان منتقد و کارشناس ادبی حضور داشتید. اگرچه در برخی جاها، جلسات نقد مجازی و کلاسهای ۱۰-۱۵جلسهای داستاننویسی برگزار میشود.
وی با اشاره به ماحصل این جلسات 5 ساله گفت: وقتی صحبت از هنر داستاننویسی میشود، صحبت از فرهنگسازی است، صحبت از تربیت و پرورش است. این کلاسها باعث شد که ما یک صندوق قرضالحسنه هم داشته باشیم که در آن کتابهای فاخر دوستان منتشر میشود. تاکنون ۴۹ نفر از اعضای صندوق، که نویسندگان و هنرمندان و هنرجویان کلاسهای داستاننویسی پیشرفته هستند، کتاب منحصر چاپشده دارند که به آنها افتخار میکنم. این کتابها برای فروش گذاشته میشوند و از محل نذر فرهنگی در طرح جدیدی شرکت میکنید که تا ۲۰ اسفند ادامه دارد. یعنی شما از محل تولید و فروش کتابها و محتوای فرهنگی خودتان، بازهم مثل سالهای پیش در کارهای عامالمنفعه شرکت میکنید.
سیدمهدی علوی در بخش دیگری از این جلسه گفت: امر نوشتن و نویسندگی از ابتدای خلقت بشر نقطۀ عطفی در انتقال ارزشها، تاریخ، سرگذشتها و همۀ میراث بشری بوده که از گذشته تا حال بوده و حفظ شده است. شاید به همین دلیل هست که یکی از اولین سورههایی که به حضرت رسول(ص) نازل شد، سورۀ قلم است: «ن والقلم و ما یسطرون»، قسم به قلم و آنچه که در سطرها نگاشته میشود. قسمهایی که در قرآن آورده شده، به اجزای حیاتی زندگی بشر بوده است؛ قسم به شب، قسم به روز، آسمان، زمین، یعنی این عناصر حیاتیای که امر ضروری برای حیات بشریت را ایفا میکند، و یکی از این قسمها هم قسم به قلم است. شاید برای خیلی از کسانی که در حوزههای دانشی فعالیت میکنند، این سؤال مطرح باشد: پیغمبر اکرم که بخش عمدهای از توسعۀ دینی و معرفتی را در جغرافیای اسلام ایجاد کردند، بخشی را با ابزار نظامی و شمشیرها به وجود آوردند، چرا ما در قرآن کریم و ادبیات دینیمان «والسیف»، قسم به شمشیرها، نداریم؟! اما «قسم به قلم» را در قرآن کریم داریم. در همۀ ادبیات دینی و ادبیات بومی ما این امر پررنگ است.
وی با اشاره به حدیثی از حضرت رسول مبنی بر اینکه علم را با نوشتن جاودانه کنید، گفت: در قرآن کریم بارها و بارها از واژۀ «کتابت» یاد شده و حدود ۴۱۹ بار از مصدر «کَتَبَ» استفاده شده که میزان تکرار هر واژه نشاندهندۀ ثقل و وزن آن معنا و موضوع است. در تاریخ اسلام، یکی از تدابیر پیامبر اکرم این بود که اگر هریک از اسرای کفار بتوانند به ۱۰ نفر از مسلمانان خواندن و نوشتن یاد بدهند، آزاد خواهد شد و دیگر اسیر جنگی محسوب نمیشود.
علوی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: یکی از ویژگیهای قلم، که در کمتر روش و ابزاری میبینیم، جاودانگی و مانایی آن است. در ادبیات دینی داریم: «العُلَماءُ باقونَ ما بَقِيَ الدَّهرُ...» اهل علم، تا دنيا هست زندهاند. منظور از ماندگاری، آثاری است که از اهل علم و فضیلت بهجا میماند. ویژگی دوم، دقت و ظرافت است که با گفتار نمیشود منعکس کرد. برای همین بیانات و سخنرانیهای بزرگان را بهشکل مکتوب و کتاب درمیآورند. حضرت امیرالمؤمنین میفرمایند: «اَلرَّجُلِ تَرْجُمَانُ عَقْلِهِ وَ كِتَابُهُ أَبْلَغُ مِنْ نُطْقِه»، نوشتار انسان از نطقش رساتر است. ویژگی سوم، عمق معرفتی در نوشتار و کتابت است.
او با اشاره به اینکه قلم ریشه در اعتقادات و باورهای نویسنده دارد، گفت: همۀ قلمها بهنوعی به یک مکتب متصل هستند. هر جایی که اثری و هنری ماندگار شده، منوط به این بوده که این عمق دانشی و بینشی و معرفتی را دیده باشد و رعایت کرده باشد. مثلاً در حوزۀ فیلم و سینما ببینید: خیلیها در ژانر اجتماعی و خانوادگی فیلم ساختهاند ولی شاید دیگر کسی علی حاتمی نشود. در ژانر دفاع مقدس خیلیها قلم زدند و فیلم ساختند، اما شاید هیچکس بهاندازۀ ابراهیم حاتمیکیا نتوانست اثری با این عمق بینش و معرفت خلق کند. یا استادانی نظیر استاد کمالالملک و استاد فرشچیان کمتر تکرار میشوند. کتاب باید یک ارزش افزودهای برای مخاطبان و خوانندگان و بهرهبرداران از آن اثر داشته باشد. در واقع هرچقدر که ما عمق معرفتی بیشتری را نشانه بگیریم و هدف قرار دهیم، با تجربهکردن، دیدن، با کار کارگاهی، با برگزاری اردوهای کسب فکر اولیه و خلق ایده، در درجۀ اول خودمان از این شناخت و معرفت منتفع خواهیم شد و بعد، درکی دوطرفه در گفتوگو و تفاهم و تعامل با دیگران به وجود خواهد آمد.
براساس این گزارش، فارغ التحصیلان از این دوره به شرح ذیل معرفی میشوند:
وجیهه افلاکی، راضیهسادات خُلدینسب، نسیم دیلْمَقانی، دنیا فَمی تفرشی، صدف اختری، لیلا کشاورز، سیدرضا موسوی، صبا علیپور، ستاره کاشف، الهام رضایی، الهام کاظمی، کاوه هرندی نجفی، مهرداد عادلی، معصومه بصیری، نجمه ولیپور، مهری شریفی، نفیسه سعیدبخش، غزل بابایی، مهدی اربابی، صدیقه کارگرزاده، مرضیه امامی، محبوبه غفاری، فاطمه طلاییمنش، شعله هُمیلی.
نظر شما