به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، شاهکار هنر اسلامی را می توان در معماری و خوشنویسی دید و نمود این مدعا در مساجد قابل رویت است، معماری خیره کننده مساجد اوج شکوه و زیبایی هنر اسلامی را به مخاطبان القاء می کند؛ درباره هنر ایرانی اسلامی و ویژگی های آن با «محمدحسین مودب»، هنرمند و مدیر موسسه فرهنگی هنری نگارستان هنر مهر به گفنگو نشسته ایم که در زیر می آید:
استفاده از خط و خوشنویسی چقدر بر زیبایی بصری هنرهای اسلامی تاثیر داشته است ؟
خط که عنوان کلید گنجینه های بشری مطرح شده ؛ از اواخر هزاره پنجم و اوایل هزاره چهارم پیش از میلاد ؛ همزمان در خاور نزدیک ظهور کرد . ضمن اینکه پیدایش خط به نقل از شاهنامه فردوسی از این قرار بود که دیوان برای نجات از اسارت ؛ این هنر را به تهمورث آموختند . خوشنویسی هنری مشترک در بین تمامی مسلمانان به عنوان بارز ترین هنر اسلامی مطرح می شود . که نه تنها به عنوان یک هنر یا شغل بلکه به عنوان ابزاری جهت تجلیل و عبادت به کار رفت همچنان که در سرزمین های اسلامی خط زیبا را نه فقط در نگارش کتب مقدس بلکه در اغلب هنرها مورد استفاده قرار می گیرد . پرداختن به نوعی از انتقال این مفاهیم که جنبه هنری پیدا می‌کند جور خاصی است که مردم آن را می‌پذیرند و به آن عشق می‌ورزند و بر آنها تأثیرگذار است.
جلوه و بروز و ظهور خط در کشوره های اسلامی در کتاب های مقدس دینی دیده می شود؟
می توان گفت هنر خوشنویسی در چیزی که برای مردم مهم است بروز پیدا کرده است برای مثال در کشورهای اسلامی، «قرآن» مهم است و این هنر در «قرآن» بروز و جلوه می‌یابد و در کشورهای شرقی، سخنان بزرگان‌شان مهم است پس این سخنان را طوری نوشته‌اند که جنبه هنری پیدا کرده است. این روند در طول هزاران سال به گونه‌ای پیش رفته و طوری در این فرهنگ ساخته و پرداخته شده که با درونیات مردم عجین شده و خود، ماهیت هنری پیدا کرده است یعنی گویی یک گونه از نقاشی انتزاعی است که در عین حال بار معنایی هم دارد.
وضعیت خط و خوشنویسی در ایران پیش از اسلام به چه شکل بوده است آیا خط در دوران اسلامی از همان شیوه های پیشین بهره برده است؟
پیش از اسلام در ایران، با نقاشی‌ها و نوشتار مانی مواجه ایم که سعی می‌کرده تأثیرگذاری زیادی بر مردم آن زمان داشته باشد. او برای نوشتارش از زیبایی شناسی هنر نقاشی که دارای تناسب و تعادل است، استفاده کرده است. اندک نوشته‌ها و نقاشی‌های باقی مانده از او، نشان می‌دهد که نگاه هنری او به نقاشی به خوشنویسی و نوشتار نیز معطوف و از این حیث تأثیرگذار بوده است. در واقع برای تأثیرگذاری بیشتر بر مردم، این نوشتار را زیباتر نگارش کرده و در آن، هارمونی، تعادل و تناسب ایجاد شده است. به همین دلیل توجه به خوشنویسی و استفاده از خط برای تزئینات در تمامی هنرهای اسلامی به جهت ممنوعیت نقاشی صورت گرفت . این مسیر در اسلام نیز طی شده است و به دلیل تقدس «قرآن» و بعد از آن گفتار بزرگان، خط به نوعی نگارش شده که از بهترین هارمونی و زیبایی‌ها در نوشتار برخوردار و به تدریج به هنر خوشنویسی بدل شده است. در واقع غیر از نوشتار معمولی و نسخه‌نویسی‌ها، کم کم جنبه هنری در نوشتار به وجود آمده است، به ویژه در کشورهای اسلامی که به دلیل محدودیت‌هایی که در اجرای نقاشی و مجسمه‌سازی داشته، هنرمندان تصویرگر نیز تمام ذوق هنری‌شان را در مسیر خوشنویسی معطوف کردند و به این دلیل، تأثیر خوشنویسی در فرهنگ اسلامی از نوشتار معمولی، بسیار بیشتر شد.
چرا خوشنویسی در میان دیگر هنرهای تجسمی در جوامع اسلامی نقش پر رنگ تری دارد؟
در گذشته نقاشی و مجسمه‌سازی در همه تمدن‌ها رواج داشته اما چون در کشورهای اسلامی این هنرها کمرنگ بودند یا اصلاً وجود نداشته است، نقش خوشنویسی بسیار پررنگ و تأثیرگذاری آن نیز به مراتب بیشتر شده است. هنر خوشنویسی هنر اول تمدن اسلامی است که هم نشانه بارز آن، تمدن است و هم در همه کشورهای اسلامی به صورت مشترک همچنان رواج دارد.
نظر شما