به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، روحانيت از دير باز به مرزباني از اسلام شهره بوده است. امروز نيز با تشكيل نظام اسلامي و فراهم شدن زمينه تحقق قوانين اسلام در همه صحنه هاي زندگي وظيفه اي دارد بس سنگين تر و حساس تر. پاسخ به هزارها هزار پرسش فرهنگي، سياسی و اجتماعي، حراست از ارزش های انقلاب، نظارت بر امور حكومتي، تربيت نيروهای مؤمن و متعهد، مبارزه با آفت هاي نظام و... از جمله اين مسئوليت ها مي باشد.
خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، در راستای معرفی فعالیت های دفتر آیت الله علم الهدی در تهران و سوابق و فعالیت های آیت الله «سیدمحمدرضا علم الهدی» استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و تهران، عضو هیات رئیسه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و تولیت حوزه علمیه امام القائم (عج) تهران، بلوار قیام، گفتگویی با ایشان انجام داده است که در ادامه می خوانید.
ابتدا خودتان را معرفی کنید و مختصری درباره دوران تحصیل و زندگی خود توضیح دهید.
متولد ۱۳۷۷ هجری قمری مصادف با ۱۳۳۶ شمسی هستم زمانیکه آیت الله سید جواد علم الهدی شاگرد مرحوم آیت الله العظمی بروجردی و امام خمینی (ره) در قم بودند. رشد و نمو ما در قم تا سال ۱۳۶۷ بود. به دلیل اینکه ایشان هم جزو کسانی بودند که مرجعیت امام را امضاء کرده بودند و عضو جامعه مدرسین اوایل در قم و مدرس حوزه علمیه بودند، مانند سایر بزرگان و علمای دینی تبعید شدند.
در این تبعید به دلیل فعالیت ها و امکاناتی که داشتند به تهران آمدند و اجازه بازگشت به قم را نداشتند و از سال ۱۳۴۸ فعالیت ایشان شروع شد. در تهران، مختصری در خدمت پدر بودیم و طلبگی ما از سال ۱۳۵۰ -۱۳۴۹ در مدرسه مرحوم آیت الله مجتهدی آغاز شد و تا سطح لمعه در محضر دو استاد آیت الله عبدالمجید ابروانی و مرحوم میرزا ابوالقاسم تنکابنی اخوی بزرگ مرحوم فلسفی مقداری از لمعه و اصول را پشت سر گذاشتم. همان زمان هم مدرس مدرسه آیت الله مجتهدی بودم و به سخنرانی هم مشغول بود.
سال ۱۳۵۳ به قم رفتیم و سایر دوره ها را سپری کردم و سطح را تا قبل پیروی انقلاب اسلامی در محضر آیت الله سیدمحمدجواد ذهنی و مرحوم فاضل هرندی و مرحوم آیت الله اعتمادی تبریزی و آیت الله ستوده و مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی به پایان رساندم. عمدتا در زمان قبل از پیروزی انقلاب به شاگردی جلسات مرحوم آیت الله طباطبایی نائل شدیم و با قرآن هم در یک سطحی آشنا بودیم و حفظ قرآن هم داشتیم.
پس از معمم شدن چه فعالیت ها و کارهایی انجام دادید؟ درباره اقداماتی که در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس انجام دادید، مختصری توضیح دهید.
در سال ۱۳۵۳ به بعد که معمم شدم و با توجه به اینکه سابقه سخنرانی رسمی داشتم، بعد از عمامه گذاری در چندین شهرستان به سخنرانی مشغول شدم، آباده شیراز، رفسنجان، سمنان و سایر شهرها تا اینکه در سال ۱۳۵۵ در سمنان و خرم آباد که جنبه حساسی داشت و ساواک در هر دو شهر موقعیت حساسی ایجاد کرده بود، من در کل ایران ممنوع المنبر شدم و از سال ۱۳۵۶ دیگر اجازه منبر در هیچ شهر و شهرستانی و حتی تهران نداشتم. اما آرام آرام در تهران سخنرانی های بزرگی رخ داد و انقلاب اسلامی پیروز شد.
سال ۱۳۵۶ ازدواج کردم و در بیت رفیع و معروف و مشهور خانواده محترم شاه آبادی و آیت الله سیدمحمدعلی تهرانی معروف به لاله زاری که امام جماعت مسجد لاله زار بودند، وصلت کردم و این طلیعه حرکت های بزرگ ما اوایل انقلاب شروع شد و سخنرانی ها در اکثر شهرها آغاز شد و بعد تمرکز در تهران بود و سپس جنگ آغاز شد.
در طول ۸ سال دفاع مقدس حضور فعال داشتیم. ساخت و بازسازی مساجد ویران شده، حمام های ویران شده، تبدیل پادگان های نظامی به مسجد و آسایشگاه و سنگر و حوزه. بیشتر کارهای ما در جهبه رزمی- تبلیغی بود و کمتر عملیاتی بود اما در عملیات های متعددی شرکت کردیم. به ویژه در چنگوله، در سوسنگرد، در جزایر مختلف مینو، قشم و کیش و خارک در جبهه جنگ که در آنجا معانی خاصی داشت، دوران متعددی هم در این مناطق فعالیت داشتیم.
در محضر کدامیک از اساتید حوزه و علمای دینی به کسب علم پرداختید؟ مختصری درباره فعالیت های علمی و تدریس در حوزه توضیح دهید ؟
عمدتا کار ما در حوزه علمیه متمرکز بود و من مدرس حوزه علمیه هستم و در تهران و قم مدرس هستم. در حال حاضر ۸ سال است در هیات رئیسه مجمع عمومی جامعه مدرسین به عنوان عضو ارشد انجام خدمت می کنم.
دوران درس خارج ما زمانی آغاز شد که هنوز انقلاب به پیروزی نرسیده بود، در محضر علمای بزرگی در بخش های مختلف، تحصیل و تدریس داشتیم. در فلسفه پس از اینکه به محضر علامه رسیدیم از فیض مرحوم علامه جعفری در قسمت های مختلف استفاده می کردیم. از جمله یکی از فرصت های خوبی که در زندگی به ما دست داد این بود که مدت ۱۰ سال شاگرد آیت الله جوادی آملی، مدت ۱۰ سال شاگر مرحوم آیت الله میرزا یحی انصاری که ایشان از بزرگان حوزه بودند، و حدود ۷تا ۸ سال در محضر درس آیت الله حسن زاده آملی، نجوم، هیات، عرفان و ریاضیات و معلومات این بخش ها را در خدمت آقایان بودیم. ۱۴ سال فقه و اصول خدمت وحید خراسانی، در فقه شاگرد مرحوم آیت الله حاج آقا مرتضی حائری بودیم. درس های بزرگان را هم متناوبا دیده ایم. بخشی را هم شاگردآیت الله فاضل لکرانی، آیت الله سبحانی، آیت الله العظمی نوری همدانی و همچنین درس های مهمی که در حوزه بوده است، در آن شریک بوده ایم.
دوره تدریس ما هم خیلی زود شروع شد. دوره لمعه، رسائل و مکاسب و کفایه و حدود ۱۵ سال سطوح عالیه را تدریس و پس از آن هم اکنون حدود ۲۰ سال است که به تدریس خارج فقه و اصول و فلسفه و عرفان مشغول هستم. در طول این زمان هم فعالیت های دیگری هم داشته ایم که یکی از آنها تاسیس مجمع عالی تفسیر است که دبیر آن در حال حاضر آقای میرکتولی است و مسائل جاری آن را پیگیری می کنند. مجمع عالی تفسیر یک همت بلندی بود. یک روزی تعداد مدرسین تفسیر کم بود و امروز رزومه حوزه علمیه نشان می دهد که حدود ۷۲۰ استاد در این بخش فعال هستند و ۲۰ همایش نیز برگزار کرده ایم.
درباره برنامه های تبلیغی و تالیف و چاپ آثار مرحوم آیت الله علم الهدی و حضرت امام (ره) توضیح دهید.
۵۰ سفر به حج، ۵۰ سفر خارجی تبلیغی به شام، عراق، اندونزی و سایر کشورها، آثار تالیفی بسیار زیادی از پدر و بیش از ۱۳۰ جلد کتاب از آثار ایشان در اختیار بنده است که ۵۰ اثر آن را زنده و اکنون بیش از ۳۰ اثر آن به زیور طبع آراسته شده است. بقیه هم موجود است و موسسه بزرگ علمی تحقیقاتی آل رسول را در سال ۷۴ تاسیس کردیم و فضلا، محققین و مدرسین و گروه های مختلفی همکاری کردند و ثمرات آن زنده شدن کتاب تحكيم المباني في أصول الفقه، تألیف سید عبدالجواد علم‌الهدی و ۱۲ هزار صفحه از حضرت امام در زمینه فقه و اصول و ۶هزار صفحه از مرحوم آیت الله بروجردی که در مجموع ۱۲۰ جلد کتاب شده است. تقریبا ۳۰ سال عمر این حقیر در امر تحقیق، پژوهش و تصنیف و تالیف گذشته است و صاحب مقالات متعدد در کنگره های بین المللی، ارائه مقالات و سخنرانی به زبان عربی، در کنگره ها و داخلی حوزه های علمیه نیز یا مقاله ارائه کرده ام و یا عضو کنگره و هیات رئیسه بوده ام.
شیوع کرونا چه تاثیری بر فعالیت های علمی و حوزه داشت؟ نحوه فعالیت در شرایط شیوع کرونا چگونه بود؟
از سال ۱۳۹۹ و با شیوع کرونا، بخشی از فعالیت ها به فضای مجازی منتقل شد و در این میان بخشی از فعالیت های حوزه نیز در بستر فضای مجازی صورت گرفت. درس های فقه و اصول و سایر فعالیت ها نصف هفته در تهران و سه روز اول هفته نیز در قم برقرار می باشد. الحمدالله شاگردان و فضلایی که در مباحث و درس های ما شرکت کرده اند تعداد قابل توجهی هستند. در کنار مدت زمانی که برای تبلیغ به تهران می آمدیم، در حوزه علمیه امام القائم (عج) که متولی آن مرحوم آقا بودند بسیار قابل تقدیر بوده و بیش از ۵۰۰ امام جماعت، مبلغ، مدیر و نویسنده و گوینده و خطیب معروف و پرسابقه از فضلای این مدرسه هستند که این حقیر در ترتیب و تنظیم و اکنون هم متولی آن هستم و از سال ۴۸ در این حوزه فعالیت می کنم و حوزه علمیه امام القائم (عج) ثمره عمر بنده است که زیر لوای حضرت بقیه الله الاعظم (عج) این مدرسه خدمت می کند.
مرحوم آیت الله علم الهدی هم شهریه را ادا می کردند و هم کمک می کردند و تدریس ها بر عهده خودشان بود. اکنون هم همان درس های خارج برگزار است و درب بیت معظم له بهتر و فراگیرتر به روی مردم باز است و مردم و فضلا، طلاب حضور دارند.
مراسم های مذهبی و عزاداری پررنگ تر و بیشتر برگزار می شود و تا آنجا که در دوران کرونا تمام مساجد تعطیل شد اما نماز جماعت این بیت تعطیل نشد. سینه زنی، عزاداری، مراسم احیا ایام رمضانیه، اطعام فقرا، اطعام طلاب و اهدای بسته های معیشتی و هر خدمتی که در این بیت انجام می شد، در زمان کرونا تعطیل نشد و یک روز هم در اینجا بسته نشد.
درخصوص شخصیت و ویژگی های بارز آیت الله سید جواد علم الهدی توضیح دهید و بفرمایید ایشان چه جایگاهی در پیروزی انقلاب داشتند؟
بحمدالله یکی از توفیقات اینجانب این بود که در زیر سایه پدری بزرگوار، مهربان، عالم، فاضل، محقق و مرجعی عالی مقام که در رده مراجع فعلی از نظر شخصیتی و حضورشان پرورش یافتم. مرحوم آیت الله سیدجواد علم الهدی فرزند مرحوم آیت الله سیدعلی علم الهدی، فقیهی وارسته، متواضع و به دور از تمنیات و شهرت و طلب شهرت، در انقلاب نقش بسیار کلانی در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی داشت.
یکی از امتیازات حضرت آیت الله علم الهدی که منحصربه فرد است در جمهوری اسلامی این است که هر کدام از آقایان که به جمهوری اسلامی خدمتی کردند، پستی گرفته و نامی برده اند و مقامی گرفته اند. مرحوم پدر از آنها مقدم، برتر و مخلص تر اما همواره از گرفتن پست های شهرت انگیز و حضور در انتخاباتی که برای خودشان باشد، هرگز قدم برنداشتند و دلایلش هم آن عرفانی بود که داشتند و هیچ کس نشناخت. و بسیاری از عرفای مناجاتی هستند که هرگز نمی خواهند شناخته شوند و گمنام ها بیشتر از مشهورها هستند.
مرحوم پدر بزرگترین ویژگی ایشان این بود که شاگرد اول حضرت امام (ره) بود با ۱۲ هزار صفحه تقدیرات که هیچ کدام از شاگردان حضرت امام حجم تقدیراتشان به عظمت این عالم بزرگ نرسید.
مرحوم پدر، مبارزات با شاه و دستگاه پهلوی را در این نمی دید که اسلحه به کار ببندد و اعلامیه پخش کند و یا به زندان برود بلکه ایشان معتقد بودند که مرجعیت پول لازم دارد و ایشان اینقدر موقعیت بالا داشتند که قدرت پرداخت دلار ۷تومنی و طلا به امام بی صدا و بی قبض داشتند و دلیلش هم این بود که حضرت امام (ره) مرجع جهانی بودند و باید این پول به امام می رسید اما ایشان سعی می کردند بی نام و بسیار موفق و مورد تایید خاص این کار را انجام دهد.
مرحوم پدرم کسی بود که حضرت امام (ره) همواره به ایشان نظر خاص داشتند و خدمتی که ایشان بدون هیاهو به نظام و انقلاب کرده است از خدمات پرهیاهوی دیگران برای امام ارزشمندتر بود به همین دلیل مرحوم آیت الله آقا سیدهاشم محلاتی صبح ها اول وقت به منزل ما زنگ می زدند و نظرات امام را منتقل می کردند و هم مباحثه و رفیق قدیمی بودند و ضمنا بسیاری از مسائل بزرگ را به عنوان یک کدخدا، حضرت امام از پدر می خواستند مسائل علمای تهران حل شود.
مرحوم آیت الله بهشتی از دوستان بسیار نزدیک و هم تیم بودند و بسیاری از علما در منزل ما به طوری بود که جلسه منزل ما ۵۰ سال تاریخ حضور علما دارد. زندگی نامه آیت الله علم الهدی را تنظیم کرده ایم و بیش از یک هزار صفحه می شود رزومه زندگی مردی بزرگ که نیم قرن ثابت در تهران ماندند و تمام عمرشان را صرف یتیم داری کردند و در این مسیر ۲۰ هزار یتیم را سرپرستی کردند.
نظر شما