لزوم شناخت و معرفت ماه شعبان/ شعبان؛ ماه آماده شدن برای حضور در ضیافت الهی

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، درباره شناخت ماه شعبان و عظمت آن خطبه ای زیبا از پیامبر(ص) وارد شده است که بسیار زیباست ؛ چنانکه نوشته ودر دعاها وارد شده است پیامبر(ص) دراین ماه به نماز و روزه می پرداخت ؛ بنابراین این دوماه مقدمه ورود به مهمانی خدا وماه خداست ؛ شعبان ماهی است که انسان به سوى مهمانی خدا حرکت می نماید، یکى از ماههاى مهم سال است که نظیر ندارد و براى آن منزلت بی نظیر منابع اسلامى نوشته شده است. پس شناخت عظمت وجایگاه ماه شعبان مقدمه استفاده از برکات این ماه است، لذا در این خصوص با حجت الاسلام «امیر علی حسنلو» استاد حوزه و مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه گفتگویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود. 

چگونه می توانیم از فضایل و برکات این ماه های عزیز  استفاده کنیم؟

معرفت وشناخت در همه امور گام اول است؛ اگر با معرفت پیش رویم عظمت ماه شعبان روشن می شود ؛ در معرفت شعبان از کلام رسول الله که به وحی مرتبط است باید کمک گرفت که فرمود: شعبان ماه من است ؛ براساس ترتیب منزلت در روایت آمده است که رسول خدا فرمود «انا مدینه العلم وعلی بابها » من شهر علمم  وعلی دروازه آن هر کس اراده ورود به آن را داشته باشد باید علی را بشناسد تا مرا بشناسد ؛ ماه رجب ماه امیر مومنان (ع) وخداوند آنرا ماه خود نیز خوانده است ؛ ماه شعبان ماه رسول است.

درباره شناخت ماه شعبان و عظمت آن خطبه ای زیبا از پیامبر(ص) وارد شده است که بسیار زیباست ؛ چنانکه نوشته ودر دعاها وارد شده است پیامبر(ص) دراین ماه به نماز و روزه می پرداخت ؛ بنابراین این دوماه مقدمه ورود به مهمانی خدا وماه خداست ؛ شعبان ماهی است که انسان به سوى مهمانی خدا حرکت می نماید، یکى از ماههاى مهم سال است که نظیر ندارد و براى آن منزلت بی نظیر منابع اسلامى نوشته شده است. پس شناخت عظمت وجایگاه ماه شعبان مقدمه استفاده از برکات این ماه است ؛ یکی از راههای معرفت ماه شعبان توجه به سیره وسخنان حضرت است سیره حضرت اینگونه بود دعاهای مهم نقل شده از رسول خدا(ص) و ائمه (ع)، رسول خدا(ص) فرمودند: «رجب شهر اللّه و شعبان شهرى و رمضان شهر امّتى»رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است.

چگون با استفاده از برکات ماه شعبان خود را برای ورود به ماه رمضان آماده کنیم؟

آخرین جمعه ماه شعبان نیز براساس روایات معتبر که از ائمه (ع) نقل شده از اوقات و ساعات بسیار با  فضیلتی بوده و اعمال خاصی است ؛ اباصلت هروی می‌گوید: جمعه آخر ماه شعبان خدمت امام رضا (ع) رسیدم. حضرت فرمود: ای اباصلت! اکثر ماه شعبان رفت و امروز جمعه آخر ماه است، پس تقصیرها و کوتاهی‌های گذشته را در بقیّه این ماه جبران کن، و به آنچه برای تو سودمند است روی آور؛ بسیار دعا کن و استغفار نما و قرآن را بسیار تلاوت کن و از گناهان خود توبه نما، تا وقتی که ماه رمضان داخل می‌شود، خود را برای خدا خالص ساخته باشی و هر دَیْن و امانتی بر عهده داری، ادا کن و کینه هر کس که در دل داری بیرون نما و گناهانی را که انجام می‌دادی ترک کن و از خدا بترس و در امور پنهان و آشکار خود بر خدا توکّل نما، که هر کس بر خدا توکّل کند، خداوند امور او را کفایت می‌نماید.

در بقیه این ماه این دعا را بسیار بخوان: «اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضی مِنْ شَعْبانَ، فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِیَ مِنْهُ. » خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته ما را نیامرزیده‌ای در آن قسمت که از این ماه مانده بیامرزمان ، امام (ع) در ادامه فرمود: خداوند به احترام و عظمت ماه مبارک رمضان، بنده‌های بسیاری را در ماه شعبان از آتش جهنّم آزاد می‌گرداند.

نتیجه اینکه  ماه شعبان درمیان همه ماههای سال از با فضیلت ترین ماههاست ؛که باید انسان قدر لحظات آن را به خوبی براساس رهنمود وسیره اهل بیت (ع) دریابدوبعد از دریافت آن به اعمال سفارش شده براساس سفارش آن بزرگواران عمل نماید  ؛ اهمیت ماه رجب وشعبان که چونان پله های سلوک معنوی و دروازه ورود به ماه مبارک رمضان هستند ؛ ماه رمضان ماه مهمانی خداوند و قطعه ای از بهشت و تجسم رحمت الهی در زمین است که باید قدر وجایگاه آن را با توجه ویژه وادعیه واعمالی که در ماههای گذشته انجام می گیرد درک نمود .

چه اعمال و دعاهایی برای شعبان وارد شده است؟

اعمال زیادی درماههای قمری از لسان رسول الله واهلب بیتش وارد شده واین توصیه ها برای راهنمایی و کمک به ما هست ؛ مانند این که انسان می خواهد به مقصدی سفر کند و راه نزدیک ومختصر و منازل زیبای مسیر را بلد نیست ؛ راهنمایی این پیشوایان برای این است که هم زود به مقصد برسیم و هم از منازل مسیر لذت بیشتر ببریم و هم آسوده وبی خطر سفر نماییم ؛ در ماه شعبان نیز اعمالی سفارش شده که پس از شناخت عظمت وجایگاه این ماه از زبان رسول الله واهل بیتش نوبت اعمال وآدرس های خوب منازل شعبان است .

روزه یکی از رفتارهای دینی است که دارای دو جنبه مادی و معنوی است که در نهایت به سلامتی انسان منجر می شود ؛ نوعی رزیم غذایی است؛ بدن مدام در حال تغذیه است ونیازمند پالایش و پاکسازی تا قوام جسم وآسیب های عارضه از غذا آن را فرسوده وبیمار ننماید ؛ جهاز بدن وسیستم گوارشی همانند کارخانه بزرگ است که نیاز به روغن کاری و استراحت وتعطیلی و خاک روبی و به قولی نیاز به خانه تکانی دارد ؛ آنچه خداوند برای انسان درتعمیر بدن و آبدیت جهاز آن توصیه فرموده است ، روز گرفتن و خود داری از خوردن است ؛ وقت خاص آن از طرف خداوند ماه رمضان اعلام شده است ؛ روزه علاوه بر خود داری از خوردن تجارب معنوی زیبایی نیز دارد که غیر قابل وصف است لذا باید هرکس خودش آنرا تجربه نمود وبه ترقی معنوی وگشایش روحی نایل شود ؛ رسول خدا (ص) علاوه بر مدت خاص ماه رمضان که خداوند تکلیف و فرض نموده بر همه بندگان روز های دیگری نیز در این حالت برای تقرب بیشتر به روزه داری می پرداخت ؛ جانشینان حضرت نیز به این اصل پای بند بودند.

 لذا در ایام دیگر از سال نیز روزه گرفته وپاداش این ایام را برای دیگران هم بیان فرمودند تا مردم نیز در طی طریق وکسب توشه برای جهان ابدی و مسیر سخت وطولانی برزخ آگاهانه عمل نمایند ؛ لذا فرمایش آنان را باید  همانند تابلوهای راهنما پیروی نمود تا به مقصد ومقصود رسید ؛به این رهنمودهای عملی مستحبات اعمال نام نهاده اند ؛ روزه داری در ماه رجب و شعبان و چهار روز از سال مانند روز دهوالارض وروز عید غدیر خم و مبعث و 17 ربیع و..از آن جمله روزهای مسحب موکد برای روزه داری است.

 رسول خدا تمام این دو ماه را روزه گرفته و متصل به ماه رمضان می نمود و می فرمود: «شعبان شهرى رحم اللّه من أعاننى على شهرى» شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسى که مرا به  این ‏ماه در طاعت آن یاری کند . و فرمود : ماه شعبان ماهى است که اعمال انسانها بالا می‌رود در حالیکه مردم از آن غفلت می ‏کنند. در فرمایش دیگر فرمود :«شعبان ماه من است هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد بهشت بر او واجب مىشود»، ‏و در برخى احادیث از شعبان به سید و سرور ماهها تعبیر شده است.‏امیر مومنان  (ع) درباره روزه داری ماه شعبان فرمود: روزه‌  بگیرید در ماه شعبان ماه شعبان ماه رسول خدا(ص) است.

در روایتى از امام صادق(ع) که فرمود: هنگامى ماه شعبان فرا می‌رسید، پدرم امام سجاد(ع) اصحاب و یاران خود را جمع م نمود و مى فرمود: اى اصحاب من، می‌دانید این چه ماهى است؟ این ماه شعبان است و رسول الله(ص) مى فرمود: شعبان ماه من است پس روزه بگیرید براى دوستى و محبت پیامبر(ص) خود و براى تقرّب به پروردگار، به حق آن خدایى که جان على بن الحسین به دست قدرت اوست، ازپدرم حسین بن على(ع) شنیدم که او نیز از پدرش امیرالمؤمنین(ع)نقل کرد: هر کس ماه شعبان را براى محبّت پیامبر(ص) و تقرّب به سوى خدا روزه بدارد ،خدا دوستداراوو به تکریم اورا وارد بهشت نماید.

 از «صفوان شتردار» که از یاران خاص امام صادق(ع) است نقل شده که به من فرمود: خانواده وزیر دستان و نزدیکان را به روزه ماه شعبان تشویق و توصیه کن ؛ چون رسول خدا چنین می کرد و مردم مدینه را به روزه داری تشویق و خبر ورود شعبان را به آنها می داد ومی فرمود  خدا رحمت کند کسى را که مرا بر ماه من یارى کند یعنى روزه بدارد.امام صادق فرمود: سیره مستمره  امیرالمؤمنین(ع) در شعبان روزه بود ومی فرمود : روزه ماه شعبان از من فوت نشد از زمانى که شنیدم منادى رسول خدا(ص)به آن تشویق می نمود.