به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ امام زمان(علیه السلام) از آن رو كه وارث همه پیامبران عظیم الشّأن و اولیاى گران قدر الهى است، مجموعه اى كامل از صفات كمال و جمال را دارا است. او تجلّى بخش اخلاق عظیم پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) و خصوصیات شگفت امیرالمؤمنین(علیه السلام) و مكارم و فضایل والاى فاطمه زهرا(علیها السلام) و فرزندان معصوم او است.لذا در این خصوص با حجت الاسلام «ابراهیم بهاری» استاد اخلاق گفتگویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
سیره اقتصادی حضرت مهدی (عج) در حوزه حکومت داری چگونه خواهد بود؟
روش امام مهدي(عج) در امور مالي حكومت بر مبناي مساوات قرار دارد و اين همان روش پسنديده‌اي است كه در زمان پيامبر گرامي اسلام(ص) وجود داشته است و پس از او، اين شيوه تغيير يافت و معيارهاي دروغيني براي پرداخت‌هاي بي حساب به افراد، جاي آن را گرفت و سبب پيدايش فاصله طبقاتي در جامعه اسلامي آن روز شد و اگرچه امام علي(ع) و امام حسن(ع) در مدت خلافت خود به نظام برابري در پرداخت اموال مسلمين پاي بند بودند ولي پس از ايشان بني اميه اموال مسلمانان را مانند ملك شخصي خود و بر طبق مصالح فردي، به كار مي‌بردند و از اين راه پايه‌هاي حكومت نامشروع خود را محكم مي‌كردند. آنها زمين‌هاي كشاورزي يا غير آن از ثروت‌ها و اموال عمومي را به نزديكان خود مي‌بخشيدند و اين كار كه به ويژه در زمان خليفه سوم و دوران بني اميه رايج گرديده بود حالتي رسمي پيدا كرد.
امام مهدي(عج) كه مظهر عدالت و دادگري است، بيت المالِ مردم را به عنوان ثروتي عمومي كه همگان در آن شريك هستند قرار مي‌دهد به گونه‌اي كه هيچ گونه تبعيض و امتياز خواهي در آن راه نداشته باشد و بخشش ثروت‌ها و زمين‌ها به كلّي ممنوع باشد. پيامبر(ص) فرمود: « اِذا قامَ قائِمُنا اضْمَحَلَّت الْقَطائِعُ فَلاقَطائِع» زماني كه قائم ما قيام كند، قطايع (زمين هايي كه زمامداران و حكام جور در مالكيت خود در آوره و يا واگذار كرده اند) از بين مي‌رود به طوري كه ديگر قطايعي در ميان نخواهد بود.
از شاخصه‌هاي دیگر شيوه مالي امام؛ رفع نيازهاي مادّي و ايجاد رفاهي معقول براي زندگي تمام افراد جامعه است، امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) اموال فراواني به مردم مي‌بخشد و در حكومت او هر نيازمندي كه از او طلب مي‌كند، اموال زيادي دريافت مي‌كند.پيامبر(ص) فرمود: « فَهُوَ يحْثُوا الْمالَ حَثْواً»او (مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) اموال را به فراواني مي‌بخشد. و اين شيوه براي ايجاد زمينه‌هاي اصلاح فردي و اجتماعي است كه هدف بزرگ امام خوبان است. آن حضرت با بي نياز كردن مردم از جهت مادّي، در پي ايجاد زمينه مناسب براي پرداختن افراد به طاعت و عبادت پروردگار است كه در بخش اهداف حكومت به تفصيل درباره آن سخن گفتيم.
مدیریت حضرت مهدی (عج) در زمان ظهور برای جهان چگونه خواهد بود؟
هر حاكمي در حكومت و بخش‌هاي مختلف مديريت خود شيوه‌اي مخصوص دارد كه اين خود از مشخصه‌هاي حكومت اوست. امام موعود و مهدي منتظر(عليه السلام) نيز وقتي حكومت جهان را به دست گيرد در تدبير نظام جهاني خود روش و متد خاصّي دارد. گرچه در ضمن مباحث گذشته به گوشه هايي از شيوه عملكرد آن حضرت اشاره شد ولي به جهت اهميت موضوع مناسب است در اين مجال به گونه مستقلّ به آن بپردازيم و در زلال سخنان پيامبر اكرم و امامان معصوم(عليهم السلام) شيوه حكومتي امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) را بهتر و بيشتر بشناسيم.
آنچه در ابتدا بايد بر آن تأكيد شود اين است كه روايات، يك تصوير كلّي از سيره آن بزرگوار به دست داده است و آن عبارتست از اينكه سيره امام مهدي همان سيره و روش پيامبر بزرگ اسلام(صلي الله عليه و آله وسلم) است و آن گونه كه پيامبر(ص) در زمان ظهور خود با جاهليت بشري در همه ابعاد آن مبارزه كرد و اسلام ناب كه ضامن سعادت دنيا و آخرت است را بر محيط خود حاكم كرد، حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) نيز با ظهور خود با جاهليت جديد كه دردناكتر از جاهليت قديم است بر خورد خواهد كرد و ارزشهاي اسلامي و الهي را بر ويرانه‌هاي جاهليت مدرن، بنا خواهد كرد.
از امام صادق(ع) درباره سيره حضرت مهدي(عج) سؤال شد، فرمود:«يصْنَعُ كَما صَنَعَ رَسُولُ اللّه(ص) يهْدِمُ ما كانَ قَبْلَهُ كَما هَدَمَ رَسُولُ اللّه(صلي الله عليه و آله وسلم) اَمْرَالْجاهِلِية وَيسْتَأنِفُ الاْسْلامَ جَديداً. امام مهدي(عج) مانند پيامبر اسلام عمل خواهد كرد (و) همانگونه كه پيامبر آنچه از روش جاهليت (در ميان مردم مرسوم) بود از ميان برد، همين گونه روش هاي جاهلي پيش از ظهور خود را نابود خواهد ساخت و اسلام را از نو پي ريزي خواهد كرد.اين سياست كلّي امام موعود(عليه السلام) در زمان حاكميت اوست. البته شرايط زماني متفاوت، موجب تغييراتي در شيوه اجرا و حكومت داري مي‌شود كه در روايات مطرح گرديده و ما در بخش‌هاي جداگانه به آنها مي‌پردازيم.
امام زمان(علیه السلام) از آن رو كه وارث همه پیامبران عظیم الشّأن و اولیاى گران قدر الهى است، مجموعه اى كامل از صفات كمال و جمال را دارا است. او تجلّى بخش اخلاق عظیم پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) و خصوصیات شگفت امیرالمؤمنین(علیه السلام) و مكارم و فضایل والاى فاطمه زهرا(علیها السلام) و فرزندان معصوم او است. اشاره به برخى از این ویژگى ها مى توانند مقدمه اى آگاهى بخش براى تبعیّت از او و همسویى با او باشد.
در خصوص شخصیت و ویژگی های اخلاقی حضرت مهدی (عج) توضیح دهید؟
دانش گسترده
امیرالمؤمنین(علیه السلام) درباره او فرمودند: «هو اكثركم علماً»؛ «او دانشمندترین شمااست.» ،امام باقر(علیه السلام) فرمود: «دانایى به كتاب خداى عزّوجل و سنّت پیامبر او در قلب مهدى ما مى روید همچنان كه گیاهان به بهترین شكل از زمین مى رویند. پس هر كس او را دید بگوید: «سلام بر شما اى اهل بیت رحمت و نبوّت و اى گنجینه علم و جاى گاه رسالت»
زهد و بى اعتنایى به دنیا
امام رضا(علیه السلام) درباره او فرمود: «وَ ما لِباسُ الْقائِمَ اِلاَّ الْغَلیظُ، وَ ما طَعامُهُ اِلاَّ الْجَشَبُ»؛ «لباس قائم(علیه السلام) ما چیزى نیست جز پوشاكى خشن و غذاى او چیزى نیست جز طعامى خشك»
عدالت گسترى در بین مردم
امام باقر(علیه السلام) درباره حضرت مهدى(علیه السلام) فرمود: «یَعْدِلُ فى خَلْقِ الرَّحْمنِ، اَلْبِرِّ مِنْهُمْ وَالْفاجِرِ»؛ «او در بین مردم به عدالت رفتار مى كند چه نیكوكار باشند و چه بدكار.» پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: «مردى به نزد او مى آید و مى گوید: اى مهدى چیزى به من ببخش، عطایى بفرما. پس حضرت مهدى(علیه السلام)آن مقدار از مال را كه او بتواند حمل كند در دامنش مى ریزد.»
عمل به سنّت پیامبر(ص)
پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: «او از من است، اسمش همانند اسم من است. خداوند مرا و آیین مرا به وسیله او حفظ مى كند. و او به سنت و روش من عمل مى كند.»
جود و بخشش
پیامبر(ص) فرمود: «مردى به نزد او مى آید و مى گوید: اى مهدى چیزى به من ببخش، عطایى بفرما. پس حضرت مهدى(علیه السلام)آن مقدار از مال را كه او بتواند حمل كند در دامنش مى ریزد.»
دعا و عبادت
نمازهاى خاص و دعاهاى فراوانى كه از ناحیه مقدّسه امام زمان(علیه السلام) رسیده است، همگى دلالت بر مداومت آن بزرگوار بر دعاها و عباداتى دارند كه به یقین بالاترین نشانه بندگى و قوى ترین عامل در تقرّب به سوى خدا به شمار مى آیند.اگر پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله وسلم) براى آمادگى یافتن جهت دریافت مسئولیت بزرگ رسالت، مأمور به اقامه نماز شب به صورت واجب مى شود، به این معنا است كه كثرت بندگى و شدت اهتمام به نماز و دعا و عبادت، لازمه پذیرش مسئولیت هاى بزرگ است و از همین رو، قبول مسئولیت حاكمیت بخشیدن به توحید و عدالت در سراسر دنیا توسط امام زمان(علیه السلام)جز در سایه عبادت هاى همیشگى و دعاهاى پیوسته آن بزرگوار میسّر نیست.
شجاعت و صلابت
رویارویى با همه مشركان و مستكبران و به زانو درآوردن همه قدرت هاى طاغوتى دنیا، دلاورى بى نظیر و استوارى بى بدیل مى طلبد. كسى كه همچون امام حسین(علیه السلام) مرد میدان رزم باشد و همانند امام على(علیه السلام) زره اش پشت نداشته باشد و همچون رسول الله در گرماگرم پیكارها رزمش مایه دل گرمى رزم آوران و حضور قاطعانه اش پشتوانه كفر ستیزان باشد.
صبر و شكیبایى
استقامت و صبر هر انسان را باید با بررسى میزان بلاها و مقدار مشكلات وارده بر او، برآورد كرد. صبورترین و بردبارترین انسان هاى تاریخ چند سال در برابر سختى ها دوام آورده و چه اندازه بلاها و غم ها را تحمل كرده اند؟
به یقین محنت ها و بلاها و مصیبت هاى امام زمان(علیه السلام) در طول این همه قرن، هرگز قابل مقایسه با هیچ انسان دیگرى نیست; زیرا نه تنها كثرت بلاها و طول زمان ابتلائات است كه صبر و استقامتى والا مى طلبد; بلكه نوع مسئولیت انسان هم در تعیین میزان استقامت و شكیبایى، تأثیرگذار است و حضرت مهدى(علیه السلام) امام زمان و حجت عالمیان و ولى همه مؤمنان و پدر و سرپرست همه شیعیان است.
نظر شما