گیاهان دارویی، ظرفیتی بزرگ در حوزه تولید است

خبرگزاری شبستان _ خرم آباد؛ استان لرستان در دامان رشته کوه های زاگرس به دلیل موقعیت جغرافیایی کم نظیر دارای طبیعتی چهار فصل است و از تنوع زیستی ویژه ای برخوردار است.

طبق نظر کارشناسان یکهزار و ۷۵۰ گونه گیاهی، در استان لرستان می روید که نشان دهنده اهمیت تنوع زیستی این استان است.

بر اساس گزارش مرکز تحقیقات کشاورزی استان لرستان ۳۰۰ گونه از گیاهان دارویی در استان برای درمان و تامین بهداشت و سلامت انسان کاربرد ویژه ای دارند.

مهمترین گیاهان دارویی خودرو در سطح استان شامل کتیرا، موسیر، شیرین‌بیان، آویشن، بابونه، رازیانه، گل گاوزبان، ریواس، کنگر،  بومادران، خاکشیر، نسترن‌های وحشی، مریم گلی  می‌ باشد.

برخی گونه‌های گیاهی که در رشته کوه‌های این استان رشد می‌کنند از نمونه‌های نادر کشور به شمار می‌روند

از جمله مهمترین گیاهان دارویی خودرو در سطح استان  زرشک، انشک، ریواس، قارچ، شامل کتیرا، آویشن، بابونه، رازیانه، گل گاوزبان، موسیر، شیرین‌بیان، کنگر،  بومادران، خاکشیر، نسترن‌های وحشی، مریم گلی  و گیاهان بهاری شامل کنگر، پاقزان، شنگ، و.... است.

این روزها بازارهای محلی شهرها استان لرستان سرشار از عطر دل انگیز گیاهان دارویی خودروی بهاری است که توسط مردم از دشت و کوه های استان جمع آوری می شود و توسط دست فروشان به فروش می رسد.

هر ساله در این ایام مردم طبیعت دوست استان برای جمع‌آوری این گیاهان روانه کوه‌ و دشت‌ها می‌شوند و برخی نیز اقدام به خشک کردن و نگهداری این گیاهان برای استفاده در دیگر روزهای سال می کنند.

امروزه مزایای فراوان گیاهان دارویی و ضرر و زیان محدود آن نسبت به داروهای شیمیایی موجب توجه و مصرف بیشتر به این گیاهان در جوامع مختلف شده است.

گیاهان دارویی به عنوان یك منبع خدادادی باید مورد توجه قرار گیرد و علاوه بر توجه ویژه باید برای حفظ و گسترش آن نیز اهتمام ورزید.

دستیابی به توسعه پایدار از اهداف مهم كشاورزی به ویژه در مناطق خشك و نیمه خشك به حساب می آید، که توجه بیشتر به کشت گیاهان دارویی با توجه به ظرفیت های اقلیمی خاص ایران و استان لرستان، یكی از راه های استفاده بهینه از مزیت های موجود در استان به شمار می رود.

صادرات گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن نقش تعیین‌كننده‌ای در توسعه سرمایه‌گذاری در صنایع گیاهان دارویی دارد، كشت گیاهان دارویی با هدف صادرات، رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال دربین كشاورزان و جلوگیری از نابودی این سرمایه ارزشمند در دولت تدبیر و امید مورد توجه جدی قرار گرفته است.

گیاهان دارویی به دلیل آستانه تحمل بالا در برابر تنش های محیطی و نیاز كم به منابع آبی، برای كشت در شرایط سخت اقلیمی مناسب هستند.

 نگاهی به برخی گیاهان بهاری و دارویی و خودرو در استان لرستان

ریواس

ریواس از گیاهان بهاری دشت های لرستان است که گیاهی چند ساله به ارتفاع تا یک متر، رنگ ساقه‌های آن سبز همراه با خال های قرمز و بنفش است که بسیار آبدار و ترش است.

ریواس غنی از فیبر، پروتئین، کربوهیدرات، قند، ویتامین A، B، C. و موادمعدنی سدیم، پتاسیم و کلسیم است، این گیاه ملین و مسهل است و عصاره آن را به عنوان داروی ضد یبوست، خصوصا برای کودکان مصرف می‌کنند.

یکی از مهمترین خواص برگ‌های ریواس آن است که لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین کرده و قندخون را کاهش می‌دهد لذا، برای مبتلایان به قندخون نیز سودمند است.

بُن سرخ

بُن سرخ گیاهی دارویی جهت درمان ناراحتی های کلیوی به خصوص دفع سنگ کلیه و تسکین دردهای گوارش و روماتیسمی به صورت دم شده کاربرد دارد،این گیاه دارویی به صورت آش، همراه با برنج برای درمان سرماخوردگی نیز مصرف می‌شود.

زرشک

زرشک برای درمان کم اشتهایی موثر است و همچنین پماد آن برای جوش خوردن استخوان شکسته مصرف می‌شود، پوست، ریشه و ساقه این گیاه خاصیت درمانی دارد، ریشه و ساقه این گیاه زرد رنگ است و اروپایی‌ها و مردم آمریکای شمالی برای رنگ آمیزی لباس از آن استفاده می‌کردند، اما ترکیبات موجود در پوست زرشک، آن را به یک گیاه درمانی تبدیل کرده است.

زرشک سبب تحریک بخش‌هایی از سیستم ایمنی بدن می‌شود که برای پی بردن به این اثر، قطره‌ای زرشک را روی زبان خود بگذارید، خواهید دید دهان شما آبکی می‌شود که به گفته کارشناسان طب گیاهی، آبکی شدن دهان سبب می‌شود بدن بتواند با عفونت مبارزه کند.

زرشک در درمان عفونت های گلو، مجاری ادراری، مجاری معده ای- روده ای، ریه ها، عفونت‌های مخمری و اسهال نیز موثر است.

انشک

انشک یکی دیگر از گیاهان بومی لرستان ، پیاز تابستانی بوده که به صورت برگ‎ های جوان قبل از گل دهی و خام به عنوان سبزی، همراه غذا و همچنین به صورت ریز شده در دوغ مصرف می ‎شود.

خشک شده برگ‌ها به عنوان چاشنی غذا استفاده می ‎شود، این گیاه طبیعت گرمی دارد و افراد بومی منطقه لرستان برای درمان سرماخوردگی ها، دردهای مفصلی و رماتیسمی از آن استفاده می‎ کنند.

شِنگ

شِنگ گیاه خوراکی- دارویی است که جهت تنظیم فشارخون و پایین آوردن چربی خون استفاده و علاوه بر خام خوری، تمام پیکره گیاه به صورت چای مصرف می‌شود.

کنگر

کنگر یکی از گیاهان خوراکی خودرو و متعلق به خانواده کاسنی می‌باشد، ساقه این گیاه ضخیم، ساده یا منشعب و با شاخه‌های کم، کوتاه و بصورت دیهیم است، برگ کنگر پهن، چرمی، محکم، با رگبرگ‌های ضخیم و برجسته و مشبک، کم و بیش شامل بریدگی‌های عمیق است که قطعات آن در حاشیه بر روی ساقه و بالایی‌ها در برگیرنده کپه و بلندتر از آن می‌باشند.

این گیاه به عنوان سبزی مصرف می‌شود که برای دستگاه گوارش مقوی است، به هضم مواد غذایی کمک و پوست را در برابر سرطان محافظت می‌کند.

عصاره‌ برگ و ریشه‌ کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ‌ها مفید و در درمان یرقان، سوء هاضمه، احساس ناراحتی در معده، نفخ، بی اشتهایی، تهوع، اسهال خفیف یا یبوست، نارسایی کبد، دفع مزمن آلبومین و کم خونی بعد از جراحی موثر است و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند.

کنگر خاصیت مسهلی دارد و از طرفی اینولین موجود در آن باعث افزایش باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر در مدفوع می‌شود، در حقیقت باعث حفظ سلامتی روده شده و احتمالا می‌تواند خطر سرطان روده باریک را کاهش دهد.

گیاه کنگر ضدعفونی‌کننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌کننده غذا است، این گیاه و به‌خصوص برگ آن ادرارآور و نیروبخش است و در ضمن قلب را نیز تقویت می‌کند.

قارچ کوهی

قارچ کوهی یکی دیگر از محصولات بهاری لرستان است که سرشار از پروتئین می باشد و در دوره زمانی آخر فروردین تا پایان اردیبهشت در کوه ها می روید.

قارچ استخوان‌ها را تقویت، خستگی را رفع و کمبود ویتامین D را جبران می‌نماید، معمولا قارچ را بایستی فقط به صورت پخته میل کرد چون‌ قارچ ها آلوده به موادی هستند که تنها در اثر پختن از بین می‌روند ولی قارچ‌هایی را که در واحدهای صنعتی تولید می‌شوند، می‌توان بدون هیچ مشکلی پس از تمیز کردن مصرف کرد.

با توجه به مزایای کسب و کار گلخانه ای و گیاهان دارویی لازم است طرح های مرتبط با این حوزه حمایت مادی شود.

حوزه های کشت، فرآوری و بازاریابی محصولات گیاهان دارویی و گلخانه ای توسط سازمان جهاد کشاورزی و ادارات مربوطه باید پیگیری و حمایت شده و با اقدام به موقع تامین منابع شوند.

با توجه به اینکه حمایت از تولید راهبردی مهم جهت تحقق اقتصاد مقاومتی است،  می تواند از مهم ترین مسائل در برابر تحریم های دشمنان و تحقق اقتصاد مقاومتی باشد.