آتش سوزی در کمین جنگل های زاگرس/ تقویت تجهیزات اطفاء حریق ضروری است

خبرگزاری شبستان_ خرم آباد؛ پدیده زوال سالهاست که بر دامان جنگل های زاگرس می پیچد و هر سال بخش وسیعی از جنگل های زاگرس را از بین می برد.

بروز خشکسالی و هجوم ریزگردها خسارت جبران‌ ناپذیری را به جنگل‌های ارزشمند زاگرس وارد کرده است.

دیگر عامل مهم و موثر در زوال جنگل های زاگرس، پدیده آتش سوزی است که این پدیده در طول فصل تابستان شدت بیشتری دارد.

آتش‌سوزی تبعات بسیار سنگینی مانند فرسایش زمین‌ها، افزایش روان‌آب‌ها در مواقع بارندگی به دلیل از بین رفتن بخش زنده خاک، از بین رفتن هوموس و مواد آلی خاک، از بین رفتن زیستگاه‌های جانوری، افزایش PH خاک و ... را در بردارد.

به‌طور متوسط در کشور ما سالیانه 6 هزار و 500 هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور و در استان لرستان نیز 2600 هکتار دچار حریق‌های عمدی و غیرعمد می‌گردند و از بین می‌روند.

حريق در عرصه‌های منابع طبيعي زاگرس، استان لرستان ویژگی‌های متمايزي در مقايسه با ساير آتش‌سوزی‌های شايع دارد كه می‌توان به مواردي چون وجود مواد قابل اشتعال به طور نامحدود (درختان بلوط خشک شده در اثر تهاجم پاتوژن و آفات)، تغييرات آني در مسير پيشروي به دليل وجود عوارض طبيعي، احتمال تبديل آتش‌سوزی معمولي به آتش‌سوزی‌های دو رويه يا چندبعدی اشاره نمود.

خسارت به درختان بلوط، از بين رفتن علوفه و بوته‌های مرتعي، صدمه به خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك، خسارت به پناهگاه حيوانات وحشي، آلودگي هوا، صرف هزینه‌های گزاف جهت اطفاء حريق، به خطر افتادن جان انسان‌ها و ... از جمله خسارات ناشي از به وقوع پيوستن حريق در عرصه‌های منابع طبيعي هستند...

یکی از کلیدی‌ترین ابزار مدیرت بحران‌های زیست‌محیطی پیش‌بینی ابزارهای کنترل قبل از وقوع برای کاهش تبعات حادثه، مدیریت هدفمند و هوشمندانه بحران می‌باشد.

با توجه به خصوصيات منحصربه‌فرد حريق در عرصه‌های جنگلي زاگرس در استان لرستان که باعث می‌شود تا اطفاء آن را نيز با مشکلاتي همراه نمايد و از طرف ديگر نوع خسارات وارده که غالباً از نوع خسارات طبيعي و غير محسوس و گاها جبران‌ناپذیر است، لزوم پیش‌آگاهی حريق را بيش از پيش آشکار می‌سازد. همچنین با توجه به وسعت منابع طبیعی استان لرستان  پیشنهادات می شود برای جلوگیری از بحران کانون های مستعد آتش شوزی شناسایی و ابزار اطفاء سریع آتش در این مناطق مستقر شود.

ضرورت شناسایی و معرفی کانون‌های مستعد آتش‌سوزی جنگل های زاگرس

مهدی سلاحورزی کارشناس محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در خرم آباد، با اشاره ه اهمیت شناسایی کانون های مستعد آتش سوزی در جنگل های زاگرس، گفت: يکي از اولين اقدامات در اين راستا، شناخت عرصه از حيث ميزان حساسيت آن به وقوع حريق  است، می‌توان با مطالعه ترکيب پوشش گياهي و برخي پارامترهاي فيزيکي محيط و با بهره‌گیری از تکنیک‌های پيشرفته سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) به اين مهم دست‌یافت.

وی ادامه داد: برای انجام این امر باید پالایش‌های گسترده و علمی را در تمامی کانون‌های منابع طبیعی شهرستان کوهدشت انجام داد و در کنار این امر نیز باید تدوین برنامه جامع را بر ای ادارات و نهادهای مردم‌نهاد در نظر گرفت که در مواقع بحران‌های زیست‌محیطی با استفاده درست و مدیریت هدفمند آن‌ها از تبعات حوادث تا حد زیادی کاست.

این کارشناس ادامه داد: پس از مشخص شدن مناطق مستعد باید مبادرت به ایجاد مکان‌های دیده‌بان در طول فصل بحران در این مناطق نمود که در صورت ایجاد بحران با اطلاع‌رسانی درست در کنترل آن به نهادهای مربوطه یاری رساند.

وی با اشاره به اهمیت  معدوم کردن و خروج درختان دچار زوال بلوط و خشک‌شده، ادامه داد: یکی از عوامل تشدید کننده آتش وجود شاخه‌های شکسته و خشک شده در مراتع و درختان دچار زوال  است.

سلاحورزی بیان کرد: در صورتی که با خروج این مواد از کانون‌های بحرانی علاوه بر جلوگیری آتش سوزی‌های عمد، غیر عمد و سوءاستفاده افراد سودجو می‌توان از تخریب منابع طبیعی هم تا حدودی جلوگیری کرد.

وی افزود: از طرفی دیگر معدوم کردن این درختان زوال یافته خود در کاهش انتشار آفات و بیماری تأثیر بسزایی خواهد داشت.

ضروری استقرار بالگرد اطفای حریق و تجهیزات اطفای حریق

سلاحورزی خاطرنشان کرد: بر اساس آخرین آمار سازمان منابع طبیعی جنگل‌هاي زاگرس با گستردگي در ۱۱ استان کشور وسعتی در حدود ۶ ميليون هکتار دارد که این میزان ۴۰‌ درصد جنگل‌هاي ايران را تشکيل مي‌دهد.

وی بیان کرد: استان لرستان در بین استان‌های ناحیه زاگرس حدود یک‌میلیون و 200 هزار از جنگل‌های بلوط را دارا می‌باشد که حدود 20 درصد از سطح جنگل‌های بلوط ناحیه زاگرس را شامل می‌شود.

وی ادامه داد: بنابراین استانداران ناحیه زاگرس سبز می‌توانند با همکاری یکدیگر درخواست یک فروند بالگرد اطفای حریق را به تهران منقل کنند تا در فصل بحران با استقرار در مرکز غرب کشور که استان لرستان می‌باشد بتواند نقش مؤثری را در این بحران‌ها ایفا کند.

جلوگیری از آتش‌سوزی‌های عمدی و برخورد با خاطیان

این کارشناس با بیان اینکه عامل انسانی از مهم ترین علل آتش سوزی در جنگل های زاگرس است، افزود: در مناطق غرب کشور، استان لرستان گاهی اوقات افراد برای تبدیل اراضی جنگلی و مراتع به زمین‌های کشاورزی، اختلافات قومی و قبلی‌های، اقدامات افراد ذی‌نفع معارض منابع طبیعی، تیراندازی شکارچیان در این مناطق، آتش زدن بقایا محصولات کشاورزی پس از برداشت محصول، در زمین‌های مجاور مناطق جنگلی و مراتع و ... منجر به آتش‌سوزی این مناطق می‌شوند.

وی ادامه داد: در این مورد قوه قضاییه و نیرو انتظامی باید مطابق فرمایشات مقام معظم رهبری با قدرت وارد میدان شوند و با افراد متخلف برخورد سختی داشته باشند. همچنین در کنار اجرای قانون نیز باید زیرساخت‌های فرهنگی تقویت گردد و ترویج حضور مردم در کارگروه‌های زیست محیطی می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد.

اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از حریق و در مناطق حساس

میرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در خصوص پروژه پیشگیری از وقوع و اطفاء حریق، اظهار داشت: با توجه به خشکسالی و عدم بارش ها در فصل بهار و بیم از آتش سوزی جنگل ها، درخواست بالگرد داده شده تا در صورت مساعدت، بالگرد به مدد جنگل های لرستان بیاید.

«شیرزاد نجفی»، افزود: با توجه به خشکسالی که حکمفرما شده، سرشاخه زنی دامداران شروع شده که وظیفه ماست با برگزاری کلاس های آموزشی و نظارت های مستمر، کلیه دامداران را ارشاد کنیم.

وی به پیشگیری از حریق و احداث آتش بر در مناطق حساس و بحرانی اشاره کرد و تصریح نمود: تهیه و آماده کردن امکانات و تجهیزات برای اطفاء حریق و پخش اطلاعیه جهت عدم سرشاخه زنی توسط دامداران و پخش اطلاعیه جهت پیشگیری از آتش سوزی های احتمالی در دستور کار قرار گیرد.

نجفی با بیان اینکه پروانه چرا دامداران در صورت انجام سرشاخه زنی باطل می شود، خاطرنشان کرد: پایش مناطق جنگلی و بحرانی توسط نیروهای یگان حفاظت، جلوگیری از قاچاق چوب، زغال گیری، جلوگیری از کشت مواد مخدر، شناسایی دامدارانی که داخل عرصه های جنگلی هستند و.... را مد نظر داشته و در این موارد سخت گیری های لازم لحاظ شود.

این مقام مسوول تهیه کلیپ های کوتاه در مباحثی همچون (خشکسالی، اطفاء حریق، سرشاخه زنی)، تنظیم لیست کشیک استان و شهرستان، رفع نقص و سرویس کاری ادوات پیشگیری از حریق و خودروها را مهم برشمرد و عنوان کرد: روسای شهرستان ها با فرمانداری ها، بخشداری ها، دهیاران، شوراهای بسیج جلسه ایی در راستای پیشگیری از حریق و سرشاخه زنی درختان برگزار نموده و تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند.

شیرزاد نجفی از پهباد برای پایش جنگل ها و شناسایی متخلفین نیز یاد کرد و یادآور شد: توزیع اطلاعیه به جهت پیشگیری از اطفاء حریق و توزیع اطلاعیه به جهت پیشگیری از سرشاخه زنی انجام گیرد.

با توجه به اهمیت منابع طبیعی همه باید در حفظ جنگل‌ها و مراتع مشارکت نماییم و اجازه ندهیم جنگل‌ها به افسانه‌هایی زیبا در دل تاریخ تبدیل شوند و بدانیم منابع طبیعی میراث مشترک همه ما و نسل‌های آینده است.