به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، حضرت امام (ره) الگوی عالم عامل، وقت شناسی، مدیریت، شجاعت، خوش رفتاری، مردمداری، پارسایی و ساده زیستی بودند و جمهوری اسلامی در دنیای امروز به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران امر الگویی برای آزادی خواهان جهان و ملت های مظلوم دنیاست که این چنین حکومتی به دست رهبری با شاخصه‌های مدیریتی خاص تشکیل شده است. امام راحل الگو و اسوه ساده زیستی بود و همه جوانان و نسل جدید باید با خصوصیات اخلاقی ایشان بیشتر آشنا شده و از این الگوی متعالی درس زندگی بیاموزند. این ویژگی‌های امام موجب شد تا او را در بین رهبران دنیا متمایز و متفاوت کند.لذا در این خصوص با حجت الاسلام دکتر «علی اکبر نصرتی»، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه اسلامی گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
با توجه به اینکه سالروز ارتحال امام خمینی (ره) مقارن با دهه کرامت شده است شما خدمت کریمانه در زندگی امام را چگونه بررسی می کنید؟
با تبریک دهه کرامت و عرض ارادت به پیشگاه کریم اهلبیت امام رضا علیه السلام و خواهر مکرمه و کریمه آن حضرت، فاطمه معصومه سلام الله علیها، امام خمینی (ره)معتقد بودند؛ اصلًا مرکز ایران آستان قدس است و همه نیروها، همه قدرتها در هر جا هستند، محتاج به توجه خاص حضرت رضا سلام اللَّه علیه- هستند. امام خمینی در کتاب چهل حدیث روایتی نقل می کنند که نشان دهنده وسعت کرم و بخشندگی امام رضا علیه السلام است. حضرت رضا، علیه السلام، به حضرت جواد، سلام الله علیه مرقوم فرمود: «شنیدم غلامان تو وقتی سوار می شوی، تو را خارج می کنند از در کوچک، آنها بخل می کنند و می خواهند تو به کسی چیزی ندهی. به حق من بر تو که بیرون رفتن و داخل شدنت نباشد، مگر از در بزرگ. و وقتی سوار شدی همراه خود طلا و نقره بردار و هیچ کس از تو سؤالی نکند، مگر آنکه به او عطا نمایی. و از عموهای تو هر کس از تو سؤالی کرد، کمتر از پنجاه دینار به او مده، و اگر بیشتر خواستی بدهی، اختیار با تو است. و من اراده کردم به این امر اینکه خداوند مقام تو را رفیع فرماید، پس انفاق کن و ترس مکن که خداوند بر تو سختگیری فرماید.» شرح چهل حدیث، (ص 493)
از توصیه های مهم امام خمینی اجرای عدالت و اولویت دادن به حقوق محرومین و مستضعفین جامعه بود. خدمت به محرومین را بالاترین عبادت و آنها را ولی نعمت خود و جامعه می دانست و معتقد بودند که دولت و کارگزاران و مدیران خادمین ملت اند و خادم حق ندارد امکاناتی بیشتر از عموم مردم داشته باشد . امام خمینی معتقد بود که زندگی رهبر باید در سطح معمولی ترین اقشار جامعه و حتی پایین‌تر از آنها باشد. خوب است بدانیم که در فاصله ۱۳۵۹، که امام به عنوان رهبری جامعه طبق قانون اساسی لیست اموالش را به دیوان عالی ارسال نمود، تا رحلت ایشان نه تنها مالی بر دارایی‌شان اضافه نشد بلکه زمین موروثی پدری او در خمین نیز به نیازمندان واگذار گردید.
بنابراین امام خمینی(ره) تابع آموزه های اسلامی و عنایات اهل بیت و امام رضا علیه السلام در ابعاد مختلف زندکی اخلاق کریمانه از خود نشان داده اند. در ایامی که با ریاست آیة الله حائری یزدی، حوزه قم تازه پا گرفته بود گاهی جهت پرداخت شهریه طلبه ها با مشکل مواجه بودند. مشهور است که حضرت امام از درآمد املاکشان در خمین که باید صرف هزینه زندگی خانوادگیشان می شد، تقدیم آیة الله حائری می کرد.و در مقیاس کلان، امام خمینی (ره) با انقلاب ، حیات کریمانه را در قالب یک نظام اسلامی پیاده سازی نمودند، نظامی که افتخارش خدمت گذاری به مردم است، که در واقع این نظام جلوه ای از کرم و کرامت رضوی می باشد.
ساده زیستی امام، به نحوه نگاه و توجه به زندگی و چگونگی برخورداری از تمتعات و امکانات زندگی بر می گردد؛ اینکه چگونه به زندگی، هستی و نعمت های آن نگاه کنیم. امام خمینی (ره) که تابع ارزش های قرآنی و ارزش های اهل بیت (ع) بودند، دنیا را یک مسیر برای رسیدن به آخرت می دیدند، صرفا به عنوان یک مسیر نه هدف، افرادی که توجه زیادی به دنیا دارند دنیا در نظرشان مهم و با ارزش جلوه می کند اما اگر قرار باشد دنیا را تنها یک راه و مسیر بدانیم به اندازه خودش باید به آن توجه کنیم لذا وقتی قرار است به دنیای ابدی کوچ کنیم و ادامه زندگی خود را در آنجا سپری کنیم، نباید تمام هم و غم ما این دنیای مادی و فانی باشد که امام خمینی (ره) اینچنین بودند.
در خصوص ساده زیستی امام خمینی (ره) توضیح دهید؟
ایشان چه در زندگی فردی و خانوادگی خود و چه در نحوه استفاده از بیت المالی که در اختیارشان بود، نهایت دقت و الگوبرداری را از رفتار حضرت امیرالمومنین (ع) داشتند؛ همان طور که نگاه حضرت علی (ع) به دنیا یک نگاه حقیرانه ای بود، نگاه امام نیز همین گونه بود. دنیاپرستان بزرگترین نعمت و فضیلت دنیایی را حاکمیت می دانند، ابن عباس می گوید ، خدمت حضرت امیرالمؤمنین (ع)رفتم که داشت کفش خود را پینه می زد فرمودند: قیمت این کفش چقدر است گفتم بهایی ندارد. فرمود: به خدا سوگند، همین کفش بی ارزش نزد من از حکومت بر شما محبوب تر است مگر اینکه حقّی را با آن به پا دارم، یا باطلی را دفع نمایم.لذا همان طور که دنیا در نزد حضرت خوار و ضعیف بود در نظر امام خمینی (ره) نیز هم همین طور بود.
ما دو نوع نگاه داریم؛ یکی بهره برداری از دنیا، دیگری آبادسازی دنیا. به ما دستور داده شده است که دنیا را آباد کنیم و تولید ثروت کنیم، منتهی نه اینکه اسراف نماییم بلکه باید به دیگران کمک کنیم و دنیا را آباد کنیم، یعنی اگر انسان حتی نیاز مالی هم نداشته باشد باید در راستای خدمت رسانی به جامعه تلاش و تولید کند؛ بنابراین ما باید تا جایی که می توانیم در جهت خدمت کریمانه از اولیای الهی و بزرگانی همانند امام خمینی (ره) الگوبرداری کنیم.
لذا دیده شده است، حاکمان برخی از کشورهای ضعیف و کوچک که از ثروت و منابع طبیعی چندانی هم برخوردار نیستند، کاخ های مجللی برای خود می سازند در حالی که کاخ امام راحل یک حسینیه خشتی گلی و امانی بود. این امر نشان می دهد که تجملات دنیا مایه قدرت برای انسان نیست بلکه بندگی خداوند است که برای انسان ایجاد قدرت می کند. لذا قدرت امام خمینی (ره) در آن خانه خشتی و گلی از قدرت امپراطوران و سلاطین ابرقدرت دنیا بیشتر بود به گونه ای که وقتی نماینده شوروی در نزد امام حاضر شدند، دست و پایشان می لرزید؛ بنابراین آن ساده زیستی و ساده پوشی امام در برابر نماینده شوروی نشان می دهد که این تجملات و جلوه های ظاهری دنیا در نزد من که حاکم و رهبر یک کشور اسلامی هستم، بسیار بی ارزش و بی اهمیت است.
بنابراین سبک زندگی اسلامی و ساده زیستی را ابتدا باید مردم و مهم تر از آن حاکمان و مسئولان کشور سرلوحه زندگی خود قرار دهند. کارگزاران توجه داشته باشند که مردم از آنها درس گرفته و الگوبرداری می کنند؛( الناس علی دین ملوکهم) بنابراین حاکمان و کارگزاران ما باید با الگوبرداری از امام خمینی (ره) به گونه ای رفتار کنند و به گونه ای زندگی کنند که باعث ترویج تجمل گرایی در جامعه نشود. علت تجمل گرایی در میان مسئولان و کارگزاران کشور چیست؟ چرا ساده زیستی در جامعه امروز ما کاهش یافت. آیا گذشته از انبیا و اولیای الهی، امام خمینی (ره) که در عصر ما زندگی می کردند و نمونه بارز یک انسان ساده زیست و به دور از تجمل بودند، الگوی بهتری وجود داشت که نتوانستیم ویژگی ها و شخصیت امام را در جامعه نهادینه کنیم ؟
علت تجمل گرایی در میان مسئولان و کارگزاران کشور چیست؟ چرا ساده زیستی در جامعه امروز ما کاهش یافته. آیا گذشته از انبیا و اولیای الهی، امام خمینی (ره) که در عصر ما زندگی می کردند و نمونه بارز یک انسان ساده زیست و به دور از تجمل بودند، الگوی بهتری وجود داشت که نتوانستیم ویژگی ها و شخصیت امام را در جامعه نهادینه کنیم ؟
البته بخشی از این مسئله بر می گردد به الگوهای زیستی که ما انتخاب می کنیم. بعد از رحلت امام خمینی (ره) در دوره طلایی انقلاب پس از جنگ تحمیلی که جامعه آماده زندگی مؤمنانه بود، تجمل گرایی را در جامعه نهادینه کردند و خسارات زیادی را به جامعه و دولت تحمیل نمودند لذا ما باید برگردیم به ارزش های دینی و معنوی که در نگاه و جهان بینی رهبر کبیر انقلاب وجود داشت.جریانی قدرت اجرایی را در دست گرفتند که نگاه شان نگاه لیبرالیستی و ترویج نظام سرمایه داری در کشور بود. آنها از الگوهای نظام سرمایه داری الگوبرداری می کردند و از خلال برنامه های توسعه ای که در آن دوره تدوین شده بود، تجملات و دنیاگرایی را در جامعه ترویج دادند. همه این مسایل تاثیرات زیادی در دنیاطلبی و تجمل گرایی مردم جامعه ما داشتند و هنوز هم آثار آنها باقی است به گونه ای که مسئولان بعدی هم نتوانستند تغییری در روند این جریان ایجاد کنند.
امیدواریم با راهبردها و رهنمودهای مقام معظم رهبری به ارزش های امام برگردیم. بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری که صعود و حرکت به سمت ارزش های بزرگتری از جامعه سیاسی همانند ایران است. ما برای تمدن سازی نیازمند پایه های بسیار قوی تری از نظام سرمایه داری هستیم. ما باید الگوهای سبک زندگی اسلامی را در جامعه نهادینه کنیم. مقام معظم رهبری سالهاست که بر روی قطعات یک پازل بزرگ مانند انضباط اجتماعی، توجه به تولید داخلی و سبک زندگی اسلامی ایرانی و پیشرفت تاکید نمودند لذا این بیانیه یک خط مشی و چشم اندازی است که ما باید نگاهی همه جانبه نسبت به آن داشته باشیم و از آن به عنوان یک برنامه جامع برای تمدن سازی نوین اسلامی استفاده و به آرمان های حضرت امام برگردیم.
نظر شما