خبرگزاری شبستان_ خرم آباد؛ در سال های اخیر با بروز خشکسالی های متمادی کم نیستند افرادی که از روستا ها به شهرها با امید یافتن شغل و کسب درآمد بهترمهاجرت می کنند.
در پی خشکسالی های متمادی و سوء مدیریت هایی که در رابطه با مدیریت منابع آب صورت گرفت، کشاورزان با بحران خشکسالی و کم آبی مواجه و بستر مهاجرت روستاییان به شهرها و ساکنان مناطق محروم به کلان شهرها فراهم شد.
قشری که از محرومیت و فقر فرار می کند و به ناچار در مناطقه حاشیه ای چه در شهرها و چه در کلان شهرها ساکن می شود و در ابتدای راه از تهدیدهای این سکونت اطلاع ندارد.
چگونه می تواند خطر حاشیه نشینی را درک کند، در حالی که از فقر و بیکاری به ستوه آمده است، این قشر بی خبر از اینکه سکونت در مناطق حاشیه ای پیام آور، محرومیت، فقر وآسیب های اجتماعی است به دامان مناطق حاشیه ای پناه می برند.
با توجه به اینکه جمعیتی که در این مناطق زندگی می کنند به سرعت در حال افزایش بوده و آنها در آینده نقش مهمی در سطح شهر خواهند داشت، حاشیه نشینی باید به جای اینکه یک مشکل و معضل صرف به نظر آید، در کنار تأکید بر راهبردهای مؤثر جلوگیری از رشد مناطق حاشیه نشین، به عنوان یک راه حل و یا بخشی از راه حل در نظر گرفته شود.
ترس از آینده فرزندان بزرگترین چالش زندگی حاشیه نشینی است
مرضیه بانوی جوانی است که ساکن یکی از محلات حاشیه نشین شهرخرم آباد است در گفت و گو با شبستان، گفت: در این محله بسیاری از افراد به دلیل فقر و تنگدستی زندگی می کنند و علاوه بر فرسودگی منازل مسکونی با آسیب های فرا روی مناطق محروم و حاشیه نشین زندگی می کنند.
وی با بیان اینکه من و همسرم هر دو مدرک تحصیلی دانشگاهی داریم، افزود: به دلیل نبود فرصت شغلی همسرم به شغل کارگری مشغول است و من هم خانه دار هستنم و به دلیل نداشتن هزینه رهن خانه در سایر محلات در این منطقه حاشیه نشین زندگی می کنیم.
این بانوی لرستانی افزود: در این منطقه از دست فروشندگان مواد مخدر و ارازل و اوباش آرامش نداریم، اما راهی هم برای زیستن در سایر محلات نداریم.
وی ادامه داد: اینجا جوانان رعنا زیادی را می بینیم که به دلیل فقر و تنگدستی در دام اعتیاد گرفتار می شوند و یا به دلیل بی کاری و پرسه زدن در خیابان های محله درگیر جنگ و درگیری شده و یا همراه گروه های ارازل می شوند.
وی افزود: من دو بچه خردسال دارم، که از ترس الگو گرفتن نامناسب جرات نمی کنم، ساعتی اونا رو تنها بزارم و یا برای خرید به مغاره محل بفرستم.
این بانوی خرم آبادی ادامه داد: در این محلات افراد با آبرو و پاکی زندگی می کنند و به دلیل بی کاری، فقر و نداشتن مهارت برخی فرزندان آنان گرفتار دام آسیب های اجتماعی می شوند.
وی افزود: بیشتر افراد معتاد و بزهکاری که در محله دیده می شود از دیگر محله ها به این محله می آیند.
صحبت های این بانوی خرم آبادی، دغدغه بسیاری از خانواده های با آبرو و فقیری است که به ناچار در مناطق حاشیه ای شهرها زندگی می کنند و علاوه بر تلاش برای تهیه نان، درگیر مشکلات و آسیب های اجتماعی هستند.
ای کاش هرگز مهاجرت نکرده بودم
محمد یکی از دیگر از ساکنان مناطق حاشیه نشین خرم آباد، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان با اشاره به اینکه به دلیل فقر نداشتن زمین کشاورزی مرغوب حدود 17 سال است که به شهر مهاجرت کرده است، افزود: در شهر هم به دلیل بالا بودن اجاره خانه ها، مجبور به سکونت در مناطق حاشیه نشین شدم.
وی با بیان اینکه در شهر به عنوان کارگر روزمزد کار می کنم، افزود: با توجه به فقر مالی و مشکلات سکونت در مناطق حاشیه نشین مجبور هستم در شهر به عنوان کارگر روز مزد کار کنم تا حداقل شب در منزل و کنار خانواده ام باشم.
محمد ادامه داد: به رغم اینکه هر روز کارگری می کنم اما مخارج زندگی بسیار سنگین است و همسر و فرزندانم در مقایسه زندگی ما با دیگر افراد فامیل دلخوری های زیادی از من دارند.
وی افزود: هر روز شاهد اعتیاد جوانان هستم این موضوع باعث شد که با ترس فرزندانم را بزرگ کنم.
محمد بیان کرد: روزها در مورد تربیت فرزندان و در امان ماندن آنان از زندگی حاشیه نشینی با همسرم بسیار صحبت کردم و هر دو به این نتیجه رسیدیم که فرزندان را بسیار کنترل کنیم و اجازه ندهیم در محل با هم سالان خود بگردند و حتی اجازه ندادیم فرزندانمان تا مغازه های محل به تنهایی بروند.
وی ادامه داد: اعمال کنترل زیاد به رفت و آمد فرزندان و دور شدن از خانواده و فامیل به نوعی حبس برای فرزندانی بود که در دامان طبیعت پرورش یافته بودند.
محمد، بیان کرد: به دنبال اختلاف طبقاتی مشهود روابط ما به سرعت با اقوام قطع شد و کار من شد کارگری و کار همسرم رساندن فرزندان به مدارس و برگرداندن آنان به منزل.
وی ادامه داد: تاز زمانی که کودکان ما در مدارس ابتدایی و راهنمایی مشغول تدریس بودند همه امور قابل کنترل بود، اما با حضور فرزند بزرگ به دبیرستان و در سال های پایانی دبیرستان شوکی عجیب وارد زندگی ما شد.
وی، ادامه داد: فرزند ارشدم هر روز افسرده تر می شد تا اینکه مدتی خود را در یکی از اتاق ها ی منزل حبس کرده بود و به ناچار دست به دامان اقوام شدم و با کمک برادران برای مداوای وی تلاش کردم.
محمد با بیان اینکه درمان فرزند بیمارم چند سالی است که نظم زندگی ساده ما را به هم زده است، ادامه داد: هر روز از توانم کمتر می شود و با کم شدن هزینه های زندگی، بخش مهمی از درآمد اندکم را باید صرف هزینه های درمانی فرزند بیمارم شود.
وی بیان کرد: روزی از گرفتاری فرزندانم در دام اعتیاد و دوست ناباب و ولگردی می ترسیم، در حالی که امروز فرزند جوان من افسرده و درگیر بیماری اعصاب و روان شده است و به آینده اش هیچ امیدی ندارم.
محمد، عنوان کرد: این تجربه تلخ موجب شده که با همسرم در خصوص دادن آزادی به دیگر فرزندان پسرم صحبت کنم، اما ترس همسرم از محیط اطراف و خراب شدن آینده آنان موجب شده است که به رغم مخالف من هنوز هم آن دو فرزند پسر دیگرم را کنترل کند و آنها را به مدارس می رساند و گاه برگشت نیز آنها را بر می گرداند.
وی افزود: در سال های شهرنشینی تمام درآمدی که از کارگری فصلی دارم را صرف خوارک خوب و پوشاک خوب فرزندانم کردم که در مقابل دوستانشان سرافکنده نشود و امروز پس اندازی ندارم که بتوانم از این حاشیه نشینی نجات یابم و حداقل دو فرزند دیگرم را نجات دهم.
محمد، ابراز کرد: از سویی دیگر برادرانم، خانه پدری روستا را همان سال های نخست فروختند و جایی برای برگشت به زندگی سابق را ندارم.
وی که با حسرت نگاهی به آسمان می اندازد، ادامه داد: ای کاش آن روزها در برابر اصرار خانواده برای مهاجرت مقاومت می کردم و هرگز حاشیه نشینی را انتخاب نمی کردم.
شناسایی 40 محله حاشیه نیشن در شهرهای لرستان
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان اظهار داشت: ۴۰ محله حاشیه نشین در لرستان وجود دارد که جلب مشارکت محلی در محلات در دستور کار می‌باشد.
وی افزود: حوزه امور اجتماعی استانداری به دلیل ارتباط مستقیم با سازمانهای مردم نهاد از بسیاری از آسیب ها با اطلاع بوده و برطرف کردن مشکلات و آسیب‌های اجتماعی همواره در دستور کار می باشد.
پورسرتیپ ادامه داد: اعتیاد طلاق حاشیه نشینی مناطق بحرانی و فساد و فحشا پنج آسیب اجتماعی می باشد که در رده‌های نخست آسیب ها هستند.
وی اضافه کرد: هشت دفتر تسهیل‌گری در استان وجود دارد که توسط سازمانهای مردم نهاد اداره می شوند که اقدام مثبتی تلقی شده است.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان افزود: ۴۰ محله حاشیه نشین در لرستان وجود دارد که در این راستا گام های موثری برداشته شده همچنین جلب مشارکت محلی در دستور کار بوده تا بتوانیم محلات را با استفاده از ظرفیت‌های محلی خود استوار کنیم.
پورسرتیپ گفت: آسیب ها در این محله ها شناسایی شده برنامه ها اجرایی می‌شوند همچنین کارشناسان مختلف برای اجرای برنامه ها فعالیت می کنند.
25 درصد جمعیت لرستان در مناطق حاشیه‌ای ساکن هستند
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان با اشاره به اهمیت ساماندهی مناطق حاشیه نشین، اظهار داشت: یکی ازبخش‌های مهم تولید مسکن درطرح نهضت ملی مسکن ساماندهی تولید مسکن دربافت‌های فرسوده است.
وی افزود: محلات هدف بازآفرینی و سکونتگاه‌های غیر رسمی است است به طوری که افراد ساکن در این مناطق با شرط داشتن پروانه ساخت و سند می‌توانند ازتسهیلات نهضت ملی مسکن به صورت خود مالکی استفاده کنند.
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان با بیان اینکه شهرهای خرم آباد، بروجرد، الیگودرز، کوهدشت و دورود دارای محلات کد دار بازآفرینی هستند عنوان کرد: درشهر خرم‌آباد حدود 10 هزار واحد مسکونی در سکونتگاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند که مشکل اصلی آنها نداشتن سند است و متاسفانه با توجه به شرط داشتن سند برای استفاده ازتسهیلات نهضت ملی مسکن نمی‌توانند این از این تسهیلات استفاده کنند.
وی بیان کرد: حدود 25 درصد ساکنان شهرهای استان لرستان در سکونتگاه های غیر رسمی زندگی می‌کنند که ساماندهی این سکونتگاه‌ها کار یک سازمان و دستگاه خاص نیست بلکه نیازمند یک حرکت فرابخشی و فرا سازمانی توسط شهرداری ها، ادارات کل راه و شهرسازی، وزارت کشور و دفاتر تسهیل گری است.
حاشیه نشینی، آسیبی اجتماعی است که می تواند مولد سایر آسیب های اجتماعی باشد.
به نظر می رسد، جهت محافظت از سلامت خانواده های مناطق حاشیه نشین، تقویت برنامه های فرهنگی در مناطق آسیب پذیر، توسعه مشاغل خانگی و خانوادگی، برگزاری برنامه های فرهنگی برای نسل جوان و نوجوان، و توجه به اصول آموزشی بهداشتی به عنوان برنامه ای شاخص باید در دستور کار مسئولان باشد.
معضل حاشیه نشینی تهدیدی برای امنیت و بهداشت شهرها محسوب می شود و در صورت بی توجهی می تواند جامعه را با تبعات گسترده اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی مواجه کند.
نظر شما