خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ عمارت «سید فخرالدین شفیعی ماسوله» معروف به «خانه سنگی» در ابتدای محله پیرسرای رشت قرار است با اعتبارات اداره کل میراث فرهنگی گیلان مرمت شود. این عمارت در سال ۱۳۹۷ به پیشنهاد خود مالک، در فهرست آثار ملی ثبت گردید. حالا اداره کل میراث فرهنگی در راستای حمایت و تشویق از مالکان بنای خصوصی، قرار است اعتبار لازم برای مرمت این بنای میراثی را تامین کند. در همین زمینه مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان می‌گوید: با همکاری و پیشنهاد مالک، پرونده ثبتی این خانه تاریخی در محله پیرسرای رشت آماده و به دبیرخانه شورای ثبت کشور ارسال گردید و این بنای دوره قاجار، به شماره ۳۲۳۶۰ در تاریخ ۱۹/۱۲/۱۳۹۷، در فهرست آثار ملی ثبت و شماره ثبت به استانداری گیلان ابلاغ شد.
«ولی جهانی» با اشاره به مشوق‌های تخصیص یافته به مالکان خانه‌های تاریخی می‌افزاید: بناهای ثبت شده، مشمول حذف مالیات و عوارض می‌شوند. افزون بر آن، برای حفظ هویت معماری در محله پیرسرا، مبلغ سه میلیارد ریال از اعتبارات این اداره، برای مرمت این خانه تخصیص یافته است.
وی با بیان اینکه این خانه معماری منحصربفردی دارد، ابراز امیداوری کرد: این اعتبار موجب تشویق دیگر مالکان شده و اداره کل میراث فرهنگی نیز بتواند برای مرمت دیگر خانه‌های تاریخی ثبت شده اعتبار جذب کند.
«خانه شفیعی» معروف به «خانه سنگی» در ابتدای محله پیرسرای رشت قرار دارد. محله پیرسرا، یکی از مهمترین محلات تاریخی شهر رشت است که در نقشه دوره ناصری، جزئی از محله کیاب بوده است. متاسفانه بی‌توجهی به حفظ بافت تاریخی این محله، در سال‌های اخیر بسیاری از خانه‌های تاریخی این محله تخریب و نوسازی شد. اگرچه از سال ۱۳۹۴، شهرداری رشت طرح سنگفرش خیابان اصلی این محله و احیای بافت تاریخی آن را در دستور کار دارد، ولی آنچه مشهود است تنها در حد مطالعات و جلسات تکراری باقی مانده است.
راسته اصلی محله پیرسرای رشت تا چند دهه پیش، محل اصلی خراطان بود و بسیاری از مغازه‌های این راسته سازنده و فروشنده مصنوعات چوبی دست ساز بودند. اکنون نیز چند کارگاه فعال است ولی بیشتر صنایع دستی در مغازه‌ها، اجناس چینی است. از مهمترین خانه‌های تاریخی این محله، خانه گیگاسری است که بخش زیادی از آن تخریب شده است. خانه پوران شیرزادی زاده، همسر نصرت رحمانی شاعر، یکی از مهمترین خانه‌های تاریخی رشت است که دوسالی است توسط دو نفر غیرگیلانی خریداری و درحال مرمت است.
مدرسه ملی دخترانه، خانه منسوب به اکبررادی، نمایشنامه نویس شهیر ایران، حمام گلزار و خانه آیت الله انشایی، خانه‌های تاریخی بجامانده در محله پیرسرای رشت است. مالک فعلی «خانه سنگی»، سید فخرالدین شفیعی ماسوله است که در حال حاضر ۷۷ سال سن دارد. سه نسل از این خانواده در همین بنا زندگی کرده‌اند، ولی سال ساخت بنا دقیقا مشخص نیست. وی درباره این بنا می گوید:«این خانه متعلق به پدرم بود و من کودکی‌های خود را در همین خانه سپری کرده ام. آنگونه که از پدرم شنیدم و در سند ملک هم موجود است، پدرم عمارت را از یک خانواده بزرگ که «کاشانیان» نام داشتند، به مبلغ ۲۴هزار تومان خریداری می‌کند. پدرم، سید نصرالله شفیعی ماسوله، هم کاسب بود و هم مالک. در رشت آرد فروشی داشت. در زمان خودش این خانه یک عمارت اعیانی محسوب می شد. آن زمان من چهار یا پنج ساله بودم. خانه کتیبه‌ای که نشان دهد چه سالی ساخته شده، ندارد. ولی از آنجا که کاشانیان هم از مالک دیگری خانه را خریده بودند، به احتمال زیاد بالای ۲۰۰سال قدمت دارد. آنگونه که خانواده کاشانیان برای پدرم نقل کرده‌اند، طبقه بالای خانه مکتب‌خانه بچه‌های محل بود و گفاه شده میرزا کوچک از بالکن طبقه دوم و رو به خیابان همین عمارت برای مردم سخنرانی کرده است. معماری این خانه از زمان پدرم تاکنون تغییر زیادی نکرده است. بجز آنکه قبلا ایوان طبقه دوم و راه پله آن چوبی بود و من در مرمت‌های سال‌های پیش برای استحکام راه پله را آهنی کردم. مطبخ و حمام و سرویس بهداشتی هم داخل حیاط بود و برای آنکه خانواده راحت باشند، یکی از اتاق‌های طبقه پایین و نزدیک به حیاط تبدیل به آشپزخانه شده است. یک بخاری چدنی بلند هم در سالن طبقه اول بود که طبقه دوم را هم گرم می‌کرد ولی بعد از اجرای لوله کشی گاز، بخاری از بنا حذف شد.»
وی درباره وجه تسمیه خانه هم می‌گوید:«نمای ساختمان، سیمان بری‌هایی دارد که از دور شبیه سنگ عمارت می‌باشد به همین دلیل مردم به آن خانه خانه سنگی می‌گویند.»
برخلاف نمای بیرونی ساختمان به سمت خیابان که سفید رنگ است، نمای روبه حیاط این عمارت آجرهای قرمز رنگ دارد. عمارت به صورت قرینه ساخته شده و درب و پنجره‌های چوبی آن در یک طاق هلالی بلند قرار گرفته است. بالای طاق پنجره‌ها، تزئیناتی دارد که معروف به سنگ کلید است. حفاظ پنجره‌ها نیز نرده‌های فروژه‌ای دارد که بدون جوش به هم چفت شده است. شفیعی خود برای ثبت خانه‌اش پیشقدم شده است و در این باره می‌گوید: «این خانه را دوست دارم و دلم می‌خواست بعد از من هم حفظ شود به همین دلیل برای ثبت این بنا اقدام کردم.»
نظر شما