خبرگزاری شبستان - همدان: یاد و ذکر ضامن آهو و دست کریمش در این بی سر و سامانی‌های روزگار، همچون سرپناهی بر دل های آشفته ما است، در متن زیارت هفت حدیث آمده است: هیچ شخص گرفتار و گناهکاری نیست که امام رضا (ع) را زیارت کند، جز این که گرفتاری وی رفع شده و گناهانش بخشیده می شود. مهربانی آن حضرت، در قاب کوچک این دنیای پرهیاهو نمی‌گنجد و آن‌قدر کریم و رئوف است که جهان به مهر و عاطفه‌اش زنده بوده و دل به گنبد طلائی‌اش سپرده است.
امامی رئوف که در میان اهل بیت (ع) بیش از هرچیز دیگری به مهربانی با دشمنان، غیرمسلمانان، بردگان و افراد فرودستی که در زمانه خود خیلی مورد توجه نبوده اند، شهرت دارد.
در اهمیت مهرورزی از منظر امام رضا (ع) همین روایات کافی است که نیمی از عقل را دوستی با مردم و راحت کردن مومن را اسباب راحتی روز قیامت معرفی کرده است. امام رضا (ع) فرمود: «دوستی با مردم نصف عقل است.
امام رضا (ع) یاری رساندن به مردم را گذرگاهی برای دستیابی به بهشت می داند و مقامی ویژه در پیشگاه خداوند را برای یاری دهنده نوید می دهد. امام رضا (ع) فرمود: «بدانید که سپاسگزاری و شکرانه خداوند یکی ایمان به خداست و پس از آن پذیرش جایگاه و جانشینی اهل بیت(ع) پیامبر به عنوان جانشینان او است. اما بدانید سپاس و شکرانه الهی محبوب تر نزد خداوند کمک و یاری به برادران مومنتان در امور دنیایشان می باشد. زیرا همین دنیا گذرگاه راهیابی به بهشت خداوندی است. بنابراین شخصی که چنین کند از اشخاص ویژه نزد خداوند تبارک و تعالی خواهد بود.
مهربانی با خانواده
رفت و آمد با خویشاوندان که در اصطلاح صله رحم نیز تعبیر می شود، یکی از نمودهای مهرورزی به شمار می رود که امامان معصوم (ع) همواره بر این مساله تأکید کردند و عواقب ترک آن را متذکر شده اند. صله رحم مرگ را به تأخیر انداخته و موجبات محبت را در میان خانواده افزایش می دهد. امام رضا(ع) در این باره فرموده اند: «شخصی که دوست دارد عمری بلند و روزیی فراوان داشته باشد، صله رحم به جای آورد.»
مهربانی با دوستان
رأفت و مهربانی حضرت امام رضا(ع) به دوستان و همسایگان نیز آنچنان زیاد بوده که روایات متعددی در این خصوص نقل شده است. موسی بن سیار یکی دیگر از صحابی نزدیک امام هشتم(ع) روایت کرد: در محضر امام رضا (ع) بودم که ناگاه صدای شیون به گوش رسید. بی درنگ امام به همان سمت رفت. در آن جا جنازه ای یافت که بستگان در کنار آن شیون می کردند. آن حضرت مانند مادری که فرزند خویش را در آغوش می گیرد، آن جنازه را در بغل گرفت و سپس فرمود: «هر شخصی که جنازه دوستی از دوستان ما را تشییع کند، آن چنان از گناهانش بیرون می شود که گویا تازه از مادر تولد یافته است. سپس حضرت در تشییع جنازه او شرکت کردند.
مهرورزی با غیرمسلمانان
در مرام و مسلک امام رضا (ع)، برخورد مسلمانان با غیرمسلمانان باید مبتنی بر اخلاق انسانی، احترام و مهرورزی، مدارا و تسامح دینی، آزادی فکر و بیان، مخاطب شناسی و آشنایی با زبان و متون مقدس دیگر ادیان و همزیستی مسالمت آمیز باشد. (۸) چنان که در شعری که به ایشان منسوب است فرمودند:
بسا دشمن پر کینه‌ای که با او صلح و سازش کردم و بر وی غالب آمدم. پس او را زیر بار عفو و بخشش برده و بزرگوار نموده‌ام.
و هر شخصی که بدی ها و اعمال زشت دشمن خویش را با احسان و نیکی از خود دفع نکند به روش بزرگواران و برتران عمل نکرده است.
و برای از بین بردن کینه‌های قدیمی هیچ چیز را از دوستی و مؤدت و مهربانی با شتاب، بهتر و سریع تر نیافتم.
چرا لقب امام رضا (ع) رضا است؟
برترین و مهم‌ترین ویژگی این امام رافت و مهربانی او بود که در متواضع بودن و مردم دوستی ایشان خلاصه می‌گردد.
هر شخصی که برای بازگو کردن مسئله خود در حال حیات به امام رضا (ع) مراجعه می‌کرد حاجت روا می‌شد.
لقب ایشان را رضا گذاشتند به دلیل اینکه نه تنها خداوند بلکه دوست و دشمن هم زمانی که با امام رضا نشست و برخواست داشتند خرسند و با رضایت خاطر بر می گشتند.
در حال حاظر هر شخصی اعم از مسلمان و غیر مسلمان که به زیارت این امام مهربانی می‌آید حتی اگر حاجت روا هم نشود باز هم از کرم ایشان با خوشحالی و احساس رضایت بر می‌گردد.
نیک با توجه به دوران طلایی امامت امام رضا (ع) اظهار می‌کند: زمانی که پدر ایشان موسی بن جعفر از دنیا رفتند در سال ۱۸۳ هجری قمری ایشان به جای پدر در مدت ۲۰ سال به امامت کردند، و در سال‌های پایانی این امامت مامون عباسی امام را از مدینه به مرو فرا می خواند که به ولایتعهدی تحمیلی معروف است؛ و باعث شناساندن اسلام، تشیع، اهل بیت و علوم اسلامی و قرآنی به نمایندگان اذهاب و ادبیان شد.
روایت ضامن آهو
صیادی در بیابانی قصد شکار آهویی می‌کند اما با ممانعت حضرت رضا علیه السلام مواجه می‌شود. ولی چون آهو را صید و حق شرعی خود می‌داند، در شکار آهو مبالغه و پافشاری می‌کند. امام حاضر می‌شود مبلغی بیشتر از بهای آهو، به شکارچی بپردازد تا او آهو را آزاد کند. شکارچی نمی‌پذیرد و آن وقت آهو به زبان می‌آید و سخن گفتن آغاز می‌کند و به عرض امام می‌رساند که من دو بچه شیری دارم که گرسنه‌اند و چشم به‌راه هستند که بروم و شیرشان بدهم و سیرشان کنم.
علت فرارم هم همین است و حالا شما ضمانت مرا نزد این ظالم بفرمایید که اجازه دهد بروم و بچگانم را شیر دهم و برگردم و تسلیم صیاد شوم، امام رضا (ع) هم ضمانت آهو را نزد شکارچی می‌فرماید و خود را به صورت گروگانی در تحت تسلط شکارچی قرار می‌دهد. آهو می‌رود و به‌سرعت با آهوبچگان باز می‌گردد و خود را تسلیم شکارچی می‌کند.
شکارچی که این وفای به عهد را می‌بیند، منقلب می‌گردد و آن گاه متوجه می‌شود که گروگان او، حضرت علی بن موسی الرضا است. فورا آهو را آزاد می‌کند و خود را به دست و پای حضرت می‌اندازد و عذر می‌خواهد و پوزش می‌طلبد.
شهادت غریبانه آقای مهربانی
در نحوه به شهادت رسیدن امام نقل شده است که مأمون به یکی از خدمتکاران خویش دستور داده بود تا ناخن‌های دستش را بلند نگه دارد و بعد به او دستور داد تا دست خود را به زهر مخصوصی آلوده کند و در بین ناخن‌هایش زهر قرار دهد و اناری را با دستان زهر‌آلودش دانه کند و او دستور مأمون را اجابت کرد. مأمون انار زهرآلوده را خدمت حضرت گذارد و اصرار کرد که امام ازآن انار تناول کنند. اما حضرت از خوردن امتناع فرمودند و مأمون اصرار کرد تا جایی که حضرت را تهدید به مرگ نمود و حضرت به جبر، قدری از آن انار مسموم تناول فرمودند. بعد از گذشت چند ساعت، زهر اثر کرد و حال حضرت دگرگون گردید و صبح روز بعد در سحرگاه روز ۲۹ صفر سال ۲۰۳ هجری قمری امام رضا (ع) به شهادت رسیدند.
دفن شبانه و مظلومانه امام رضا (ع)
مردم و دوستداران امام رضا (ع) وقتی که خبر شهادت حضرت را شنیدند ازدحام کردند و گفتند که مأمون با نیرنگ امام رضا (ع) را کشته است. مأمون شخصی را نزد مردم فرستاد و گفت تشییع جنازه به فرصتی دیگر موکول شده است. مأمون از ترس این که آشوبی برپا شود مردم را با این ترفند متفرق کرد و دستور داد جنازه امام رضا(ع) را شبانه غسل دهند و در کنار قبر پدر خود هارون الرشید، در منزل حمید بن قحطبه در روستای سناباد به خاک بسپرند بعد ها آن مکان که به مشهد الرضا (ع) شهرت یافت (یعنی محل شهادت امام رضا (ع)، بتدریج در طول سالیان محل زیارت و سپس تجمع شیعیان گردید، و به گونه ای وسعت یافت که روستای سناباد در داخل مشهد قرار گرفت.
حاجتت را بگویی یا نگویی مهم نیست.
سلام که بدهی، حس می‌کنی آنجا وطن توست.
تنها کافی است بگویی اَلسَّلٰامُ عَلَیک یٰا عَلِی ابْنَ مُوسَی الرِّضٰا الْمُرْتَضٰی
گزارش : اشرفی طاهرپور
نظر شما