روایت اندیشمندان حوزه بالکان از امام خمینی (ره)

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در این وبینار که به دوزبان انگلیسی و صربی برگزار شد، هشت سخنران از کشورهای ایران ، صربستان، مونته نگرو، کرواسی و بوسنی و هرزگوین، در خصوص ابعاد مختلف شخصیت و اندیشه حضرت امام خمینی( ره) و تاثیرات بین المللی این بزرگمرد تاریخ معاصر جهان سخنانی ایراد کردند.

سخنرانان این وبینار رشید حسن پور سفیر جمهوری اسلامی ایران در صربستان، محمود واعظی استاد دانشگاه و رئیس دانشکده الهیات دانشگاه تهران، بوبانا آنجلکوویچ روزنامه نگار و نماینده مرکز مطالعات بین المللی اوراسیا از صربستان، گوران آرسیچ کشیش ارتودوکس و پژوهشگر سیاسی از صربستان، معمر خلیلویچ محقق "مرکز علوم اسلامی قم" بلگراد، ودران ابوچینو کشیش و استاد دانشگاه ریه کا از کرواسی، نجاد درشویچ نماینده سابق مجلس و عضور کمیته دوستی ایران و مونته نگرو از مونته نگرو، رفیق رازیچ استاد فلسفه از  بوسنی و هرزه گوین بودند.

در ابتدای وبینار امیر پورپزشک  و محمد حسین انصاری رایزنان فرهنگی کشورمان در صربستان و بوسنی ضمن قدردانی از سخنرانان و مهمانان ابراز امیدواری کردند این وبینار که با هدف بزرگداشت شخصیت واندیشه حضرت امام خمینی(ره) به عنوان تاثیرگذارترین شخصیت‌ تاریخ معاصر جهان برگزار می‌شود به شناخت بیشتر شخصیت و اندیشه های والای آن رهبر عظیم الشان برای مخاطبان در حوزه بالکان کمک کند.

 امام خمینی در جهان دو قطبی با گفتمان نه شرقی و نه غربی راه سومی را برای مردم ستمدیده و جنبش های آزادی بخش باز کرد

 رشید حسن پور سفیر جمهوری اسلامی در صربستان گفت: شخصیت و اندیشه امام خمینی دارای ابعاد چندگانه هستند و از منظرهای مختلف قابل بررسی و تبیین می باشند و من سعی می کنم از منظر سیاست خارجی نکاتی را مطرح کنم. ابتنای سیاست خارجی کنونی جمهوری اسلامی ایران بر ایده های سیاسی امام خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی استوار است. امام خمینی در جهان دو قطبی با گفتمان نه شرقی و نه غربی راه سومی را برای مردم ستمدیده و جنبش های آزادی بخش باز کرد و ماهیت امپریایستی بلوکهای سوسیالیست و کاپیتالیست را آشکار ساخت. گفتمان نه شرقی نه غربی، گفتمان استقلال در تصمیم گیری و ضد سلطه است و نه تنها تباینی با گفتگو، تعامل و همکاری و برقراری روابط مبتنی بر برابری و احترام متقابل ندارد بلکه مشوق این رفتار است. راهبرد کاربردی امام خمینی در عرصه های بین المللی را مولفه های همچون نفی ظلم و استعمار، حمایت از مردم ستمدیده و نهضت های آزادی بخش، حمایت از مسلمانان و ارتقای وحدت و همبستگی مسلمانان، همزیستی مسالمت آمیز و محترمانه و احترام متقابل و عدم مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر تشکیل می دهد.

حسن پور اضافه کرد آیت الله خامنه ای رهبر فعلی انقلاب اسلامی ایران در تبعیت از ایده های امام خمینی تصمیم گیری در سیاست خارجی را بر سه متغیر استوار کرده اند:عزت، حکمت و مصلحت

واعظی رئیس دانشکده الهیات دانشگاه تهران با موضوع امام خمینی و پارادایم چهارم جهانی گفت: اندیشمندان جهان از موج چهارم سخن می‌گویند و اعتقادشان این است که معنویت و فرهنگ پارادایم آینده جهان است. این معنویت وجه مشترک همه ادیان است و همه ادیان مادی‌گریز و معنامحور هستند. در بعد اجتماعی، ارزش های بنیادین در نگاه امام خمینی (ره) بر دو پایه استوار بود. این دو محور، معنویت در نگاه امام خمینی را نسبت به دیگران متمایز می ساخت: اول عقلانیت در بعد فردی و اجتماعی دوم یک معنویت حماسی که برخاسته از آموزه های قرآنی، روایات و تاریخ زندگی امامان شیعه بود. ارتباط بین مبانی معنوی در نگاه امام خمینی ره به لحاظ ایدئولوژیک، ریشه در آموزه های قرآنی داشت. این آموزه ها صرفا وجه کلامی نداشته و در روح همه اجزای طبیعت قابل مشاهده است. ایشان عالم را محضر خدای متعال در نظر می گرفتند. در واقع این معنویت بعنوان موج یا پارادایم چهارم جهانی، برای همه بشریت با هر نگاه و نگرشی، زیبا، قابل تحسین و امیدبخش است.

انقلاب ایران تنها محدود به ایران نبود 

نجاد درشویچ – عضو اسبق مجلس مونته نگرو بعنوان یک شهروند از آشنایی خود با نام و حرکت آزادی بخش امام راحل در دوران دانشجویی گفت و افزود:  انقلاب ایران تنها محدود به ایران نبود به همین دلیل با مقاومت و ضدیت نیروهای استعماری غربی روبرو شد اما مردم ایران با وجود تمام این مشکلات ازآن حمایت کردند.  اینکه ملت ایران با این همه جنگ، تحریم و فشار از خودگذشتگی نشان دادند و امام خود را تنها نگذاشتند قابل تحسین است و این نشان می دهد که این سرزمین بهترین مردم دنیا را در پهنه خود جای داده است و مردم واقف بر این هستند که تحریم ها برایشان خودکفایی به ارمغان آورده است.

او در مورد شخصیت امام و زندگی ایشان گفت: امام خمینی با علم و دانایی، اندیشه، و فروتنی و قناعت خود یکایک افراد جامعه را به خود علاقمند ساخت و در انتها نیز با وصیتنامه اش درست زیستن را به آنها گوشزد کرد. گرچه متاسفانه در جهان اسلام جنگها و اختلافات شدت یافت اما امید است بخشی از راه و اندیشه های امام به تحقق بپیوندد.

رفیق رازیچ استاد فلسفه از بوسنی و هرزه گوین گفت: اندیشه امام خمینی در طول حیات خود تابش جهان شمول اسلامی داشت و هرگز نمی توانست به چارچوب های محلی تقلیل یابد. ایشان حقوقدان، فیلسوف، عارف و سیاستمداری برجسته بود، اما بعد سیاسی شخصیت او بیش از دیگرموارد شناخته شده است.

وی افزود آثار عرفانی امام خمینی در پی نشان دادن هماهنگی بین شریعت، حقیقت و عرفان است. معروف است که بعد دینی و سیاسی-اجتماعی اسلام متکی بر ابعاد عمیقتر فلسفی- عرفانی آن است.

«جمهوری اسلامی» الهام‌بخش بسیاری از ملت‌ها و دولت‌هاست

 بوبانا آنجلکویچ روزنامه نگار نماینده مرکز مطالعات بین المللی اوراسیا از صربستان، امام خمینی را مظهر تلفیق حکمت نظری و عملی، استراتژیست احیای استقلال و پاسدار معنویت مردم ایران دانست. وی گفت«جمهوری اسلامی» الهام‌بخش بسیاری از ملت‌ها و دولت‌هاست ودلیل موج حملات استکباری دسته‌جمعی غرب این است که جمهوری اسلامی ایران به عنوان الگو و یکی از ارکان جهان چندقطبی است.

ودران ابوچینا استاد دانشگاه ریکا در کرواسی گفت: درایت و علم امام خمینی به عنوان یک مرجع تقلید و تمایل او به عرفان، فرصتی ارزشمند در اختیار او گذاشت تا بتواند مسائلی جدای از مبارزات سیاسی روزمره را ببیند. او در سخنان خود به دو اندیشه اصلی برآمده از سیره امام پرداخت: اول بازگشت دین به عرصه سیاست: قدرت انقلابی امام خمینی و یارانش در این بود که نظام اجتماعی و کنش سیاسی در دولت های اسلامی را تغییر داد. او قدرت هویت و اعتقاد دینی را نشان داد. بسیاری از جنبش‌ها در خاورمیانه، آفریقا و آسیا که مبتنی بر سوسیالیسم، شکل غربی دموکراسی و آزادی ملی بودند، بلافاصله پس از انقلاب اسلامی دریافتند که اسلام در واقع حلقه‌ای است که به آنها پایداری می‌دهد. انقلاب اسلامی و ظهور جمهوری اسلامی به هیچ وجه بدون نقش فوق العاده کاریزماتیک امام خمینی (ره) قابل مشاهده نیست. به گفته همه مورخان، او یکی از عوامل سرنوشت ساز قرن بیستم و انقلابی واقعی آن قرن است.او در درجه اول یک عالم و عارف اسلامی، فیلسوف، متکلم، انقلابی و سیاستمدار بود که تا زمان رحلتش سرنوشت ایرانیان را با کاریزمای و اقتدارگرایی خود رقم زد.

او اضافه کرد: اندیشه سیاسی ولایت فقیه ریشه در تشیع دارد، اما با یک چرخشی انقلابی. به همین دلیل است که نمی توان از جمهوری اسلامی به عنوان حکومت تئوکراتی نام برد. البته گاهی به اشتباه به عنوان یک ویژگی منفی به او نسبت داده می شود، جمهوری اسلامی شامل عناصر دموکراتیک است، اما نمی توان آن را دموکراسی دانست. ساختار حکومت اسلامی دارد، اما حکومت دین سالار نیست. عناصر اقتدارگرایی را دارد، اما توتالیتاریسم نیست و از همه مهمترنظام جمهوری اسلامی با کمک همه اقشار جامعه محقق شد و به همین دلیل موفق گردید.

اندیشه دوم امام مبارزه با استبداد است و ارتباط تنگاتنگی با اندیشه اول دارد. مبارزه با چنین سرکوبی در اندیشه امام خمینی یک امر اخلاقی بود. مردم وظیفه اخلاقی بزرگی دارند که به خوبی تشویق و از بدی نهی کنند. در سیاست مدرن، محور اخلاق مداری کاملاً از بین رفته است، تا جایی که هیچ کس تعجب نمی کند که چرا دیگر وجود ندارد. اندیشه خمینی در مبارزه با سرکوبی پیامی است که هم از ایران و هم از اسلام فراتر می رود. آنها پیامی هستند برای همه ملت ها، جوامع و تک تک افراد.

معمر خلیلویچ، پژوهشگر"مرکز علوم دینی قم" بلگراد  5 مدل مختلف نظریه ولایت فقیه را در طول هزاره پس از اسلام مطرح و بررسی کرد: الگوی سلطان مورد علاقه علما (الگوی سلطان مسلط و مشاور فقیه)،الگوی ولایت ثانویه یا موازی فقیه (الگوی ولایت محدود فقیه)، مدل سلطنت مشروطه تحت نظر فقها، الگوی شورای علما که سلطان را انتخاب و منصوب می کند و الگوی جمهوری اسلامی که توسط امام خمینی مطرح شد و قدرت سیاسی در اختیار فقیه جامع الشرایط است. وی افزود الگوی جمهوری اسلامی را باید یک مدل حکومتی دوبعدی دانست که در آن ایده جمهوری به شکلی بسیار جالب بر بستر شریعت اسلام پیاده و بیش از چهل سال پس از انقلاب اسلامی در ایران اجرا می‌شود.

گوران آرسیچ کشیش ارتودوکس و پژوهشگر سیاسی از صربستان نیز گفت: به ایران از طریق موسیقی، ادبیات، فیلم، فرهنگ علاقمند شدم. در منطقه ای به نام ورانیا زندگی می کنم که شباهت فرهنگی زیادی با ایران دارد.او در سخنان خود از خصوصیات فردی و اجتماعی  امام یاد کرده و به بخشی از آثار امام اشاره نمود، ازجمله اینکه امام ابعاد متفاوتی را در خود داشت و یک شخص عادی نبود. فیلسوف و عارف بود و زندگی ساده ای داشت.

او گفت فلسفه ای که امام راحل به آن پرداخت را باید فلسفه الهی خواند که با فلسفه ای که ما می خوانیم فاصله فاحش دارد و آن درواقع اشاره به چیزی دارد که از بالا شامل حال انسان می شود. امام مردم جهان را به مقابله با بی عدالتی که باعث آن سیاستمداران و ثروتمندان بودند دعوت کرد. آزسیچ در بخش دیگری از سخنانش امام را سلاله اهل بیت دانست و گفت علاقه مردم به امام و اهل بیت را او در زیارتی که به هنگام محرم به کربلا و نجف داشت، متوجه شد. میلیون ها نفر از کوچک و بزرگ و زن و مرد همه یک صدا از همه جای دنیا همچون رودخانه ای به زیارت آمده بودند برخی از آنها تصاویری از امام، آیت الله خامنه ای و سیستانی همراه داشتند.

وی گفت: امام خمینی در معنای واقعی کلمه آیت الله یا به تعبیری نشانه ای از خدا بود و تا آخرین لحظات زندگی از عبادت خدا غافل نشد.او پیام حضرت امام را پیامی رهایی بخش برای تمامی انسانها خواند.