محمود ملکی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با گرامیداشت میلاد با سعادت امام رضا(ع) و دهه کرامت اظهار داشت: بقعه و بارگاه و مضجع و مرقد و مشهد امام علی بن موسی الرضا همیشه و همواره مورد توجه عالمان و شاعران و دوستان اهل بیت و گاه مورد احترام غیر مسلمانان (مغولان) بوده است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی با مرور برخی گزارش‌های به جا مانده تاریخی در بردارنده احترام به این مضجع شریف را از قرن سوم تا هفتم بیان کرد: ابو المشیَّع جبر بن خالد بن عقبه مدنی که از شاعران بنام قرن سوم ( زنده در نیمه سده سوم) است که در شعری خطاب به مرقد امام سروده است: اى مزار و بارگاهى كه در او دفن شده است بزرگى كه مانند او در ميان مردم جهان نبوده است.
وی افزود: در این سروده آمده است: آنكه پس از او هدايت و جود و فضل و خير بكلى رخت بربست و منقطع گشت و مرگ در بردن اين صفات از ميان خلق دامن بكمر زد و به او اقتدا نمود.اى مدفن شريف! پيوسته ريزش باران رحمت الهى بر تو باد در هر صبح و در هر شامگاهى. او خود براى ما مردم، باران رحمتى بود كه از وجودش سيراب ميشديم، چون ستاره درخشانى بود كه از نورش هميشه راه مىيافتيم.آرى، على بن موسى عليهما السلام وفات يافت و او و بزرگى و بزرگوارى در يك قبر دفن شدند.اكنون اى ديده! پس از، از دست دادن او بر عزت و شرف خون گريه كن چرا كه هر دو منقرض گشتند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی همچنین با اشاره به اشعار محمد بن حبیب ضبی عنوان کرد: شاعر دوم محمد بن حبیب ضبی است؛ ضبی زنده در نیمه دوم قرن سوم است. وی اشعار بلندی درباره بقعه دارد سپس به دوازده امام هم تصریح می‌کند که ترجمه سه بیت اول را در اینجا مرور می‌کنیم.
وی با بیان این ترجمه ها خاطرنشان کرد: در این اشعار آمده است: قبرى در طوس است كه امامى در آن مدفون است، و زيارت او بر ما حتمى و لازم است.قبرى است كه دار السلام بهشت بدان بر پا است، و يا آنكه محل درود و سلام است، و هر روز مرتب تحيت و سلام بدان اهداء مىگردد.قبريست كه انوارش سر بآسمان كشيده و ديده نابينا را نور، و خاك كويش، مرضها را شفا مىبخشد.
ملکی در ادامه پیرامون ابوبکر بن خزیمه د311 و ابوعلی ثقفی د 328 پیرامون ارادت به مرقد امام رضا(ع) گفت: ابوبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه از بزرگان مذهب شافعی در عصر خود بود، وی را به امام خراسان در زمانش توصیف کرده‌اند؛ ابوعلی ثقفی نیز از عالمان شافعی است که جامع میان علم و تقوی بود و ابن خزیمه نیز از وی حدیث شنید. به گزارش حاکم نیشابوری این دو عالم در سال 309 به زیارت امام رضا علیه السلام رفتند. راوی می‌گوید از تضرع و تواضع و تعظیم ابن خزیمه نسبت به مرقد امام رضا متحیر شدیم.
وی همچنین بیان کرد: ابوحاتم محمد بن حبان بُستی شافعی شیخ خراسان و نویسنده اثاری مهم از جمله الثقات است، در الثقات درباره امام رضا و زیارت امام سخن می‌گوید، وی می‌نویسد که بارها به زیارت امام رفته است. او در زمانی که در طوس زندگی می‌کرده هر مشکلی داشته است به زیارت حضرت می‌رفته و آن مشکل برطرف می‌شده است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی تصریح کرد: همچنین ابومنصور محمد بن عبدالرزاق سپسالار طوس که به ابومنصور معمری گفته بود داستان‌های گذشته ایران را گردآورد و دقیقی هم بر اساس آن داستان‌ها حماسه خود را سرود و دستمایه شاهنامه فردوسی شد.
وی افزود: ابومنصور بن عبدالرزاق به حاکم طوس ابیوردی توصیه کرده است که من در این مشهد برای فرزندار شدن دعا کند، خود ابومنصور می‌گوید که در این مشهد دعا کرده و دعاهایش برآورده شده است. البته این ابومنصور همان کسی است که داستان معروف ضامن آهو را گزارش کرده است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی در این مرور تاریخی در خصوص حاکم نیشابوری در تاریخ نیشابور د 405 بیان کرد: حاکم نیشابوری محدث بنام شافعی نیز در کتاب خودتایخ نیشابور که متاسفانه اصل آن از بین رفته است و تلخیص و ترجمه و گزارش هایی از آن به جا مانده است. او شفای درد پای خود در مرقد امام را ذکر کرده است.
وی با اشاره به ارادت خراسانیان در در قرن پنجم توضیح داد: سید مرتضی (د 436) از زیارت مردم نیشابور و دیگر شهرهای خراسان با وجود اینکه بیشتر آنان شیعه نیستند. سید مرتضی این نوع توجه مردم خراسان را چیزی مانند خاق عادت می‌داند.
ملکی در ادامه این مرور تاریخی در باب زیارت مرقد امام رضا(ع) اظهار داشت: حاکم جشمی از دانشمندان معتزلی وزیدی است که اصالتا بیهقی است، وی ضمن نقل اشعاری رضا و خشنودی خداوند را در مجاورت امام رضا علیه السلام می داند. نیز در شعر دیگری زیارت قبر حضرت را سبب زدودن غم شمرده است.
وی در این مرور تاریخی نیز به نظام الملک در دوران 485 اشاره کرد و افزود:خواجه نظام الملک طوسی ،وزیر عالم و شافعی مذهب ملکشاه سلجوقی با ملکشاه به زیارت علی بن موسی الرضا علیه السلام رفتند . ملکشاه هنگام جنگ با برادر خود تکش (د۴۷۳) همراه نظام‌الملک (د 485) وارد طوس شد و به زیارت مشهد علی بن موسی الرضا (ع) رفت. در آنجا به نظام‌الملک وزیر گفت:ای حسن! چه دعایی کردی؟ گفت دعا کردم که خداوند تو را بر برادرت، تکش پیروز گرداند. و این زمانی بود که تکش نافرمانی آغازیده و سلطان با او در جنگ بود. سلطان گفت من چنین دعایی نکردم، لکن از خدا خواستم اگر برادرم به حال مسلمانان مفیدتر است او را بر من پیروز گرداند و اگر من مفیدترم مرا ظفر دهد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی عنوان کرد: سلطان سنجر پیش از سلطنت از محمد غزالی می خواهد که نزد او رود، غزالی در مکتوبی درخواست او را رد می کند. تاریخ نگارش این نامه سال 503 است. در این نامه غزالی می گوید که پس از فرمان سنجر به مشهد امام رضا علیه السلام آمده است.
وی خاطرنشان کرد:این داعی مدتی در بیت المقدس و مکه مقام کرد و بر سر مشهد ابراهیم خلیل صلوات الله علیه عهد کرد که نیز پیش هیچ سلطان نرود و مال سلطان نگیرد و مناظره و تعصب نکند و دوازده سال بدین عهد وفا کرد و امیرالمومنین و همه سلطانان وی را معذور داشتند. اکنون شنیدم که از مجلس عالی اشارتی رفته است به حاضر آمدن، فرمان را به مشهد رضا آمدم و نگاهداشت عهد خلیل علیه السلام را به لشکرگاه نیامدم و بر سر این مشهد می گویم ای فرزند رسول شفیع باش تا ایزد تعالی ملک اسلام را در مملکت دنیا از درجه پدران خویش بگذراند.
وی در بخش پایانی نیز در خصوص فخر الدین رازی د 606 بیان کرد: وی نیز همراه با سلاطین غور پس از فتح نیشابور در مشهد الرضا حاضر شد.
نظر شما