به گزارش خبرگزاری شبستان، بیست و یکمین جلسه درس اخلاق آیت الله کمیلی پیرامون شرح کتاب آداب نماز امام خمینی روز یک شنبه ۱۴۰۱/۰۴/۰۴ با حضور شاگردان و علاقه مندان به معارف الهی در مسجد سلماسی قم برگزار شد.
آیت الله کمیلی خراسانی در شرح فصل ششم این کتاب با موضوع «غسل و آداب قلبیه آن» ابتدا به بیان نظر امام راحل (ره) پرداخت و گفت: «نويسنده گويد كه جنابت فناى در طبيعت و غفلت از روحانيّت است و غاية القصواى كمال سلطنت حيوانيّت و بهيميّت و دخول در اسفل السّافلين است. و غسل تطهير از اين خطيئه و رجوع از حكم طبيعت است، و دخول در سلطان رحمانيّت و تصرّف الهيّت است به شستشو نمودن جميع مملكت نفس را كه فانى در طبيعت شده بود و به غرور شيطان مبتلا شده بود.»
این فقیه عارف گفت: تحلیل حضرت امام درباره تشریع غسل بعد از جنابت به صورت عمومی و برای تمامی اقسام جنابت است.
وی افزود: امام راحل (ره) هیچ اشاره‌ای به اقسام جنابتِ حلال (مشروع) مانند تکثیر نسل، حرام (نامشروع) مانند استمناء و احتلام نکرده است. دعایی برای جلوگیری از جنب شدن و احتلام در خواب توسط مرحوم قمی در کتاب مفاتیح الجنان آمده است. همچنین در کتاب حِلْیَة المُتَّقین علامه مجلسی نیز ادعیه‌ای برای تولید و تکثیر نسل آمده است.
این استاد حوزه ضمن تأکید به ازدواج و تکثیر نسل افزود: آیا باز هم می‌توان گفت غسل بعد از جنابت به جهت فنای در طبیعت و به واسطه لذت جنسی، شهوانی و نفسانی است؟
در ادامه آیت الله کمیلی به بیان دو روایت مطرح شده از کتاب آداب نماز در خصوص تشریع غسل از جنابت پرداخت.
روایت اول: «وَ بِإِسْنَادِهِ إِلَى اَلْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ جَدِّهِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِمُ اَلسَّلاَمُ قَالَ: جَاءَ نَفَرٌ مِنَ اَلْيَهُودِ إِلَى رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَسَأَلَهُ أَعْلَمُهُمْ عَنْ مَسَائِلَ فَكَانَ فِيمَا سَأَلَهُ أَنْ قَالَ: لِأَيِّ شَيْ‌ءٍ أَمَرَ اللَّهُ تَعَالَى بِالاغْتِسَالِ مِنَ الْجَنَابَةِ- وَ لَمْ يَأْمُرْ بِالْغُسْلِ مِنَ الْغَائِطِ وَ الْبَوْلِ- فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ آدَمَ ع لَمَّا أَكَلَ مِنَ الشَّجَرَةِ- دَبَّ ذَلِكَ فِي عُرُوقِهِ وَ شَعْرِهِ وَ بَشَرِهِ- فَإِذَا جَامَعَ الرَّجُلُ أَهْلَهُ خَرَجَ الْمَاءُ- مِنْ كُلِّ عِرْقٍ وَ شَعْرَةٍ فِي جَسَدِهِ- فَأَوْجَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى ذُرِّيَّتِهِ- الِاغْتِسَالَ مِنَ الْجَنَابَةِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ- وَ الْبَوْلُ يَخْرُجُ مِنْ فَضْلَةِ الشَّرَابِ الَّذِي يَشْرَبُهُ الْإِنْسَانُ- وَ الْغَائِطُ يَخْرُجُ مِنْ فَضْلَةِ الطَّعَامِ الَّذِي يَأْكُلُهُ الْإِنْسَانُ- فَعَلَيْهِ فِي ذَلِكَ الْوُضُوءُ- قَالَ الْيَهُودِيُّ صَدَقْتَ يَا مُحَمَّد». (شیخ صدوق- وسائل الشیعه- جلد۲ ص ۱۷۹)
گروهى از يهود نزد رسول اللّه «صلّى اللّه عليه و آله» آمدند. اعلم آنها پرسش‌هايى از حضرت كرد. از جمله پرسيد: چرا خداوند تعالى به غسل از جنابت امر فرمود ولى بعد از غائط و بول به غسل امر نفرمود؟ رسول اللّه «صلّى اللّه عليه و آله» فرمود: چون حضرت آدم (علیه‌السلام) از درخت (ممنوع) خورد، آن در رگ‌ها، پوست و موى او نفوذ كرد، و چون مرد با همسرش درآميزد، آب منی از همه رگ و موى بدنش که عصاره‌ای از تمام بدن اوست خارج شود، از اين رو خداوند عزّ و جلّ تا روز قيامت غسل جنابت را بر فرزند آدم واجب فرمود.
روایت دوم: «عَنِ الرِّضَا ع فِي الْعِلَلِ الَّتِي ذَكَرَهَا قَالَ إِنَّمَا وَجَبَ الْوُضُوءُ مِمَّا خَرَجَ مِنَ الطَّرَفَيْنِ خَاصَّةً- وَ مِنَ النَّوْمِ إِلَى أَنْ قَالَ- وَ إِنَّمَا لَمْ يُؤْمَرُوا بِالْغُسْلِ مِنْ هَذِهِ النَّجَاسَةِ- كَمَا أُمِرُوا بِالْغُسْلِ مِنَ الْجَنَابَةِ- لِأَنَّ هَذَا شَيْ‌ءٌ دَائِمٌ غَيْرُ مُمْكِنٍ لِلْخَلْقِ الِاغْتِسَالُ مِنْهُ- كُلَّمَا يُصِيبُ ذَلِكَ وَ لٰا يُكَلِّفُ اللّٰهُ نَفْساً إِلّٰا وُسْعَهٰا- وَ الْجَنَابَةُ لَيْسَ هِيَ أَمْراً دَائِماً- إِنَّمَا هِيَ شَهْوَةٌ يُصِيبُهَا إِذَا أَرَادَ- وَ يُمْكِنُهُ تَعْجِيلُهَا وَ تَأْخِيرُهَا- الْأَيَّامَ الثَّلَاثَةَ وَ الْأَقَلَّ وَ الْأَكْثَرَ وَ لَيْسَ ذَيْنِكَ هَكَذَا- قَالَ وَ إِنَّمَا أُمِرُوا بِالْغُسْلِ مِنَ الْجَنَابَةِ- وَ لَمْ يُؤْمَرُوا بِالْغُسْلِ مِنَ الْخَلَاءِ- وَ هُوَ أَنْجَسُ مِنَ الْجَنَابَةِ وَ أَقْذَرُ- مِنْ أَجْلِ أَنَّ الْجَنَابَةَ مِنْ نَفْسِ الْإِنْسَانِ- وَ هُوَ شَيْ‌ءٌ يَخْرُجُ مِنْ جَمِيعِ جَسَدِهِ- وَ الْخَلَاءُ لَيْسَ هُوَ مِنْ نَفْسِ الْإِنْسَانِ- إِنَّمَا هُوَ غِذَاءٌ يَدْخُلُ مِنْ بَابٍ وَ يَخْرُجُ مِنْ بَابٍ».( وسائل الشیعه- شیخ حرعاملی- ج۲- ص ۱۸۰)
از امام رضا عليه السلام روايت شده كه فرمود: اينكه به غسل جنابت دستور داده شده اما پس از قضاى حاجت، با اينكه نجس‌تر و پليدتر است، دستور غسل داده نشده است، از اين است كه جنابت از نفس آدمى است و از همه بدن چيزى خارج مى‌شود. اما خلا (بول و غائط) از نفس آدمى نيست، بلكه غذايى است كه از يك در وارد مى‌شود و از در ديگر خارج مى‌شود. در واقع در جنابت تمام جسد نجس می‌شود؛ چون نفسانیت در آن دخالت دارد و درون نفس انسان حالتی از جنابت پیدا می‌شود.
سپس حضرت امام خمینی (رض) می‌فرماید: «بالجمله، تو آدم‌زاده كه بذر لقائى و براى معرفت مخلوق و خداى تعالى تو را براى خود برگزيده و با دو دست جمال و جلال خود تخمير فرموده و مسجود ملائكه و محسود ابليس قرار داده، اگر بخواهى از جنابت پدر كه اصل تو است خارج شوى و لايق لقاى حضرت محبوب شوى و استعداد وصول به مقام انس و حضرت قدس پيدا كنى، بايد با آب رحمت حقّ باطن دل را غسل دهى و از اقبال به دنيا، كه از مظاهر شجره منهيّه است، توبه كنى و قلب خود را، كه محفل جناب جميل و جمال جليل است، از حبّ دنيا و شئون خبيثه آن، كه رجز شيطان است، شست‌وشو دهى كه جنّت لقاى حقّ جاى پاكان است- و لا يدخل الجنّة الا الطّيّب. «شست‌وشويى كن و آنگه به خرابات خرام.»
آیت الله کمیلی افزود: حضرت امام روایت دیگری را در خصوص وجوب غسل از جنابت در فصل هفتم این کتاب نقل می‌فرماید. «فانّ تحت كلّ شعرة جنابة». یعنی در زير هر مويى جنابتى است. لذا وقتی آب بر روی تمام بدن ریخته می‌شود تمام مسیرهای مسدود شده باز می‌شود و به فرد یک نشاط فوق‌العاده‌ای دست می‌دهد.
سپس امام راحل به نقل از کتاب فتوحات مکیه شیخ محی‌الدین عربی می‌فرماید: «و بعضى از مشايخ يك‌صد و پنجاه حال در ضمن ده فصل ذكر نموده كه بايد بنده سالك تطهير از آنها نمايد در خلال غسل، كه غالب آنها يا تمام آنها به عزّت و جبروت و كبرياى نفس و خودخواهى و خودبينى برگردد.»
در پایان آیت الله کمیلی گفت: اگر مقصود حضرت امام (ره) نفوس نازله، نفوس آلوده به رذائل اخلاقی و یا نفوسی مانند نفس اماره یا لوامه که هنوز به مرحله نفس مطمئنه نرسیده است باشد؛ آن وقت در مورد نفس پیامبر(ص) یا نفوس ائمه اطهار (علیهم السلام) چه بگوییم؟ آیا آنها نیز به فنای در طبیعت می‌رفتند؟! در مورد نفوس اصحابشان چه بگوییم؟ در مورد نفوس افرادی که در راه سیر و سلوک هستند و با مجاهدت از عالم نفس خارج شده و به عالم انوار پای گذاشته‌اند چه بگوییم؟ آیا آنها هم از مقاربت و جنابت، لذت جسمانی، شیطانی و نفسانی می‌برند؟ پس احتمال دارد که منظور امام (ره) همان نفوس پایین باشد. امیدواریم بتوانیم همان‌طوری که حضرت امام در این فصل فرمودند نفس طیب را تحصیل کنیم و خداوند ما را به آنچه مرضی اوست موفق بدارد.
نظر شما