به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، جشنواره فارابی که بیش از یک دهه در این مسیر گام برداشته است و طلایه‌دار علوم انسانی در کشور محسوب می‌شود؛ با در نظر گرفتن تمام این موارد و با تشویق محققان و پژوهشگران برجسته کشور جهت حضور در این جشنواره، هر سال با قدرت افزون‌تر نسبت به سال گذشته این رویداد علمی را برگزار می‌کند.
این نوشتار سعی دارد با توجه به اهمیت موضوع و نقش فارابی در بسط حوزه علوم انسانی و اسلامی در داخل و خارج از کشور به ابعاد مختلف جشنواره بپردازد.
اهداف جشنواره فارابی در حوزه علوم انسانی
اهداف جشنواره فارابی در حوزه علوم انسانی به دو بخش تقسیم می‌شود، در بخش اول اهداف کلان و دراز مدت که عبارتند از بسترسازی تولید دانش بومی اسلامی و ایرانی، تشویق جوانان مستعد برای ایجاد انگیزه جهت فعالیت در حوزه علوم انسانی، رشد و توسعه علوم انسانی باتوجه به نگرش‌های تمدن اسلامی ایران، توسعه ایده‌های بومی در این حوزه و نقش مؤثر در فرآیند برنامه‌ریزی و سیاستگذاری ملی و بین‌المللی.
بخش دوم اهداف کاربردی عبارتند از هدایت پژوهشگران جهت تحقیق در حوزه علوم انسانی با نگرش‌های اسلامی، معرفی و حمایت از محققین برجسته و شناسایی و حل معضلات و مشکلات موجود در جامعه ایرانی و جهان اسلام از طریق علوم انسانی.
باتوجه به دو هدف موجود در خط مشی متولیان و مسؤولان جشنواره فارابی، توسعه علوم انسانی در جامعه باید باتوجه به نگرش‌های اسلامی ایرانی هم‌راستا باشد؛ چراکه از این طریق بومی سازی علم و پرورش افراد مستعد در این حوزه امکان‌پذیر می‌شود.
جشنواره فارابی برای ایجاد نگرش مثبت برای دوستداران علوم انسانی از متغیرهای تشویقی و حمایت‌های مادی و معنوی استفاده می‌کند که این امر سبب انگیزه برای فعالیت پژوهشگران جوان می‌شود، تا از این طریق تحقیقات جدید و نوآورانه پدید آید و از لحاظ کاربردی برای حل مشکلات جامعه جامه عمل بپوشاند. در نهایت فارابی قصد دارد بایسته‌های تحقق علوم انسانی هم راستا با تمدن نوین اسلامی باشد و نظامی سازی براساس علوم انسانی ایرانی اسلامی را شکل بدهد.
دستاورد اصلی جشنواره فارابی در حوزه علوم انسانی
دستاورد اصلی جشنواره فارابی معرفی پژوهشگران و محققان برجسته در حوزه علوم انسانی مبتنی بر مبانی اسلامی و بومی سازی است. علومی که ناظر بر فرهنگ جامعه ما باشد؛ در واقع مجموعه اصولي كه ديدگاه‌‌هاي جهان بینی و انسان شناسي يک مسلمان را شکل می‌دهد و از اهميت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراين علوم انساني در فرهنگ اسلامي به لحاظ روش با فرهنگ غرب مشترک است ولي به لحاظ ارزش و مباني متفاوت است.
در واقع مبناي علوم انساني در غرب جهان بيني مادي و در فرهنگ اسلامي جهان بيني الهي است. به همين جهت بايدها و نبايدها دو فرهنگ با یکدیگر از لحاظ مبانی متفاوت هستند. علوم انساني مانند مديريت، تعليم و تربيت، اقتصاد، جامعه شناسي و امثال آن در فرهنگ و تمدن اسلامي متاثر از انديشه هاي اسلامي ایرانی است. گفتنی است که شکل‌گیری یک شبکه و بانک اطلاعاتی از نخبگان کشور و تقویت نقش مبناپردازی علوم انسانی برای سایر دانش‌ها نیز از دیگر دستاوردهای اصلی جشنواره محسوب می شود.
کارگروه‌های علمی جشنواره بین‌الملل فارابی
کارگروه‌های علمی جشنواره فارابی در هر بخش از برجستهترین شخصیت‌های علمی در حوزه علوم انسانی انتخاب می‌شوند. برگزاری جشنواره در قالب 15 گروه، با مشارکت مستقیم و غیرمستقیم بیش از صدها تن از اساتید یک جهش علمی بزرگ به حساب می آید.
جشنواره‌ها به‌ویژه جشنواره فارابی یک برند ملی در حوزه علوم انسانی محسوب می‌شود و وجه‌ای از پیشرفت علمی در دو سطح داخلی و خارجی به حساب می‌آید. همین امر سبب تشویق پژوهشگران برجسته جهت بررسی موضوعات جدید در این حوزه می‌شود و فضایی برای حضور برجستهترین اساتید علمی را شکل می دهد که این امر به خودی خود علوم انسانی را در مسیر پیشرفت علمی قرار خواهد داد.
دغدغه اصلی کارگروه‌های علمی جشنواره مشکلات و معضلات موجود در جامعه است و معیار اصلی انتخاب یک اثر پژوهشی براساس بایدها و نبایدهای موجود در جامعه است که این پاسخی به نیازهای علمی کشور است.
پاسخ به نیازهای عینی کشور از طریق جشنواره فارابی
جشنواره فارابی پاسخ به نیازهای عینی کشور را دستور کار خود قرار داده است. اگر جشنواره با تمام ابعاد خود، یک ویترین تصور شود، می‌تواند سطوح، لایه‌ها و جلوه بیرونی مختلف علوم انسانی را به محققان نشان دهد و از این طریق به‌صورت عمقی در پژوهش‌ها تأثیرگذار باشد.
علوم انسانی طیفی دارد که عینی‌‌ترین ساحت موجود در جامعه را در برمی‌گیرد؛ در واقع علمی است کاربردی و هویت بخش که جشنواره در جهت‌گیری پژوهش‌های خود این موضوع را در اولویت قرار داده و پاسخی به نیازهای عینی کشور با دستاوردهای علمی است.
بارور کردن ظرفیت‌های علمی به زبان فارسی در فارابی
زبان علم در جهان تاکنون گردش‌های متنوعی بین شرق و غرب عالم داشته و هیچ دلیلی ندارد که در آینده نیز چنین نباشد. برگزیده شدن یک زبان به عنوان زبان علم جهانی وابسته به تعداد افرادی است که از آن زبان مادری استفاده می کنند و این موضوع همچنان دریچه امید را برای طرح زبان فارسی به عنوان یکی از زبان‌های علمی دنیا باز نگاه می‌دارد.
یکی از وظایف اصلی جشنواره فارابی یا هر جشنواره ملی دیگر بارور کردن ظرفیت‌های علمی به زبان فارسی و انتقال مفاهیم علمی به سرتاسر جهان است، چراکه این امر موجب جلوگیری از مضمحل شدن زبان فارسی در راستای تهاجم زبان‌های غالب خارجی شده و سبب می‌شود تا زبان فارسی به تاریخ نپیوندد.
آزاد اندیشی در جشنواره فارابی
یک جریان علمی زمانی به تبلور حقیقی دست پیدا می‌کند که در فضای بسته علمی حرکت نکند. بسیاری از اندیشمندان، صاحب نظران حوزوی و فقیهان برجسته در طول تاریخ نتوانسته‌اند نگرش‌های خویش را به جامعه فعلی خود منتقل و برای آیندگان به ارث بگذارند. جشنواره فارابی یک جشنواره علمی است و فضای کاملا آزادی را برای پژوهشگران جهت ارائه آثار خود ایجاد کرده؛ چراکه آزاداندیشی از مهم‌ترین اقتضائات هرگونه فعالیت علمی است.
جشنواره همواره سعی کرده موجب جلب و اعتماد افکارعمومی باشد و لذا فضای آزادی را بدون هیچ ممیزی برای افراد مستعد در این حوزه فراهم کرده است؛ تا هر محقق یا پژوهشگری دیدگاه خود را ارائه کند. ارزیابی و پالایش آثار هم با همین نگاه انجام می‌شود.
حمایت مجامع علمی از جشنواره فارابی
جشنواره فارابی از یک ساختار منسجم برخوردار است و در حوزه متبلور کردن علوم انسانی براساس مبانی اسلام تلاش می‌کند؛ اما برای رسیدن به موفقیت کامل در این عرصه و پیشبرد اهداف خود در داخل و خارج از کشور، به حمایت مجامع علمی نیاز دارد.
دانشگاه‌ها باید در این مسیر هم‌راستا در کنار جشنواره حضوری فعال داشته باشند، چراکه دانشگاه برای ارائه راهکار بهتر و رقابتی‌تر کردن این فرآیند می‌توانند نقش مثمرثمری را ایفا کنند. در واقع جشنواره فارابی باید با حضور خود در مجامع علمی به‌صورت هدفمند و سیستماتیک اقدام کند و به‌عنوان یک فرآیند، آثار علمی را دریافت کند.
در پایان انتظار از جشنواره فارابی این است که بتواند جایگاه خود را در داخل کشور بسط وگسترش بدهد. باید خط مشی‌های جشنواره رعایت و اجراء شود که این امر بدون حمایت جامعه دانشگاهی، فقهای حوزه و وزارت علوم تحقیقات و فناوری امکان‌پذیر نیست.
چشم‌انداز فارابی به عنوان یک برند ملی در حوزه علوم انسانی برای انتقال مفاهیم علوم انسانی بر پایه تمدن اسلامی ایران به سرتاسر جهان است. امید است این جشنواره در تمام کشورهای دنیا به‌عنوان مرجع قطعی، مطمئن و کاملاً معتبر در شناساندن محققان و آثار برتر علوم انسانی و اسلامی تلقی گردد. گرچه اکنون از این چشم‌انداز فاصله داریم، اما امیدواریم این مهم نیز تحقق یابد.
نظر شما