به گزارش خبرگزاری شبستان در کرمانشاه،عید قربان نماد بندگی و تسلیم شدن در برابر خدا است ،و در این روز حضرت ابراهیم سه بار مورد امتحان الهی قرار گرفت. اول به جان، دوم به مال و سوم اولادش مورد امتحان قرار گرفت و در هر سه مورد موفق بیرون آمد.
عید قُربان یا عیدالأضحی روز دهم ذی‌حجه که از عیدهای بزرگ اسلامی به شمار می‌رود. بنابر روایات، در این روز خدا به ابراهیم خلیل فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. او اسماعیل را به قربانگاه برد، ولی جبرئیل همراه با «قوچی» نازل شد و ابراهیم آن را به جای اسماعیل قربانی کرد.
عبادت در شب و روز عید قربان بسیار سفارش شده و احیای شب عید قربان به دعا، نماز و نیایش فضلیت فراوانی دارد. در روز عید قربان اعمالی مانند غسل، نماز عید قربان، قربانی کردن، زیارت امام حسین (ع) و خواندن دعای ندبه، مستحب است. بر اساس منابع دینی، روزه گرفتن در عید قربان مانند عید فطر حرام است.
همچنین، عید قربان نمایش پرشکوه همدلی و وحدت امت اسلامی در حج و جلوه‌ای از امتی متحد و پویاست که دعوت اسلام را به عدالت و آزادگی، فریاد زده و احساس امید و اقتدار را در دل هر مسلمانی زنده می‌کنند.
در این راستا خبرنگار خبرگزاری شبستان در کرمانشاه با حجت الاسلام مجتبی فاطمی نسب،امام جمعه شهرستان گیلانغرب گفتگویی ترتیب داده که باهم می خوانیم.
*قربان و قربانی به چه معنا است؟
-واژه ی «عید» برگرفته از ریشه ی «عَود» به معنای بازگشت است، و واژه ی «قربان» در یک تفسیر، برگرفته از قربت به معنای نزدیکی است. بر این اساس، «عید قربان» به معنی بازگشت معرفتی و تقرّب الی الله است.
همچنین، قربانی و قربان به معنی وسلیه ای تقرب ونزدیک شدن هر نمعت را می رساند هر نعمت و هر آن چیزی که با پیشکش و هدیه کردن در راه خدا انسان به معنای بالایی تقرب و راه پیدا کند. و در قرآن کریم درعیدی که حاجیان در اجتماع بزرگی به قربانی کردن می پردازند اشارتی شده است و آن روز قبولی توبه حضرت آدم و ماجرای حضرت ابراهیم و به قربانگاه بردن حضرت اسماعیل است که ریشه‌ی اشارات قربانی به عید قربان است .
در اصطلاح قرآن، قربانی کردن حجاج نمادی از امتحان حضرت ابراهیم است که با آن روبرو شد ، امتحانی سخت که باید حضرت اسماعیل را در راه خدا به قربانگاه ببرد.
* آموزه های قربانی کردن در سبک زندگی چیست؟
- یکی از آموزه های قربانی کردن در سبک زندگی مربوط به بحث اعتقاد است و اینکه انسان علایق و خواسته هایش را جهت ببخشد و این جهت دادن در زندگی و نوع رفتار انسان موثر خواهد بود .
عامل ایثار و از خودگذشتگی بعنوان یکی از نکات مهم سبک زندگی اسلامی ، نمونه ها آن را می توان در رفتار رزمندگان ،شهدا، دید و این نوع رفتار و سبک زندگی را الگوی زنده و یک الگوی هدایت کنند برای نسل جوان وآینده هم در نظر گرفت ودر آیات قرآن اشاره می‌شود که راه خدا راهی است که اندوه ندارد و انسان باید ثابت قدم باشد در این را باید بتوان با قدرت حرکت کند و تسلیم وسوسه های دشمنان نشود .
قربان به معنی اینکه خود را از سلطه نفسش حفظ کند و بتواند براساس اعتقادات و باورها توان و نیروی خود را در جهت رضایت خدا به کار ببرد.
*چرا روزه گرفتن در عيد قربان و عید فطر حرام است؟
-فلسفه احکام و قلمرو موضوع نصب احکام گاهی دور از عقل آدمی است مگر اینکه گاها فلسفه برخی احکام که در کتاب علل‌الشرایع شیخ صدوق نقل شده مقداری از آن توسط قرآن یا مفسران اهل بیت به ما ابلاغ شده باشد ودر خصوص موضوع روزه گرفتن در عید قربان و عید فطر که حرام شده در منابع وحیانی ما در قرآن و روایات ما علت این مسئله موجود نیست و به این علت نمی توانیم قاطع نظر دهیم و علت حرام بودن آن را بیان کنیم ، اما دو دلیل را می توانیم بعنوان فلسفه تحریم روزه در عید قربان و فطر گفت این است که اعتدالی که باید در جامعه بزرگ اسلامی و آیین مقدس اسلام ان را در نظرگرفته و میانه روی بین دنیا و آخرت باشد . روز عید باید روز خوردن و آشامیدن باشد .
یکی دیگر از دلایلی که مطرح می کنند نه بعنوان دلیل اصلی و فلسفه واقعی این حرمت ، بلکه بعنوان احتمال مطرح می شود که مردم به تعبیر روایات در این دو روز مهمان خدا هستند ، خدا نمی‌پسندد که مهمانش روزه‌دار و گرسنه باشد و سزاوار نیست که انسان صدقه و هدیه ای که این دو روز به سمت انسان می‌آید را رد کند از باب اینکه مهمانی این ایام متعلق به خداوند متعال است ،انسان در این دو روز سر سفره صدقات و هدیه هایی که خداوند بر بندگانش منت گذاشته از آن صدقات و هدایا استفاده می کند .
همانطور که درحدیثی از امام صادق (ع) آمده :در روز عید فطر و قربان نباید روزه گرفت چون پیامبر(ص) فرمودند که این روز ها روزهای خوردن و آشامیدن و شادی کردن است .
در باب همین مسئله نظر فقه های بزرگ و مراجع تقلید است از جمله مقام معظم رهبری که در مسئله تقسیم گوشت گوسفند قربانی که در خانه قربانی شده است ، تمام آن باید بین مردم نیازمند پخش شود؟ ایشان می‌فرمایند که لازم نیست بلکه می شود مقداری از ان را به نیازمند و بخش دیگر را خود قربانی کننده استفاده کند .
فلسفه و تاریخچه عید قربان چیست؟
از آغاز تاریخ پیدایش بشریت ، بحث قربانی مطرح بوده است ودر ادیان قبل از اسلام میان مردم اقوام و سرزمین های مختلف بحث قربانی بعنوان یکی از مسائل که می‌توانست به معنای بازگشت از زندان نفس به خدا باشد ، مد نظر همه ادیان و انسان های اولیه بوده است.
در دین اسلام بازگشت به مقام تقرب الهی در سایه مبارزه با هوای نفسانی تعریف شده و در میان اقوام و ادیان گذشته می توان به قربانی پس از طوفان حضرت نوح اشاره کرد ، که در برخی منابع اشاره شده که بعد از فرونشستن طوفان ، حضرت نوح قربانگاهی برای خدا برپا کرد و از هر بهیمه طاهر و هر مرغ پاکی قربانی های سوختنی برای قربانگاه آماده کرد.
در باب عید قربان آنچه از نقل تاریخ می توان بیان کرد این است که عیدقربان در تاریخ پیش از بشر نیز وجود داشته ، انسان های اولیه برای کسب رضایت خدایان دست به قربانی کردن حیوانات و انسان ها می‌کردند.تاریخ قربانی بسیار قدیمی است از زمان حضرت ادم بوده تا مقررات ادیان گذشته .
عید قربان و قربانی کردن صرفا برای حاجیانی است که در سرزمین الهی هستند واجب است . و کسانیکه در کشور های دیگر هستند واجب نیست . فلسفه عیدقربان ، به مسلخ بردن گناهان به قربانگاه است .
در ادیان گذشته که جزو مقررات دینی بشمار می‌آمده در قربانی کردن فرزندان حضرت آدم که اولین قربانی به‌حساب می‌آمده در آیات ۲۷ تا ۳۰ سوره مائده آمده که دو پسر حضرت آدم ، هابیل و قابیل به ترتیب چوپانی و کشاورزی می کردند و صاحب گوسفندان و آب و خاک فراوان بودند ، حضرت آدم آنها را امر به قربانی کردن در راه خدا کرد ، و هابیل یکی از بهترین شتران یا گوسفندان را طبق ایات قران برای قربانی کردن انتخاب و قابیل دسته ای از پست ترین گندم ها را برای قربانی آماده کرد که قربانی هابیل مورد قبول درگاه الهی قرار گرفت و قربانی قابیل بخاطر عدم اخلاص مورد قبول قرار نگرفت ودر زمان پیامبر پس از طوفان ، پیامبر حیوانات بسیاری را در جای معین که مختص قربانی بود ، قربانی کردند .
لذا حضرت ابراهیم هم که تنها فرزند خود یعنی حضرت اسماعیل را طبق آیات ۱۰۲ تا ۱۰۷ سوره صافات بحث ذبح عظیم را مطرح می کند به قربانگاه می برد و در زمان حضرت موسی به عقیده یهودیان دو نوع قربانی وجود داشت ودر آیین مسحیت نیز به عقیده مسیحیان ، حضرت عیسی خون و گوشت خود را فدای مردم جهان ساخت .
آیاعید قربان در ادیان دیگر وجود داشته است ؟
-بله عید قربان یکی از خاطره های بزرگ تاریخی همه ادیان جهان بوده و خواهد بود. در دعای مخصوص قنوت عید میخوانیم که « اللَّهُمَّ انّى اسْئَلُكَ بِحَقِّ هذَا الْيَوْمِ الَّذِى جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمينَ عيداً : بار الهی بحق این روزی که برای مسلمان عید و برای محمد(ص) ذخیره شرافت و کرامت و فضیلت قرار دادی » ،پس عید قربان یکی از اعیاد مسلمین است که در آن اختلاف نیست و همه فرقه‌های مسلمین این روز را عید می دانند .
ادیانی مانند مسیحیت و یهودیت و سایر ادیان آسمانی قبل از دین مبین اسلام هم عید قربان و آداب و دستوراتی داشتند که با آغاز دین اسلام این قربانی هدایت شد و در مسیری که خدای متعال فرض کرده بود در آن مسیر جهت داده شد و معنای ایثار ، از خود گذشتگی و دل کندن از تعلقات دنیوی تعبیر شده است .
*چه روزي عيد قربان ناميده شده است، چرا؟
-در عید قربان یک قدردانی نهفته است .حضرت ابراهیم در آن روز ایثار جان ، عزیزان کرد . کمااینکه امام حسین(ع) مظهر ایثار و شهادت هستند ، در دعای شریف عرفه از این حادثه یاد می کنند و می‌فرمایند: « ای گیرنده دستهای ابراهیم از بریدن سر فرزندش پس از سن پیری و به پایان آمده عمرش ». این ایثار در آیه شریفه عرغه که امام حسین از آن یاد می کند ، یک نماد است برای مومنینی که می خواهند راه حقیقت و راه عروج به مدارج عالی را طی کنند که بدون گذشت نمی شود و همه امتحان هایی که می شویم در واقع نقطه‌ی اصلی آن همان گذشتن و ایثار است ، گاهی گذشت از جان ، مال یا حرفی که به او زدند است و می خواهد با اصرار و لجاجت پای آن حرف بماند پس گاهی گذشت از عزیزان هم شامل می شود ، امتحانی که از وادی محنت یک شدتی جلوی پای یک انسان یا یک ملت باشد که بتواند سربلند از آن رد شود . در روایت زیبایی از امام علی(ع) , در حدیث زیبایی خطبه پیامبر(ص) در روز عیدقربان بازگو می کند : شنیدم پیامبر در روز عید قربان خطبه میخواند و می‌فرمودند: امروز سجع و عجع است ، سجع به معنی ریختن خون قربانی است که میریزد کسی که نیت صادق داشته باشد اولین قطره خون قربانی او کفاره تمام گناهان اوست ، عجع هم به معنی دعاست ، کسی که به درگاه خدا دعا میکند و خدا را قسم میدهد که آمرزیده شود .
عیدقربان که دهم ذی‌حجه از ماه های قمری است یکی از اعیادی است که مبانی دینی ما خصوصا در کلام معصومین بعنوان یکی از چهار شبی است که اگر شب زنده داری کند بهشت بر او واجب شده است .
همانطور که امام زین العابدین در دعایش در عید قربان و روزه جمعه فرمودند است: این روز روزی خجسته و با برکتی است برای مسلمین که از اطراف زمین گرد هم خواهندآمد و همه افرادی که در آن اجتماع مسلمین گرد هم هستند نیازشان را از خداوند طلب می کنند و وجه نامگذاری این روز به معنی ایثار و جذشت و طلب آمرزش است .
نظر شما